Strona wykorzystuje pliki cookies, jeśli wyrażasz zgodę na używanie cookies, zostaną one zapisane w pamięci twojej przeglądarki. W przypadku nie wyrażenia zgody nie jesteśmy w stanie zagwarantować pełnej funkcjonalności strony!

Strona główna

Friedrich Nikolas hrabia von Pfeil-Burghauss z Łażan – oficer "czarnego zakonu" SS

Drukuj
Utworzono: środa, 08, kwiecień 2020

SS to skrót od niemieckiego "Die Schutzstaffel der NSDAP" (Sztafety Ochronne NSDAP), paramilitarnej i początkowo elitarnej niemieckiej formacji nazistowskiej, która podległa Narodowosocjalistycznej Niemieckiej Partii Robotników (NSDAP). Zalążkiem SS była utworzona w 1923 roku straż osobista (Stabswache) Adolfa Hitlera, przekształcona w jego grupę szturmową (Stosstrup), która po puczu monachijskim wraz z SA została zdelegalizowana. W 1925 roku po wyjściu z więzienia Hitler zlecił zorganizowanie gwardii przybocznej pod nazwą "Schutzstaffeln", działającej do 1934 roku w ramach SA. W 1926 roku utworzono stanowisko Reichsführera SS. Funkcję tą w latach 1929-1945 pełnił Heinrich Himmler. Obok niego twórcami potęgi SS byli Reinhard Heydrich, Gottlob Berger, Richard Walter Darré – autor koncepcji SS jako elity rasowej, Theodor Eicke – wychowawca strażników obozów koncentracyjnych. W 1929 roku SS liczyło ok. 280 członków, w 1932 roku ok. 52 000, w 1934 roku ponad 200 000. SS pełniło funkcję policji wewnątrzpartyjnej i wywiadu politycznym (SD). W 1934 roku odegrało główną rolę podczas tzw.„nocy długich noży” i stało się samodzielną formacją NSDAP.

Czytaj więcej: Friedrich Nikolas hrabia von Pfeil-Burghauss z Łażan – oficer "czarnego zakonu" SS

Maciej Korwin – król czeski, który staną w obronie piwa z Wierzbnej

Drukuj
Utworzono: wtorek, 07, kwiecień 2020

Już w czasach średniowiecza Świdnica zasłynęła z piwa. Na dobrą sprawę nie wiadomo jednak kiedy tak naprawdę w mieście, nadany został urbarz piwny tzw. Brauurbar, czyli statut, który precyzował kto posiada prawo warzenia piwa oraz w jakiej ilości. Według relacji Ephraima IgnatiusaNaso, świdnickiego kupca, podanej w jego książce z 1667 r. – „Phoenix redivius ducatuum Swidnicensis et Javroviensis”, urbarz piwny w Świdnicy, został nadany w 1244 roku przez księcia Henryka III Białego. Natomiast pierwszy browar świdnicki zlokalizowany przy rynku, miał został uruchomiony w 1245 roku przez Petera Blocka, piwowara z Norymbergi. Syn Henryka III, książę Henryk IV Probus, ustanowił dokumentem z 5 grudnia 1278 roku, tzw. urząd szrotu, który sprawował kontrolę nad produkcją i sprzedażą wina oraz piwa. Z kolei w 1285 roku, książę nadał Świdnicy tzw. prawo mili, czyli zakaz prowadzenia handlu i rzemiosła (targi, składy sukna, jatki, piekarnie, karczmy) w promieniu 1 mili od miasta (ok. 6,5 km) przez niezrzeszonych w cechu. Przywileje takie były ważnym monopolem, wpływającym na korzystny rozwój Świdnicy. Warzone tutaj piwo stało się jednym z najważniejszych produktów, które było dostarczane m.in. do Pragi, Krakowa, Wrocławia, Torunia, a nawet do Budy, Heidelbergu i włoskiej Pizy.

