Strona główna
XII Żarowska Prelekcja Historyczna - 7.03.2019 r.
Za Nami XII Żarowska Prelekcja Historyczna. W czwartek 7 marca 2019 roku w Żarowskiej Izbie Historycznej po raz kolejny zgromadzili się lokalni oraz przyjezdni miłośnicy historii, odkryć i związanych z nimi tajemnic. Tym razem gościem specjalnym była pani Stefania Wrzyszcz – mieszkanka Bukowa, była nauczycielka, pisarka i podróżniczka. Prelegentka ze znaną wszystkim werwą, opowiedziała uczestnikom spotkania o swoim życiu, twórczości oraz licznych podróżach. Zacytowane zostały fragmenty z książki autorstwa pani Stefanii, które ukazały straszliwe przeżycia z okresu II wojny światowej. Autorka opowiadała również o czasach powojennych, kiedy wraz z rodziną przyjechała na tzw. Ziemie Odzyskane, o swojej nauce a także pracy nauczycielskiej realizowanej kolejno w szkołach podstawowych w Rudawie, Bystrzycy Dolnej i Bukowie. Na spotkaniu nie zabrakło byłych uczennic i wychowanek pani Stefanii, które po latach mogły obejrzeć fotografie z lat szkolnych oraz wycieczek realizowanych w ramach Drużyny Harcerskiej "Leśni" z Bukowa, której drużynową w latach 1985-1991 była pani Stefania Wrzyszcz. Wspomnienia i historia, którą przedstawiła zaproszona prelegentka, zostały nagrodzone wielkimi brawami oraz kwiatami.
Czytaj więcej: XII Żarowska Prelekcja Historyczna - 7.03.2019 r.
Kolejne żarowskie pamiątki w zbiorach Izby Historycznej
Zbiory Żarowskiej Izby Historycznej powiększone zostały o kolejne eksponaty. Są nim: 1. dwa porcelanowe talerze jubileuszowe "40 lat Żarowskich Zakładów Materiałów Ogniotrwałych w Żarowie 1945-1985" (sygn. LUBIANA MADE IN POLAND), 2. porcelanowy talerz jubileuszowy " 30 lat HDK w Polsce 1958-1988, Klub HDK im. L.Hirszfelda przy DZCH "Organika" w Żarowie" (sygn. Karolina MADE IN POLAND), 3. porcelanowy talerz firmowo/reklamowy "Żarowskie Zakłady Materiałów Ogniotrwałych ŻZMO Żarów" (brak sygn.), 4. porcelanowy talerz pamiątkowy "Klub Sportowy Zjednoczeni Żarów" (sygn. Karolina MADE IN POLAND), 5. Podkładka pod mysz komputerową "Żaroszamot S.A. Żarów", 6. Zapalniczka "Zaroszamot S.A." z danymi teleadresowymi firmy. Warto przy tym dodać, że wspomniane talerze porcelanowe, to przykład pamiątek, które upamiętniały ważne jubileusze i wydarzenia, często pełniły też rolę reklamowo-ozdobną lub formę nagrody dla zasłużonych pracowników zakładowych w dobie PRL-u. W zbiorach Żarowskiej Izbie Historycznej znajduje się już kilkanaście talerzy okolicznościowych, które związane są z Żarowskimi Zakładami Materiałów Ogniotrwałych, Dolnośląskimi Zakładami Chemicznymi "Organika", Technikum Chemicznym im. J.Śniadeckiego w Żarowie, Klubem Honorowych Dawców Krwi im. Ludwika Hirszfelda przy DZCH, Hufcem Harcerskim z Żarowa, Towarzystwem Krzewienia Kultury Fizycznej "Chemik" Żarów oraz organizacją Dożynek Miejsko-Gminnych w 1986 roku i in.
