Strona główna
Z życia żarowskiego PTTK, cz.5: Fotografie i pamiątki drużyny "Łaziki"
O turystycznej działalności drużyny "Łazików" przy dawnych Dolnośląskich Zakładach Chemicznych "Organika", informuje m.in. księga pamiątkowa, przechowywana w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej. Wedle zamieszczonej tam listy, Drużyna skupiała 66 osób, wśród których byli: Adamczyk Maria, Banach Helena, Bordulak Zofia, Burzyński Bogdan, Czerwik Jadwiga, Czerwik Teresa, Czerwonka Barbara, Czerwonka Zbigniew, Dolińska Urszula, Doliński Roman, Fedorowicz Andrzej,, Gęsikowska Danuta, Gołdyn Tadeusz, Gola Kazimierz, Głodo Maria, Janas Tadeusz, Janicka Teresa, Książek Bogusława, Kądziołka Wiesław, Kozarowicz Józef, Klyszcz Stanisław, Kołodko Michał, Kostępska Aniela, Krutys Stanisław, Kowalski Wacław, Kwiatkowska Krystyna, Lizurej Elżbieta, Łapeta Józef, Młyńczyk Janina, Małecka Anna, Michałowska Jadwiga, Nycz Stanisław, Nowakowska Barbara, Ochabowicz Włodzimierz, Pustelnik Mieczysława, Pater Stanisław, Plaszczak Stanisław, Perzyński Stanisław, Plackowski Włodzimierz, Pawlak Czesław, Pater Leszek, Podemska Dorota, Pochopień Stanisław, Pikur Barbara, Pikur Stanisława, Poleszczuk Michał, Pędzierska Alicja, Maksanty Jadwiga, Chrobot Leszek, Sobocińska Jadwiga, Sroczyński Jacek, Simińska Bożena, Sroczyński Julian, Szwed Stefan, Stysińska Halina, Skórzak Emil, Skalik Ryszard, Stawarz Grzegorz, Tokarz Zdzisława, Tomala Janina, Urbańska Grażyna, Więcek Jerzy, Zięba Adam, Zięba Stanisław, Zaleński Eugeniusz, Żebrowska Mariola. Żarowskie "Łaziki" brały udział m.in. w XXIII Rajdzie "Szlakiem Zamków Piastowskich" (4-8.06.1981), XVII Rajdzie Górskim z zakończeniem na Zamku Stary Książ (26-27.09.1981), II Zlocie Gorce – Lubominek – Trójgarb (4.04.1982), XIX Rajdzie Górskim (16-18.09.1983), XXVI Rajdzie "Szlakiem Zamków Piastowskich" (czerwiec 1984), XX Rajdzie Górskim (21-23.09.1984), a także w licznych wyprawach do Karpacza, Szklarskiej Poręby, Świeradowa Zdrój, Sosnówki, Pogorzelicy, Głębinowa, a także w Bieszczady i Tatry.
Czytaj więcej: Z życia żarowskiego PTTK, cz.5: Fotografie i pamiątki drużyny "Łaziki"
Metaloplastyka z drzwi dawnej sali Zrzeszenia Fabryk Chemicznych "Silesia" w Żarowie
W broszurze z 2008 roku, promującej wystawę "150 lat temu powstała Silesia", przeczytać możemy: „Silesia”, a później „Organika”, to przede wszystkim miejsca pracy dla wielu pokoleń mieszkańców Żarowa i okolic, często całych rodzin. Także mieszkania przyzakładowe. Ale to również nostalgia za tym, czego już nie ma, za miejscem, gdzie spędziło się nierzadko kilkadziesiąt lat życia, pewnie czasami nutka żalu i pytanie „dlaczego ?”. To liczne przyjaźnie, które trwają nadal. To wreszcie ludzie. Wielu już nie ma wśród nas. Pozostała pamięć: o nich, o „Unii” Żarów, o „tamtej” orkiestrze dętej, o Klubie Honorowych Dawców Krwi, o „Solidarności” lat 80 - tych. W lutym tego roku upłynęło 17 lat od zamknięcia Dolnośląskich Zakładów Chemicznych "Organika" w Żarowie. Pamiątki związane z działalnością zakładów, zarówno w okresie przed jak i po 1945 roku, winniśmy zachować dla przyszłych pokoleń. Do sporej listy ocalałych reliktów "silezyjnych", dopisujemy dzisiaj przedmiot nie byle jakiej rangi. Metaloplastyka, która niegdyś widniała na drzwiach prowadzących do zakładowej sali widowiskowo-plenarnej, utkwiła w pamięci niejednemu mieszkańcowi Żarowa. Po latach zapomnienia i zagmatwanych losów, część owego zdobienia trafiła właśnie do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej. Gdzie szukać pozostałej połowy ? Może ktoś z mieszkańców posiada taką wiedzę ? Prosimy o kontakt.
