Strona wykorzystuje pliki cookies, jeśli wyrażasz zgodę na używanie cookies, zostaną one zapisane w pamięci twojej przeglądarki. W przypadku nie wyrażenia zgody nie jesteśmy w stanie zagwarantować pełnej funkcjonalności strony!

Strona główna

Wystawa "Dolny Śląsk 1945"

Drukuj
Utworzono: poniedziałek, 10, luty 2020

Od 12 stycznia 1945 roku z linii Wisły, wojska radzieckie prowadziły operację zaczepną w ramach ofensywy przeciwko siłom niemieckim (Operacja wiślańsko-odrzańska), która zakończona została w lutym na linii Odry. Na południu 8 lutego 1. Front Ukraiński rozpoczął operację dolnośląską z celem zajęcia Śląska na zachód od Odry i osiągnięcia Nysy Łużyckiej, by wyrównać linię z 1. Frontem Białoruskim w przygotowaniach do uderzenia na Berlin. W ciągu 17 dniowej ofensywy Armia Czerwona opanowała centralną część Dolnego Śląska. Rosjanie zdobyli miasta: Legnicę (9 lutego), Bolesławiec (12 lutego), Zieloną Górę (14 lutego) a także Chojnów (10 luty), Bielsko (12 luty) i Złotoryję (13 luty). Zacięte walki stoczono o zdobycie Szprotawy (10-13 lutego), podczas przeprawy przez Bóbr pod Żaganiem oraz o Strzegom (13 lutego). Otoczono Głogów, który bronił się zawzięcie oraz twierdzę Wrocław – po raz pierwszy 13/14 lutego i ostatecznie 16 lutego. 24 lutego 1945 roku Rosjanie doszli do Nysy Łużyckiej. Na odcinku w pobliżu Żarowa front ustabilizował się na 2 i pół miesiąca na linii, którą wyznaczały miejscowości Przyłęgów – Łażany – Żarów – Mrowiny – Tarnawa – Imbramowice – Domanice – Chwałów – Górny Maniów – Strzelce – Tworzyjanów – Sobótka. Tu przebiegał zewnętrzny pierścień oblężenia Wrocławia. Wojska radzieckie zajęły miejscowości Buków, Imbramowice, Kruków, Marcinowiczki, Mielęcin, Pyszczyn i Zastruże.

Czytaj więcej: Wystawa "Dolny Śląsk 1945"

Sprawa przywłaszczenia kamieni przez prezesa GS "SCh" Żarów w 1946 roku

Drukuj
Utworzono: poniedziałek, 10, luty 2020

W czerwcu 1945 roku władzę w Żarowie przejęła polska administracja. Powstał zarząd gminy Żarów, której wójtem został Stanisław Chojnacki. W dniu 25 czerwca 1945 roku, odbyło się pierwsze posiedzenie Tymczasowej Rady Gminnej. Omówione zostały najistotniejsze problemy, które należało załatwić w trybie pilnym. Podjęto wówczas uchwałę o nadaniu polskich nazw ulicom Żarowa, co miało związek z tzw. "odniemczeniem terenu". Zadecydowano również o uruchomieniu gazowni, która wymagała prac porządkowo-remontowych. Pozostałe urządzenia komunalne, tj. wodociągi, kanalizacja, sieć energetyczna, łaźnia były w stanie dobrym, co sprzyjało masowemu osadnictwu ludności polskiej. Ważnym punktem obrad Rady Gminnej, była także aprowizacja rosnącej liczby mieszkańców Żarowa. W grudniu 1945 roku chleb i bułki wypiekano w 4 z 5 istniejących w Żarowie piekarń. Poważnym problemem był brak większości artykułów żywnościowych, które rozprowadzano systemem kartkowym za pośrednictwem stołówek zakładowych i gminnych. Przydziały otrzymywali wszyscy pracujący osadnicy polscy i ich rodziny, a także robotnicy niemieccy.