Czytaj więcej: Maciej Korwin – król czeski, który staną w obronie piwa z Wierzbnej

Fragmenty porcelanowego talerza dynastii Quing z Wierzbnej

Drukuj
Utworzono: wtorek, 07, kwiecień 2020

W 2015 roku podczas prac porządkowych na terenie pocysterskiego kompleksu w Wierzbnej, odnalezione zostały fragmenty porcelanowego talerza. Barwnie zdobione kawałki zalegały w zasypisku sklepienia ruin tzw. długiego domu. Kilka fragmentów brzegu oraz dna naczynia, udało się ze sobą spasować i skleić. Technika zdobienia tych elementów jest charakterystyczna dla porcelany wytwarzanej na Dalekim Wschodzie. Dekoracja (kalka naszkliwna) była tutaj nanoszona stopniowo na glazurę, po tzw. ostrym wypale. Osobno były nakładane kolory odporne na działanie wysokich temperatur, osobno kolory żywe. Pozostawiony wokół krawędzi malutki rant (obwódka) i bogate zdobienie do wewnątrz naczynia, nawiązuje stylistycznie do porcelany chińskiej, która była wytwarzana w XVIII wieku (1662-1795) za panowania tzw. dynastii Quing. Zachowane eksponaty muzealne o podobnych formach zdobnictwa, nie pozostawiają wątpliwości, co do miejsca i czasu wykonania naczynia, którego fragmenty zostały odnalezione w Wierzbnej.

Czytaj więcej: Fragmenty porcelanowego talerza dynastii Quing z Wierzbnej

Uwłaszczenie chłopów i tablica z 1836 roku w Kalnie

Drukuj
Utworzono: poniedziałek, 06, kwiecień 2020

Uwłaszczenie chłopów, czyli nadanie im na własność użytkowanej przez nich ziemi, połączone było ze zniesieniem obciążeń feudalnych na rzecz pana feudalnego (szlachcica), a więc pańszczyzny, czynszu i darmowych posług, do których chłopi byli zobowiązani na rzecz dworu (m.in. stróżowanie, uprawa pańskiego ogrodu, koszenie trawy, połów ryb, sypanie grobli, podwód, noszenie listów pańskich). Uwłaszczenie mogło nastąpić za odszkodowaniem (z rekompensatą finansową dla pana feudalnego) lub też bez odszkodowania (bez tejże rekompensaty). W państwie Pruskim, uwolnienie poddanych królewskich od pańszczyzny i poddaństwa oraz wzmocnienie ich praw do zajmowania ziemi, zaczęto finalizować już w 1799 roku, wraz z instrukcją znoszącą tzw. szarwarków w dobrach królewskich. Szarwarki, były przymusowym świadczeniem nakładanym na ludność wiejską w postaci robót publicznych, głównie na rzecz budowy i utrzymania dróg, mostów, wałów przeciwpowodziowych i urządzeń wodnych. Wymiar szarwarku był różny, od kilku do 32 dni rocznie, w zależności od regionu. Na Śląsku w końcu XVIII wieku wynosił 6 dni rocznie. Kolejnym krokiem było zarządzenie z 1804 roku, przyznające oficjalnie chłopom z dóbr królewskich w Prusach, wolność osobistą oraz wydane w 1808 roku rozporządzenie tzw. Verfügung w sprawie nadania im praw własności do zajmowanych gospodarstw Uwłaszczenie poddanych królewskich, charakteryzowało się obciążeniem nowych właścicieli stosunkowo wysokimi opłatami pieniężnymi. Składało się na nie odszkodowanie za zwolnienie od pańszczyzny (około 40%) oraz nadanie na własność gospodarstwa i załogi (około 37%).