Czytaj więcej: Metaloplastyka z drzwi dawnej sali Zrzeszenia Fabryk Chemicznych "Silesia" w Żarowie
XIII Żarowska Prelekcja Historyczna
7 maja 1945 roku o godzinie 2:41 Niemcy, w jednym ze szkolnych budynków – kwaterze głównej Alianckich Sił Ekspedycyjnych generała Eisenhowera w Reims we Francji – skapitulowały przed przedstawicielami armii USA i Wspólnoty Brytyjskiej oraz Armii Czerwonej. Na kategoryczne żądanie Józefa Stalina 8 maja (było to późnym wieczorem, według czasu moskiewskiego nastał już 9 maja) w kwaterze marszałka Żukowa, w gmachu szkoły saperów w dzielnicy Karlshorst w Berlinie powtórzono podpisanie bezwarunkowej kapitulacji Wehrmachtu i innych sił zbrojnych III Rzeszy (z uzupełnieniem w punkcie 2, że kapitulujące wojska zdają broń miejscowym dowódcom koalicji) przed przedstawicielami trzech mocarstw sojuszniczych – ZSRR, USA i Wielkiej Brytanii. W 74 lata po zakończeniu II wojny Światowej, Żarowska Izba Historyczna serdecznie zaprasza wszystkich zainteresowanych na XIII Żarowską Prelekcję Historyczną.
Wystawa "Terenowa Obrona Przeciwlotnicza & Zakładowe Oddziały Samoobrony w DZCh Organika"
W 1951 roku Sejm Rzeczpospolitej Polskiej uchwalił ustawę o powołaniu Terenowej Obrony Przeciwlotniczej (TOPL) na czele z Komendą Główną Obrony Przeciwlotniczej (OPL), podporządkowaną Urzędowi Rady Ministrów. Uchwała Rady Ministrów będąca aktem wykonawczym do ustawy, zobowiązywała wszystkie organy władzy, urzędy, instytucje, zakłady pracy i organizacje społeczne - do przygotowania terenowej obrony przeciwlotniczej. Wszystkie przedsięwzięcia TOPL w początkowym okresie zostały podporządkowane ochronie ludności i ważnych obiektów przed skutkami bombardowań lotniczych i napadu gazowego, a w latach następnych - także przed działaniem broni jądrowej, która stanowiła nowy i niezwykle niebezpieczny wynalazek. Wszelkie wytyczne dotyczące zasad organizacji oraz zadań TOPL ujęte zostały w piśmie nr 030 z dnia 30 stycznia 1951 roku. W początkowym okresie TOPL do wykonywania zadań ratowniczych przewidziano specjalne jednostki typu cywilnego, tzw. grupy unitarne i grupy samoobrony. Pierwsze pojawiły się około 1953 roku. Typowa grupa unitarna składała się z drużyn sanitarnej, przeciwpożarowej, ochrony przeciwchemicznej, remontowo-budowlanej i ochrony porządku. Posiadała jak na ówczesne czasy, uniwersalną strukturę dostosowaną do przewidywanego charakteru prac ratowniczych w obiekcie TOPL. W 1956 roku Komendę Główną TOPL podporządkowano ministrowi spraw wewnętrznych. W 1961 roku istniało 871 grup unitarnych i 951 tzw. grup samoobrony, w których skład wchodziło 364 000 ludzi. Na terenie DZCH w 1953 roku powstała organizacja pod nazwą „Obiektowa Grupa Unitarna”. Jej komendantem został dyr. Komandowski F., szefem OGU – Buszkiewicz a od 5 XI 1953 roku – Stańczak Stanisław. Zorganizowano 5 drużyn specjalistycznych a mianowicie: 1. medyczno-sanitarna – 37 członków, 2. przeciwpożarowa – 27 członków, 3. przeciwchemiczna – 11 członków, 4. remontowo-budowlana – 16 członków, 5. ochrony – 24 członków.