Czytaj więcej: Sprawa przywłaszczenia kamieni przez prezesa GS "SCh" Żarów w 1946 roku

Miejscowości gminy Żarów w latach 1954-1972: przynależność administracyjna i ludność

Drukuj
Utworzono: poniedziałek, 10, luty 2020

W latach 1948-1954, miejscowości dzisiejszej gminy Żarów, były rozdzielone między trzy jednostki administracyjne. W powiecie świdnickim znajdowała się Gmina Żarów – miejscowości: Żarów, Bożanów, Kalno z Wostówką, Kruków, Łażany, Mrowiny, Mikoszowa, Przyłęgów, Tarnawa, Rusko oraz Gmina Domanice – miejscowości: Gołaszyce, Imbramowice, Marcinowiczki, Pożarzysko, Siedlimowice, Borzygniew, Domanice, Chwałów, Gola świdnicka, Krasków, Maniów, Tworzyjanów. W powiecie średzkim była Gmina Kostomłoty, w skład której wchodziły m.in. wsie Buków, Mielęcin, Pyszczyn i Zastruże. Jesienią 1954 roku dokonano nowego podziału administracyjnego kraju. W miejsce gmin utworzono samodzielne miasta i gromady. Jak donosi Ustawa z dnia 25 września 1954 roku "O reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych". W ustawie tej czytamy:

Czytaj więcej: Miejscowości gminy Żarów w latach 1954-1972: przynależność administracyjna i ludność

Z życia żarowskiego PTTK, cz.10: Przypinka sekcji kolarskiej

Drukuj
Utworzono: poniedziałek, 03, luty 2020

W 1979 roku przy Miejskim Kole PTTK "Żarodreptaki", powstał zalążek przyszłej sekcji kolarskiej. Inspiratorem jej powstania był Ryszard Marszałek. Członkami sekcji byli m.in. Ryszard Prawdzik, Stanisław Jaryczewski, Stefan Pacholewski, Henryk Wasilewski i Jerzy Ochabowicz. W zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej, znajduje się proporczyk "ŻARODREPTAKI sekcja kolarska Koło PTTK przy Żarowskich Zakładach Materiałów Ogniotrwałych". Dzisiaj prezentujemy metalową przypinkę ŻARODRREPTAKI SEKCJA KOLARSKA, którą do Żarowskiej Izby Historycznej, przekazał pan Stanisław. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.

Czytaj więcej: Z życia żarowskiego PTTK, cz.10: Przypinka sekcji kolarskiej

DKW F2 w Żarowie

Drukuj
Utworzono: poniedziałek, 03, luty 2020

W dniu 19 marca 1928 roku, ówczesny minister przemysłu i handlu – Eugeniusz Kwiatkowski, utworzył na bazie Centralnych Warsztatów Samochodowych (CWS), przedsiębiorstwo państwowe znane później pod nazwą Państwowe Zakłady Inżynierii (PZInż), które produkowały samochody i motocykle zarówno na rynek cywilny, jak też dla Wojska Polskiego. Zachowana została jednak marka CWS dla samochodów T-1 (produkowany w latach 1927-1931) i Sokół dla motocykli, które wytwarzano aż do wybuchu II wojny światowej. W 1930 roku PZInż, przejęły Zakłady Mechaniczne "Ursus" S.A., które zbankrutowały i zostały upaństwowione. Ich zadaniem była wspomniana produkcja na potrzeby wojska. Dzięki umowy licencyjnej, podpisanej 21 września 1932 roku z włoskim przedsiębiorstwem Fiat, rozpoczęto w Polsce montaż, a później produkcję samochodu osobowego Fiat 508 Balilla (w latach 1932-1939 wyprodukowano ok. 10 000 egzemplarzy). W latach 1931-1934, produkowano w Warszawie duży samochód osobowy Fiat 524 (w Polsce pod nazwą Polski Fiat 524) z rzędowym 6-cylindrowym silnikiem o pojemności 2,5 l i mocy 55 KM. Na mocy rozszerzonej w 1936 roku licencji Fiata do produkcji wszedł nowy model samochodu – Polski Fiat 518 Mazur, który z fabryki wyjechał w 1937 roku po pewnych zmianach w stosunku do oryginalnego Fiata 518 (produkowany do 1939 roku w 2 wersjach nadwozia).

Czytaj więcej: DKW F2 w Żarowie

40-lecie SP nr 1 im. Henryka Sienkiewicza w Żarowie - fotografie

Drukuj
Utworzono: poniedziałek, 27, styczeń 2020

Szkoła Podstawowa nr 1 w Żarowie podjęła działalność jesienią 1945 roku. Jej siedzibą był budynek przy ul. Szkolnej 1 (dawna niemiecka szkoła ewangelicka), który wyremontowano w 1946 roku. Organizatorem placówki i jej pierwszym kierownikiem był Wojciech Pacuła. W 1947 roku nowym kierownikiem Szkoły został Jan Laska (do 1972 r.). Dwa lata później Szkoła przejęła budynek przy dzisiejszej ul. Armii Krajowej 15 (wówczas ul. Armii Czerwonej). W tym samym czasie jej patronem został Henryk Sienkiewicz. W 1985 roku Szkoła Podstawowa nr 1 w Żarowie świętowała swoje 40-lecie. Uroczysta akademia odbyła się w sali widowiskowej Dolnośląskich Zakładów Chemicznych "Organika". Na scenie występował m.in. zespół wokalno-taneczny "Legenda", który wówczas działał przy SP 1.