Czytaj więcej: Uwłaszczenie chłopów i tablica z 1836 roku w Kalnie

Alfred von Waldenburg i zaginiona supraporta z Wierzbnej

Drukuj
Utworzono: poniedziałek, 06, kwiecień 2020

W 1859 roku wrocławski kupiec i bankier Emil Goldschmied sprzedał zakupione 9 lat wcześniej wsie Bożanów i Wierzbną. Nowym właścicielem dóbr ziemskich został Eduard von Waldenburg (1807-1882), który był szambelanem dworu królewskiego oraz marszałkiem dworu księcia Augusta von Preussen. Jego małżonką była Orlinada von Klitznig (1817-1902). Po śmierci Eduarda, majątek wierzbneński, przejął jego syn August Eduard Alfred von Waldenburg (ur. 17.12.1847 r. w Berlinie). Oprócz Bożanowa i Wierzbnej, był też właścicielem Wilkowa, Wielkiej Lipy, oraz położonych w Saksonii-Anchalt wsi Gross-Örner, Hedersleben i Polleben. Po zakończeniu kariery wojskowej oraz służby w monachijskim poselstwie Królestwa Prus, Alfred von Waldenburg rozpoczął studia artystyczne. Przez półtora roku był prywatnym uczniem malarza koni i bitew Franza Adama oraz malarza krajobrazów Adolfa Heinricha Liera. Później pobierał nauki u malarza krajobrazu Hansa Fredrika Gude'a w Karlsruhe. Odbył wiele podróży studyjnych, m.in. do Górnej Bawarii, włoskiego Tyrolu, Szwajcarii, południowej Francji. Zamieszkiwał w Dusseldorfie i Karlsruhe. Namalował wiele obrazów, z których wymienić można pejzaże: "Krajobraz z domami i kaczkami nad brzegiem strumienia", "Motyw w Genui", "Żeglowanie wzdłuż wybrzeża Nicei", "W ogrodach Tivoli", "Zbieraczki chrustu".

Czytaj więcej: Alfred von Waldenburg i zaginiona supraporta z Wierzbnej

Wirtualna wystawa "Rzeźby w drewnie Czesława Rzeczyckiego"

Drukuj
Utworzono: piątek, 03, kwiecień 2020

Czesław Rzeczycki urodził się w Dokrzycach na terenie obecnej Białorusi. Rodzina przyjechała na Dolny Śląsk w 1957 lub w 1958 roku dzięki porozumieniu repatrianckiemu. Początkowo osiedlili się w Świdnicy, gdzie mieszkała rodzina ojca, następnie przenieśli się do Bowin, od ponad 50 lat mieszka w Żarowie. Ojciec pana Czesława malował akwarele, brat zajmował się rzeźbą przestrzenną z chleba. Pan Czesław od wczesnego dzieciństwa malował. Zajmuje się rzeźbą, płaskorzeźbą i pisze wiersze. Kilkukrotnie jego prace, pokazywane były w Żarowie, m.in. podczas wystawy miast partnerskich gminy Żarów, która odbyła się w 2014 roku w Żarowskiej Izbie Historycznej. Na przełomie 2019 i 2020 roku rzeźby Czesława Rzeczyckiego, można było podziwiać na wystawie "Otwarty teren sztuki", którą we wrocławskim Muzeum Etnograficznym przygotowała Fundacja Ważka.

Czytaj więcej: Wirtualna wystawa "Rzeźby w drewnie Czesława Rzeczyckiego"

Friedrich Wilhelm hrabia von Brandenburg – premier Królestwa Prus właścicielem Pożarzyska

Drukuj
Utworzono: piątek, 03, kwiecień 2020

Na przełomie XVIII i XIX wieku, wsie Domanice, Pożarzysko i przysiółek Buschmühle należały do przedstawicieli rodu von Tschirsky piszącego się z Łukowa. Władali nimi kolejno: 1776-1786 – Ernst Sigmund von Tschirsky, 1786-1802 – Herman Sigmund von Tschirsky, 1802-1832 – Heinrich Sigmund von Tschirsky. Ten ostatni w 1832 roku sprzedał swoje dobra ziemskie za sumę 230 000 srebrnych talarów, generałowi armii pruskiej Friedrichowi Wilhelmowi von Brandenburg. Nowy właściciel majętności, urodził się 24 stycznia 1792 roku. Był synem króla Prus Fryderyka Wilhelma II z jego morganatycznego związku z hrabianką Julie von Dönhoff. Już w wieku trzech lat ojciec nadał mu tytuł hrabiowski. Graf von Brandenburg wychowywał się razem z synami Valentina von Massow, marszałka dworu królewskiego. 18 kwietnia 1806 roku wstąpił do armii pruskiej. Jako rotmistrz kawalerii był adiutantem generała Johanna Ludwiga Yorcka von Wartenburg. Należąc do jego sztabu uczestniczył w kampanii rosyjskiej 1812 roku. Brał udział m..in. w bitwach: pod Eckau (18.07.1812), pod Lützen (2.05.1813), pod Möckern (5.04.1813), nad Kaczawą (26.08.1813), pod Wartenburg (3.10.1813), pod Lipskiem (16-19.10.1813), pod Montmirail (11.02.1814), pod Laon (9-10.03.1814) i podczas oblężenia Paryża wiosną 1814 roku. W 1839 roku został mianowany generałem porucznikiem VI Korpusu Armii. W roku 1848 został awansowany na stopień generała kawalerii i dowódcę VIII Korpusu Armii.