Czytaj więcej: Kolejne żarowskie pamiątki w zbiorach Izby Historycznej
Krzyżowa za czasów von Moltke i Krzyż z Coventry
Od strony kościoła na teren folwarku wjechał czarny samochód. Podjechał do schodów pałacu, w drzwiach którego stał już starszy człowiek. Światła zgasły, ale kierowca wraz z mężczyzną w średnim wieku nie wysiadali jeszcze. W świetle lamp widać było, że rozmawiają chwilę, oglądają jakieś papiery, czy dokumenty. Po chwili wysiedli. Energicznym krokiem weszli na schody. - Zapraszam do biblioteki – bez wstępnych grzeczności odezwał się cicho mężczyzna w drzwiach pałacu. Nie była to radosna wizyta. A raczej wyczuwało się napięcie i determinację. W tym samym czasie drugą bramą wjechał kolejny samochód. Tym razem przywiózł cztery osoby. Podjechał pod Dom na Wzgórzu, a przyjezdni od razu weszli na ganek i do wnętrza. Po godzinie od strony pałacu, w kierunku białego domku na krańcu folwarku szły trzy osoby. Szumiąca dębowa aleja zagłuszała ich rozmowę, a mrok skrywał postaci. Co kilka tygodni powtarzały się takie wizyty, zawsze kiedy Pan hrabia był w domu. Potem przez kilka godzin osoby rozmawiały między sobą, pisane były pisma, czytane dokumenty, przeglądane mapy. Wykorzystane stenogramy i niepotrzebne pisma wrzucano od razu do paleniska kaflowego pieca.
Czytaj więcej: Krzyżowa za czasów von Moltke i Krzyż z Coventry
Zbiór kart pocztowych nadanych/odebranych w Żarowie w latach 1884-1943
2 połowa XIX wieku, to czas prężnie rozwijającego się Żarowa, w którym powstawały hotele, restauracje oraz budynki mieszkalne dla coraz większej liczby robotników zatrudnionych w miejscowych fabrykach. W osadzie przemysłowej, potrzebny był także urząd pocztowy. Pierwszy zlokalizowany był w malutkim budynku w pobliżu dworca kolejowego. Za datę jego powstania, przyjąć można dzień nadania stempla pocztowego nr 1646 z dnia 15 czerwca 1854 roku. Mały i ciasny, w krótkim czasie stał się zupełnie nieprzydatny dla ciągle rosnącej liczby nadawanych i odbieranych przesyłek. Konieczne stało się zatrudnienie nowych pracowników oraz potrzeba większych pomieszczeń dla sortowania korespondencji i innych czynności pocztowych. W tym celu najprawdopodobniej pod koniec XIX wieku, wybudowano przy ówczesnej Schweidnitzerstrasse (dzisiejsza ul. Armii Krajowej) licowany czerwoną cegłą, trójkondygnacyjny obiekt z przeznaczeniem na urząd pocztowy. Dzisiaj jest to wszystkim dobrze znany budynek znajdujący się przy ul. Krajowej 44, w którym mieści się apteka. O pocztowej metryce i takim właśnie przeznaczeniu tego budynku, informuje karta pocztowa z przełomu XIX i XX wieku, gdzie na jednym z barwnych obrazków utrwalono Schweidnitzerstrasse mit Post, czyli ul. Świdnicka z Pocztą.
Czytaj więcej: Zbiór kart pocztowych nadanych/odebranych w Żarowie w latach 1884-1943
Spotkanie organizacyjne Koła "PTTK" Żarów
W dniu 28 lutego o godzinie 17:30, w Żarowskiej Izbie Historycznej odbyło się spotkanie organizacyjne w sprawie reaktywacji Żarowskiego Koła Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Na spotkanie przybyli liczni Żarowianie – byli i obecni członkowie "PTTK", którzy posiadają książeczki turystyczne, jak również osoby zainteresowane wstąpieniem w szeregi Towarzystwa. Po przywitaniu gości przez Bogdana Muchę – specjalistę d/s zbiorów muzealnych w GCKiS, głos zabrał pan Bolesław Moryl, który przedstawił zarys dotychczasowej działalności oraz plan zrzeszenia lokalnych turystów w reaktywowanym Kole "PTTK" Żarów. W kwestii spraw związanych z członkostwem oraz szerzej nt. organizowanych imprez turystycznych, informacji udzielili panowie Zbigniew Biliczak – przewodnik górski (sudecki) z Jaworzyny Śląskiej oraz Stanisław Plaszczak – wieloletni członek "PTTK" i grupy "Łaziki", działającej przy DZCH "Organika" Żarów. Dla przybyłych na spotkanie, przygotowana została również prezentacja multimedialna, która dotyczyła zabytkowego Kościoła pw. Wniebowzięcia NMP w Wierzbnej. Na zakończenie, rozdane zostały deklaracje członkowskie, dla osób zainteresowanych wstąpieniem do reaktywowanego Koła "PTTK" Żarów.