Czytaj więcej: 40-lecie SP nr 1 im. Henryka Sienkiewicza w Żarowie - fotografie

Wystawa "Zakurzone, Zapomniane, Zachowane"

Drukuj
Utworzono: poniedziałek, 27, styczeń 2020

Na przełomie XIX i XX wieku księgarze, zaopatrując klientów w zamówione przez nich książki, często dołączali do nich tanie oleodruki. To właśnie one, odpowiednio oprawione, zabezpieczone szkłem, zdobiły ściany mieszkań. Najczęściej jednak nabywano je przy ważnej okazji. Z Matkami Bożymi przyjeżdżano z pielgrzymek do Częstochowy czy Kalwarii Zebrzydowskiej. Patronów parafii kupowało się na odpuście. Nowożeńcy byli obdarowywani wizerunkami Świętej Rodziny albo Matki Bożej karmiącej. Dzieci przy chrzcie – Aniołem Stróżem. Obok egzemplarzy słabej jakości "na każdą kieszeń", powstawały reprodukcje „szlachetne”, na przykład Madonny zdobione dodatkowo trójwymiarowymi koronami, sukienkami naszywanymi cekinami, perłami, koralami, obsypanymi brokatem, itp. Oprawiane w „złote”, głębokie, przestrzenne, kunsztowne zdobione ramy czy obramowane aksamitem. Z czasem oleodruki przestały być produkowane techniką tradycyjną i wyszły z mody. Wstydliwie chowano je wówczas za szafę, ale nie wyrzucano, bo to byłby grzech. Przecież oleodruk to rzecz święta. I dlatego przetrwały.

Czytaj więcej: Wystawa "Zakurzone, Zapomniane, Zachowane"

Święto Pracy 1 maja 1946 roku w Żarowie

Drukuj
Utworzono: piątek, 24, styczeń 2020

W okresie PRL-u obchodzono uroczyście następujące święta: 1 maja – Święto Pracy, 9 maja – Dzień Zwycięstwa, 22 lipca – Święto Odrodzenia, 12 października – Święto LWP i rocznicy bitwy pod Lenino, 7 października – Rocznica Rewolucji Październikowej, 8 marca – Dzień Kobiet. Po za tym liczne tzw. Święta branżowe jak np. Dzień Drukarza, Dzień Hutnika, Dzień Nauczyciela, Dzień Lotnika i in. Najbardziej hucznie obchodzono Święto Pracy przypadające na dzień 1 maja. W latach 1945-1989 obchodom tym towarzyszyła bogata oprawa propagandowa. Uczestnictwo w pochodach było masowe, prezentowano na nich dokonania krajowej produkcji i hasła o treści politycznej. Uroczystościom przewodniczyły centralne władze partyjne i państwowe w Warszawie oraz lokalne w innych miastach kraju. Nie inaczej było w przemysłowym Żarowie. Pierwsze Święto Pracy po zakończeniu II wojny światowej obchodzono tutaj oczywiście 1 maja 1946 roku. Wydarzeniu towarzyszyła barwna oprawa wraz z pochodem główną ulicą, wówczas noszącą nazwę Armii Czerwonej. Unikalne fotografie z uroczystości 1 maja 1946 roku (opatrzone na odwrocie pieczęcią: Spec. Foto-Handel Hamerski Piotr Świdnica, Rynek 32 Tel. 27-86), które odbyły się w Żarowie trafiły właśnie do naszych zbiorów. Przekazał je pan Andrzej, któremu składamy Serdeczne Podziękowania.