Rajd "tropem złotego aureusa" Imbramowice - Góra Pyszczyńska
Góra Pyszczyńska (niem. Pitschenberg), zwana również w okresie powojennym Buczyńską Górą, to wzniesienie o wysokości 275,6 m n.p.m, położone w północno-zachodniej części gminy Żarów, pomiędzy miejscowościami Pyszczyn (Pitschen), Marcinowiczki (Klein Merzdorf), Imbramowice (Ingramsdorf) i Buków (Bockau). Góra ta jest najwyższym wzniesieniem tzw. Wzgórz Imbramowickich oraz całej gminy Żarów. Obszar tego wzniesienia porośnięty lasem zawsze obfitował w zwierzynę, a właściciele majętności pyszczyńskich regularnie organizowali tutaj polowania jeszcze w początkach XX wieku. Również i dzisiaj żyje tutaj wiele gatunków zwierząt tj. jeleń, sarna, dzik, lis, borsuk, zając, kuna leśna oraz liczne ptactwo (niektóre przelotem) – bażanty, kuropatwy, szczygły, śpiewaki, grubodzioby, pokrzywnice, jery, zięby, kowaliki, sikory, pierwiosnki, piecuszki i wiele innych. Drzewostan porastający Górę Pyszczyńską reprezentują gatunki liściaste takie jak dąb, buk, jawor i brzozy, z krzewów bez koralowy, tarnina i głóg. Drzewa iglaste to sosna i świerk pospolity. Runo leśne stanowią liczne jeżyny oraz poziomki. Stwierdzono tutaj występowanie kilku rzadkich gatunków roślin, m.in. tajęży jednostronnej (Goodyera repens), zanokcicy północnej (Asplenium septentrionale), pierwiosnka wyniosłego (Primula elatior) i przytulii szorstkoowockowej (Galium pumilum). Interesujące rośliny występują również nad opływającą Górę Pyszczyńską od zachodu i północy Strzegomką (Striegauer Wasser), którą otaczają lasy łęgowe z dominującym jesionem wyniosłym (Fraxinus excelsior). W leśnym runie zaznacza się obecność wiosennych geofitów tj. śnieżyczki przebiśnieg (Galanthus nivalis) i śnieżycy wiosennej (Leucoium vernum).
Czytaj więcej: Rajd "tropem złotego aureusa" Imbramowice - Góra Pyszczyńska
Porcelanowy medal z Drużynowego Szachowego Turnieju Miast - Jaworzyna Śląska 1975
Porcelanowy krążek stanowiący pamiątkowy medal z Drużynowego Szachowego Turnieju Miast o Puchar Dyrektora Zakładów Porcelany Stołowej KAROLINA Jaworzyna Śląska, odbytego w maju 1975 roku, przekazał do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej pan Bolesław. Medal otrzymała biorąca udział w szachowej rywalizacji reprezentacja Żarowa. Klasyfikacja końcowa owego turnieju, wyniki poszczególnych partii oraz nazwiska reprezentantów Żarowa, pozostają dotychczas nieznane. Może ktoś z naszych czytelników posiada informacje dotyczące prezentowanego poniżej przedmiotu. Prosimy o kontakt.