Kolejny chlebak "Unser täglich Brot gib uns heute" w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Mieliśmy jeden, mamy już dwa. Kolejny metalowy chlebak o średnicy 35,5 cm z napisami "Unser täglich Brot gib uns heute” (ok. 1900-1930), trafił do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej. Chlebak przekazał pan Bolesław. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.
Kolejne pamiątki z DZCh/ZCH "Organika" Żarów w zbiorach Izby Historycznej
Kolejne pamiątki z nieistniejących Dolnośląskich Zakładów Chemicznych "Organika" trafiły do Żarowskiej Izby Historycznej. Tym razem nasza kolekcja wzbogacona została o: reklamówkę "Zakłady Chemiczne Organika w Żarowie Spółka Akcyjna" z danymi teleadresowymi, dwie koperty z nadrukiem firmowym "ZCH Organika " i danymi teleadresowymi, nalepki "DZCh Organika – Żarów POLAND", teczkę reklamową na dokumenty "ZCH Organika Żarów S.A.". Pamiątki przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej pan Stanisław. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.
Czytaj więcej: Kolejne pamiątki z DZCh/ZCH "Organika" Żarów w zbiorach Izby Historycznej
Pamiątka z "Organiki"
Dzisiaj głos oddajemy panu Arkadiuszowi, który nadesłał do nas wiadomość o następującej treści: Każdy liczący się producent, w każdej branży, stawia na reklamę. Ważnym jej elementem są gadżety firmowe. Takowe zamawiała również nasza, żarowska "ORGANIKA". Przykładem jest unikatowy długopis, z wygrawerowaną nazwą zakładów. Warto zwrócić uwagę, że nie jest to byle co, a słynny "ZENITH 7" - produkcji Częstochowskich Zakładów Materiałów Biurowych. Prace nad długopisem rozpoczęto w końcu lat 60-ych. Wtedy to powstał pierwszy "ZENITH", częściowo wzorowany na amerykańskim wyrobie marki "PARKER". Pomimo początkowych trudności z produkcją precyzyjnych kulek do wkładów, czy tuszu, który trzeba było wówczas sprowadzać z RFN, produkcja rozwijała się. W 1971 roku, wytwórca dysponował już nowoczesnymi maszynami, jak i technologią do produkcji metalowych wkładów, które nosiy nazwę "ZENITH 4". Wtedy pojawił się nowy "ZENITH 7", opatentowany i produkowany wiele lat. Ten wyprodukowany dla "Organiki" pochodzi z pierwszej połowy lat 90-ych, a dokładnie z grudnia 1994 roku. Przed laty, różne przedsiębiorstwa, upamiętniały okrągłe rocznice uruchomienia działalności, nie tylko okolicznościowymi talerzami czy wazonami, ale i pamiątkowymi długopisami marki "ZENITH". Firmowy długopis, z pewnością przekażę kiedyś Żarowskiej Izbie Historycznej.