Czytaj więcej: Święto Pracy 1 maja 1946 roku w Żarowie

XV Żarowska Prelekcja Historyczna - 23.01.2020

Drukuj
Utworzono: piątek, 24, styczeń 2020

W czwartkowe popołudnie, 23 stycznia odbyła się kolejna, piętnasta już odsłona Żarowskiej Prelekcji Historycznej. Licznie zgromadzona publiczność wysłuchała jak zwykle dwóch wykładów. Pierwszy zatytułowany "Riese i Wunderwaffe", referował Tomasz Jurek – znany eksplorator, pasjonat historii II wojny światowej i autor blogu "Ridiger – archiwum tajemnic". Podczas wykładu, zaprezentowana została niezwykle bogata dokumentacja fotograficzna oraz archiwalna, dotycząca niemieckiej tzw. cudownej broni. Widzowie mogli zobaczyć m.in. plany różnego typu rakiet, samolotów a także inne wymyśle konstrukcje, przy pomocy których, III Rzesza zamierzała przechylić szalę zwycięstwa na swoją stronę. Czy w Górach Sowich pracowano nad takimi konstrukcjami ? W jakim stopniu były to zaawansowane prace ? Kto przejął tajne plany nazistów i gdzie się podziali niemieccy naukowcy ? – na te pytania odpowiedzi udzielał Tomasz Jurek, prezentując przy tym wyczerpującą i niezwykle interesującą dokumentację.

Czytaj więcej: XV Żarowska Prelekcja Historyczna - 23.01.2020

Pałac w Pyszczynie i jego rozbudowa według planów Carla Lüdecke

Drukuj
Utworzono: wtorek, 21, styczeń 2020

Pałac w Pyszczynie to jedna z najciekawszych i najlepiej zachowanych dawnych posiadłości szlacheckich na obszarze gminy Żarów. Historia budowli o imponującej powierzchni użytkowej 2 760 m² i kubaturze 13 270 m³, sięga odległych czasów średniowiecza, kiedy właścicielami niemal całej okolicy byli rycerze von Czirn. Na przestrzeni wielu wieków mury pałacu kilkakrotnie zmieniały właścicieli oraz gościły znamienite osobistości w tym królewskie rodziny. Pierwsza wzmianka źródłowa o obronnym dworze w Pyszczynie pochodzi z 1365 roku. Budowla była wówczas siedzibą możnego rodu rycerskiego von Czirn. Od 1520 roku z Pyszczyna pisali się przedstawiciele rodu von Reichenbach i to zapewne ich autorstwem były kolejne przebudowy tamtejszego dworu. W 1727 roku biskup wrocławski Franz Ludwig von Pfalz-Neuburg wydzierżawił cały majątek wraz z siedzibą szlachecką Heinrichowi Gottfriedowi baronowi von Spättgen. W tym samym roku córka Heinricha Gottfrieda, Josefa Barbara von Spättgen wyszła za mąż za Friedricha Rudolfa hrabiego von Matuschka und Toppolczan, wnosząc w ślubnym wianie nabytą przez ojca posiadłość. W rękach von Matuschków-Toppolczanów dobra pyszczyńskie pozostały przez 218 lat, aż do 1945 roku.

Czytaj więcej: Pałac w Pyszczynie i jego rozbudowa według planów Carla Lüdecke

Kartki reglamentacyjne z lat 80. XX wieku

Drukuj
Utworzono: poniedziałek, 20, styczeń 2020

W latach 1944–1989 w Rzeczypospolitej Polskiej oraz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, trzykrotnie wprowadzano kartkowy system racjonowania żywności (tzw. reglamentacja towarów), który był wynikiem silnych niedoborów na rynku. Za każdym razem był to system, w którym wydawane ludności kartki, uprawniały do nabycia wybranych towarów (przede wszystkim żywnościowych) po urzędowych cenach według szczegółowych zasad. Uprawnienia do otrzymania konkretnych przydziałów były uzależnione od miejsca pracy, wieku, stan zdrowia, miejsca zamieszkania. Pierwszy system reglamentacji towarów w okresie bezpośrednio powojennym był kontynuacją reglamentacji z okresu okupacji niemieckiej. Na kartki sprzedawano chleb, mąkę, kaszę, ziemniaki, warzywa, mięso, tłuszcze, cukier, słodycze, mleko, kawę lub herbatę, sól, ocet, naftę, zapałki, mydło, a nawet wyroby dziewiarskie. System ten obowiązywał od 1944 roku do 1 stycznia 1949 roku.

Czytaj więcej: Kartki reglamentacyjne z lat 80. XX wieku

© 2022 Żarowska Izba Historyczna

Saturday the 3rd. By BlueHost Review and Affiliate Marketing.