Czytaj więcej: Porcelanowy medal z Drużynowego Szachowego Turnieju Miast - Jaworzyna Śląska 1975
Porcelanowa figurka Matki Boskiej Królowej Rodzin z przełomu XIX/XX wieku
Sanktuarium Wambierzyckiej Królowej Rodzin Patronki Ziemi Kłodzkiej to barokowa bazylika znajdująca się w Wambierzycach koło Radkowa w powiecie kłodzkim. Wybudowana została w latach 1715-1723. Obecna bazylika stoi na wzgórzu, gdzie w XII wieku w niszy wysokiego drzewa umieszczono figurkę Matki Boskiej (28 cm), która została przedstawiona w całej postaci z Dzieciątkiem w ramionach. W prawej ręce trzyma Syna, a w lewej owoc, po który sięga Jezus. Ubrana jest w czerwoną suknię i biało-niebieski płaszcz. Na figurkę zakładana jest dodatkowo tzw. sukienka, która okrywa ją całą od szyi w dół. Według kronik w 1218 roku ociemniały Jan z Raszewa modlił się przed nią i odzyskał wzrok. Po tym zdarzeniu do Wambierzyc zaczęło podróżować wielu pielgrzymów. Wkrótce pod drzewem z figurką postawiono ołtarz, a po bokach lichtarz i chrzcielnicę. W 1263 roku na wzgórzu powstał drewniany kościół. W 1512 roku Ludwik von Panwitz wzniósł większą świątynię wybudowaną z cegły. Została on jednak zrujnowana podczas wojny trzydziestoletniej. W latach 1695-1711 wybudowano nowy kościół na zlecenie Daniela von Osterberga, który jednak szybko zaczął się walić i został rozebrany w 1714 roku. W latach 1715–1723 powstała kolejna świątynia wybudowana przez hrabiego Franciszka Antoniego von Goetzena, która przetrwała do dziś. W 1936 roku papież Pius XI nadał kościołowi tytuł bazyliki mniejszej. 17 sierpnia 1980 roku kardynał Stefan Wyszyński dokonał koronacji figurki Matki Bożej nadając jej tytuł Wambierzyckiej Królowej Rodzin. Od 25 czerwca 2007 roku w Wambierzycach posługują franciszkanie z Prowincji św. Jadwigi Zakonu Braci Mniejszych. Pierwszym kustoszem franciszkańskim był o. Damian Franciszek Stachowicz OFM, a od 6 lipca 2009 roku funkcję tę pełni o. Albert Ireneusz Krzywański OFM.
Czytaj więcej: Porcelanowa figurka Matki Boskiej Królowej Rodzin z przełomu XIX/XX wieku
Naukowa ekspedycja poznańskich historyków w powojennym Żarowie
27 lutego 1945 roku powołano do życia tzw. Instytut Zachodni, którego statut zatwierdzono 6 sierpnia tego samego roku. Pierwszym dyrektorem Instytutu Zachodniego został jego inicjator profesor Zygmunt Wojciechowski, historyk prawa i znawca problematyki niemieckiej. Ówczesne zadania naukowe placówki to opisywanie okupacji niemieckiej, analiza procesu włączania Ziem Zachodnich, badanie dziejów relacji polsko-niemieckich. Profil ten następnie wzbogacono o zagadnienia integracji europejskiej (pionierskie badania w Polsce), współczesność obu państw niemieckich, przemiany w Europie Środkowo-Wschodniej, stosunki Wschód-Zachód. W październiku 1946 roku wyruszyła ekspedycja naukowa z ramienia Instytutu Zachodniego, której celem było zebranie „na miejscu” materiałów do monografii Dolnego Śląska. Jej pierwszy tom, m.in. rezultat owej ekspedycji, ukazał się w 1948 roku. Oryginał „Notatek Dolnośląskich”, pisanych na bieżąco w trakcie ekspedycji, przekazany został, jesienią 1946 roku, współredaktorowi, członkowi ekspedycji Kiryłowi Sosnowskiemu i częściowo wykorzystany w tym tomie. Wedle źródeł członkami ekspedycji po Dolnym Śląsku byli: Zbyszko Bednorz („Dziennik Zachodni”, Katowice), profesor Gwido Chmarzyński (Uniwersytet Poznański), profesor Zdzisław Kaczmarczyk (Uniwersytet Poznański, kierownik ekspedycji), fotografowie: Eugeniusz Kitzmann („Głos Wielkopolski”, Poznań) i Eugeniusz Kupiec (Poznań, artysta fotografik), a także dr Stanisława Zajchowska (Instytut Zachodni, Poznań) oraz kierowcy: Henryk Małecki i Nikodem Woźniński. Ekspedycja w ciągu jednego miesiąca przebyła 6 tys. kilometrów. Zebrane w jej trakcie materiały ukazują ówczesną codzienność miast, miasteczek i wsi dolnośląskich. Wiadomości pozyskiwano w drodze wywiadów – rozmów prowadzonych przede wszystkim z miejscowymi urzędnikami i działaczami samorządowymi, niekiedy z osobami postronnymi, a także z księżmi. Są one dokumentem ówczesnej epoki. Jesienią 1946 roku naukowcy z Poznania zawitali do Świdnicy (niem. Schweidnitz), Strzegomia (niem. Striegau) oraz do Żarowa (niem. Saarau).