Czytaj więcej: Friedrich Wilhelm hrabia von Brandenburg – premier Królestwa Prus właścicielem Pożarzyska

Małżeństwo von Buddenbrock - właściciele Łażan, Piotrowic i Żarowa w latach 1745-1770

Drukuj
Utworzono: czwartek, 02, kwiecień 2020

15 października 1716 roku Karl Gottlieb baron von Nostitz – właściciel Łażan, Piotrowic i Żarowa, poślubił Beate Abigail z domu von Siegroth ze Słowikowa (ur. 9 stycznia 1700 roku). Małżeństwo nie doczekało się dzieci, a Karl Gottlieb zmarł 24 kwietnia 1731 roku. Cały majątek odziedziczyła jego małżonka, która w 1745 roku, powtórnie wyszła za mąż za feldmarszałka armii pruskiej, Wilhelma Dietricha barona von Buddenbrock. W styczniu 1757 roku Beate Abigail za sumę 13 000 srebrnych talarów nabyła od Wilhelma Dipranda barona von Richthofen, kolonię i obszar leśny zwany "Hummelbusch". Zakupione dobra, zostały włączone do majątku łażańskiego. Wkrótce na skraju gęstego lasu wzniesiono z inicjatywy właścicielki letni dworek, a część kompleksu leśnego nazwano na jej cześć "Beatenwald". Przez szereg następnych lat kolonia "Hummel" zachowała odrębność kościelną i edukacyjną. Jej katoliccy mieszkańcy uczęszczali do kościoła w Rusku, a ich dzieci uczęszczały do szkoły w Mielęcinie. Właścicielka dóbr za swego życia zasłynęła z działalności charytatywnej i religijnej. Dzięki jej staraniom oraz znacznej pomocy finansowej, w Piotrowicach wzniesiono i wyposażono "dom modlitw" (Bethaus) oraz kilka szkół ewangelickich. Chojna dobrodziejka, również z drugiego małżeństwa nie miała potomstwa. W swoim testamencie spadkobiercą uczyniła jednego z trzech swoich siostrzeńców. Po jej śmierci w 1770 roku losowanie wygrał oficer armii pruskiej Nikolas August Wilhelm hrabia von Burghauss.

Czytaj więcej: Małżeństwo von Buddenbrock - właściciele Łażan, Piotrowic i Żarowa w latach 1745-1770

Pomnik poległych podczas I wojny światowej mieszkańców Wierzbnej

Drukuj
Utworzono: środa, 01, kwiecień 2020

O pomniku wojennym w Wierzbnej informują dwie trójpolowe pocztówki wydane w latach 20-30. XX wieku, na których utrwalono Kriegerdenkmal für die im Weltkrieg Gefallenen 1914-1918 Würben Kr. Schweidnitz (Pomnik poległych w wojnie światowej 1914-1918 Wierzbna Powiat Świdnica). Monument miał formę czworobocznego obelisku ustawionego na postumencie, do którego była przytwierdzona tablica z wykazem poległych mieszkańców miejscowości. W górnej części obelisku widniał motyw żelaznego krzyża wpisanego w wieniec laurowy (podobnie jak na pomniku w Kalnie). Pomnik okalało czworoboczne ogrodzenie złożone z murowanych słupków i rozpiętego między nimi żelaznego płotu. Wedle wspomnień mieszkanki Wierzbnej, pomnik stał u zbiegu ulic Świdnickiej i Kościelnej, w miejscu dzisiejszej tablicy informacyjnej dotyczącej miejscowości. Pomnik został przewrócony po II wojnie światowej i służył jako element ogrodzenia. Jego dalsze losy są nieznane. Na miejscu, w którym stał owy monument, wieczorami spotykała się młodzież, mówiąc "...idziemy na pomnik".