XII Żarowska Prelekcja Historyczna
Szanowni Państwo ! Drodzy Czytelnicy ! Serdecznie Zapraszamy na XII Żarowską Prelekcję Historyczną, która odbędzie się 7 marca 2019 r. o godz. 18:00 w Żarowskiej Izbie Historycznej przy ul. Dworcowej 3. W programie dwie prelekcje: Stefania Wrzyszcz – "Tylko prawda, krytyki się nie boi" oraz Bogdan Mucha – Terenowa Obrona Przeciwlotnicza w "DZCH Organika" Żarów 1953-1967. Wstęp wolny. ZAPRASZAMY !!!
Miejscowości gminy Żarów w latach 1945-1948: przynależność administracyjna i ludność
Na początku 1944 roku, kiedy Armia Czerwona przekroczyła przedwojenną wschodnią granicę Polski, obszar państwa sprzed 1939 roku był podzielony administracyjnie przez niemieckiego okupanta na: tereny włączone do III Rzeszy (Kraj Warty, Gdańsk-Prusy Zachodnie, Prusy Wschodnie wraz z Bezirk Bialystok i Górny Śląsk), Generalne Gubernatorstwo i okupowane tereny ZSRR (Komisariat Rzeszy Wschód i Komisariat Rzeszy Ukraina). W ciągu kolejnych miesięcy front przesuwał się w głąb przedwojennego terytorium Polski. Jednak zgodnie z ustaleniami konferencji teherańskiej z 1943 roku, wiadomym było, że wschodnie ziemie przedwojennej Polski (na wschód od linii Curzona) zostaną włączone do ZSRR, a wschodnie tereny Niemiec (na wschód Odry i Nysy) zostaną włączone do Polski (dokładniejsze określenie tych zmian terytorialnych nastąpiło w czasie konferencji jałtańskiej i poczdamskiej). Z tego powodu na ziemiach polskich zajętych przez Armię Czerwoną na początku 1944 roku nie utworzono polskiej administracji. Dopiero po przekroczeniu w lipcu 1944 linii Bugu, czyli przyszłej wschodniej granicy Polski, powołano (21 lipca 1944 roku) polskie władze w postaci Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN). W miesiąc po rozpoczęciu swojej działalności (21 sierpnia 1944 roku) PKWN wydał Dekret o trybie powołania władz administracji ogólnej I i II instancji, który wszedł w życie 22 sierpnia 1944 roku. W dekrecie tym (art. 11) zniesiono strukturę administracyjną wprowadzoną przez Niemcy i przywrócono przedwojenny podział administracyjny Polski.
Czytaj więcej: Miejscowości gminy Żarów w latach 1945-1948: przynależność administracyjna i ludność
Jeńcy jugosłowiańscy w Siedlimowicach podczas II wojny światowej
Władze III Rzeszy Niemieckiej opracowały program postępowania wobec jeńców wojennych według którego jednym z celów było wykorzystanie siły roboczej jeńców wojennych dla gospodarki Niemiec hitlerowskich. Został on uzgodniony między Naczelnym Dowództwem Sił Zbrojnych (Oberkammando der Wehrmacht) i Generalnym Pełnomocnikiem do Spraw Gospodarki Wojennej (Generalbevollmächtigte für Kriegswirtschaft). Konwencja genewska z 27 lipca 1929 roku w sprawie traktowania jeńców wojennych stanowiła w art. 2, że "jeńcy wojenni winni być traktowani w sposób humanitarny", oraz że "środki odwetowe względem nich są zabronione". Mimo przyjętych przez rządy wszystkich państw świata zasad tej konwencji, w okresie II wojny światowej zostały popełnione przez cywilne i wojskowe władze III Rzeszy zbrodnie na jeńcach wojennych. Mimo różnic w traktowaniu przez władze hitlerowskie jeńców: oficerów, podoficerów i szeregowych generalnie, jak stwierdzono w wyroku Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze, "znęcano się nad jeńcami wojennym, dręczono ich i mordowano nie tylko z pogwałceniem wszelkich postanowień prawa międzynarodowego, lecz z całkowitym lekceważeniem elementarnych postulatów ludzkości.
Czytaj więcej: Jeńcy jugosłowiańscy w Siedlimowicach podczas II wojny światowej