Czytaj więcej: Naukowa ekspedycja poznańskich historyków w powojennym Żarowie
Srebrne kreuzery bawarskich Wittelsbachów w zbiorach Izby Historycznej
Do Żarowskiej Izby Historycznej trafiły kolejne wspaniałe pamiątki dawnej kultury materialnej. Są nimi XVIII-wieczne monety-guziki bawarskie z czasów elektorów Maksymiliana II Emanuela i jego syna Karola VII Bawarskiego (Karl Albrecht von Bayern). Monety datowane na lata 1724 (1 sztuka) i 1729 (2 sztuki), to srebrne nominały o wartości 30 krajcarów (29 mm średnicy), które zostały wybite w Monachium. Egzemplarze zawierają następujące napisy: Maksymiliana II: awers – H.I.B.C.&. MAX.EMA, rewers – LAND MINZ &; Karola Albrechta: awers – CAR·ALB H·I·B·C·&;, rewers – LANZ MINZ·&. Monety przerobione zostały w bliżej nie określonym czasie na guziki (prawdopodobnie XIX wiek). Numizmaty przekazał do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej pan Krzysztof. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.
Czytaj więcej: Srebrne kreuzery bawarskich Wittelsbachów w zbiorach Izby Historycznej
Pieta Bruno Tschötschela z Kościoła pw. NSPJ w Żarowie
Wzniesienie neogotyckiego kościoła w Żarowie datowane jest na 22 października 1909 roku. Budowa wysokiej na 44 metry wieży, ukończona została 9 marca 1910 roku, zaś poświęcenie 2 dzwonów i ustawienie więźby w domu parafialnym, odbyło się w dniu 14 kwietnia 1910 roku. Po zakończeniu wszystkich prac wykończeniowych 29 września 1910 roku, dokonane zostało uroczyste poświęcenie świątyni. Pierwszym duszpasterzem w nowo powstałym kościele został ks. Herman Klimke, który nadzorował jego budowę oraz dbał o całkowity wystrój. Okazała świątynia, utrzymana w stylu neogotyckim, wzniesiona została z czerwonej, nieotynkowanej cegły. Autorzy projektu, dwaj znani wrocławscy architekci Overhoff i Föhe, nadali budowli formę trójnawowego kościoła halowego. W południowej ścianie kościoła, umieszczona jest pieta (przedstawienie Matki Boskiej trzymającej na kolanach martwego Jezusa Chrystusa), której autorem jest śląski rzeźbiarz Bruno Tschötschel.
Czytaj więcej: Pieta Bruno Tschötschela z Kościoła pw. NSPJ w Żarowie
Miejskie Koło PTTK " Żarodreptaki" reaktywowane
11 kwietnia o godzinie 17:30, odbyło się w Żarowskiej Izbie Historycznej zebranie organizacyjno-wyborcze Miejskiego Koła Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego "Żarodreptaki". Podczas zebrania, na którym gościli przedstawiciele świdnickiego oddziału PTTK – Marlena Janaszek, Andrzej Kurek, Zdzisław Dykciak, wyłoniony został zarząd reaktywowanego Koła PTTK w Żarowie. Jego skład przedstawia się następująco: Prezes – Bolesław Moryl, Wiceprezes – Iwona Skrzypek, Sekretarz – Stanisław Plaszczak, Skarbnik – Wojciech Deperas, Komisja rewizyjna – Barbara Płusa, Krystyna Statkiewicz. Podczas zebrania wręczone zostały legitymacje członkowskie PTTK, wpinki oraz inne gadżety turystyczne. W kwestii spraw organizacyjnych koła oraz planowanych wycieczek, głos zabierali prezes Bolesław Moryl, sekretarz Stanisław Plaszczak oraz szanowni goście ze świdnickiego Oddziału PTTK. Najbliższe wycieczki w terminarzu Miejskiego Koła PTTK "Żarodreptaki" to: 1.05.2019 r. – Jagniątków, 4.05.2019 r. – Rajd "Tropem złotego aureusa" Imbramowice – Góra Pyszczyńska, 12.05.2019 r. – Zlot na Wielkiej Sowie. Więcej informacji już wkrótce.
Czytaj więcej: Miejskie Koło PTTK " Żarodreptaki" reaktywowane