Czytaj więcej: Pomnik poległych podczas I wojny światowej mieszkańców Wierzbnej

Kto zagarnął kościelne precjoza ukryte na starym cmentarzu w Łażanach ?

Drukuj
Utworzono: środa, 01, kwiecień 2020

Proces odniemczania, czyli tzw. polonizacji i repolonizacji regionu pod II wojnie światowej, można podzielić na dwa etapy. Pierwszy z nich rozpoczął się już w 1945 roku i polegał przede wszystkim na wysiedlaniu ludności niemieckiej. Drugi etap, najczęściej nazywany "odniemczaniem", odbywał się w latach 1947-1950. Wówczas niszczono wszelkie pozostałości świadczące o niemieckiej przeszłości tych terenów. Działania ówczesnych władz były skierowane przede wszystkim przeciw wszelkim przejawom niemieckiej kultury, a więc językowi niemieckiemu, mówionemu i pisanemu, elementom niemieckiej mentalności, a nawet niemieckim imionom i nazwiskom. W czerwcu 1945 roku Prezydium Rady Ministrów zaleciło usunięcie napisów niemieckich z drogowskazów, szyldów i pojazdów. Skuwano niemieckie napisy z pomników wojennych. Wiele z nich całkowicie zniszczono, m.in. pomniki, które znajdowały się w miejscowościach: Imbramowice, Kalno, Siedlimowice, Wierzbna. W stopniową ruinę przeistaczały się również ewangelickie kościoły, np. kościół w Mrowinach.

Czytaj więcej: Kto zagarnął kościelne precjoza ukryte na starym cmentarzu w Łażanach ?

Rodzina von Salisch - właściciele Gołaszyc w latach 1853-1945

Drukuj
Utworzono: wtorek, 31, marzec 2020

W latach 1732-1847 właścicielami Gołaszyc, Kraskowa i Pankowa była pisząca się z Bąkowa i Lipy linia rodu von Zeidlitz, która z nadania króla Fryderyka II, od 1741 roku szczyciła się tytułem hrabiowskim. 24 kwietnia 1847 roku bezpotomnie zmarł Wilhelm Ernst Sigmund vo Zeidlitz. Przez blisko dziesięć lat po śmierci Wilhelma, dobrami zarządzała wdowa po nim, hrabina Charlotte Friederike von Zedlitz und Leipe z domu von Panczewski. Na mocy spisanego testamentu, swoim spadkobiercą uczyniła Georga Gustava Rudolpha von Salisch (ur. 13 czerwca 1796 roku we Wrocławiu, właściciel Postolina koło Milicza, Jaszyc koło Trzebnicy i Kadłuba koło Środy Śląskiej) – siostrzeńca swego zmarłego męża. Tym samym tzw. klucz kraskowski (Gołaszyce, Krasków i Panków) stał się aż do 1945 roku własnością rodu von Salisch, który wedle zapisów znany jest już od 1294 roku (ród podzielony na różne gałęzie, z których jedna posiadała tytuł hrabiowski).. W XIX wieku na Śląsku wyodrębniły się trzy linie rodu, które umownie można określić jako: trzebnicka (gospodarująca w Jaszycach, Kałowicach), milicka (gospodarująca w Postolinie) i świdnicka (władająca m.in. Kraskowem i Gołaszycami).

Czytaj więcej: Rodzina von Salisch - właściciele Gołaszyc w latach 1853-1945

© 2022 Żarowska Izba Historyczna

Saturday the 3rd. By BlueHost Review and Affiliate Marketing.