Strona główna

XXIII Żarowska Prelekcja Historyczna - relacja

W dniu 30 czerwca 2023 roku w siedzibie Żarowskiej Izby Historycznej przy ul. Dworcowej, odbyła się XXIII Żarowska Prelekcja Historyczna. W programie Prelekcji przygotowane zostały dwa wykłady: "Messtischblatt. Mapy mówiące o przeszłości – Bogdan Mucha oraz "Pochówki antywampiryczne i postacie demonologiczne" – Katarzyna Sobota-Liwoch. Archiwalne mapy to bardzo cenne źródło informacji o środowisku przyrodniczym i jego przemianach powstałych w wyniku działalności człowieka. Mapy te są ważnym komponentem w trakcie badań nad rekonstrukcją krajobrazu kulturowego, pozostającego w kręgu zainteresowań historyków, geografów i archeologów – mówił podczas swojego wykładu archeolog Bogdan Mucha. Dla zgromadzonej publiczności przygotowana została obszerna prezentacja multimedialna, która przedstawiła i utrwaliła tematykę związaną z historią dawnej kartografii Śląska od XVIII wieku po okres II wojny światowej. Uczestnicy prelekcji mieli okazję obejrzeć m.in. mapy sporządzone przez znanych kartografów takich jak: Johann Wolfgang Wieland, Christian Friedrich von Wrede, Ludwig Wilhelm von Regler, Carl von Müffling oraz Carl von Decker.

Czytaj więcej: XXIII Żarowska Prelekcja Historyczna - relacja

Generał von Nádasdy i jego wojska w okolicy Żarowa podczas kampanii wojny siedmioletniej

W 1756 roku wybuchła wojna siedmioletnia, w której udział wzięły najpotężniejsze ówczesne państwa świata, zaś teatrem działań wojennych była Europa, Ameryka Północna, Indie oraz wyspy karaibskie. Naprzeciw siebie stanęły Prusy, sprzymierzone z Wielką Brytanią, Hanowerem, Hessen-Kassel i Brunszwikiem oraz koalicja Austrii, Rosji, Francji, Saksonii, Szwecji i państw niemieckich. W późniejszej fazie konfliktu do wojny przyłączyły się Hiszpania i Portugalia oraz starająca się początkowo zachować neutralność Holandia, której siły zostały zaatakowane w Indiach. Wojna siedmioletnia może być uznana za wojnę hegemoniczną (wzięła w niej udział większość ówczesnych mocarstw, stanowiła też decydującą fazę w trwających niemal sto lat zmaganiach francusko-brytyjskich o dominację w Ameryce Północnej i supremację na świecie). Wojna charakteryzowała się oblężeniami i podpaleniami miast, ale również bitwami na otwartym polu, z wyjątkowo ciężkimi stratami. Ocenia się, że w czasie wojny zginęło od 900 000 do 1 400 000 ludzi.

Czytaj więcej: Generał von Nádasdy i jego wojska w okolicy Żarowa podczas kampanii wojny siedmioletniej

VIII Żarowskie Spotkanie Miłośników Motoryzacji

Żarowska Izba Historyczna oraz Gminne Centrum Kultury i Sportu w Żarowie zapraszają właścicieli pojazdów zabytkowych, kolekcjonerskich, unikalnych, specjalnych, sportowych, tuningowych i militarnych do udziału oraz zaprezentowania swojej perełki motoryzacyjnej podczas VIII Żarowskiego Spotkania Miłośników Motoryzacji. Wszystkich chętnych prosimy o zgłoszenie drogą mailową na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. (prosimy podać imię i nazwisko, miejscowość oraz podstawowe informacje dotyczące pojazdu). Zgłoszenia przyjmujemy do dnia 28 lipca 2023 r. (godz. 15:30). Impreza ma charakter zamknięty, dlatego udział w niej wezmą wyłącznie pojazdy zgłoszone w wyznaczonym terminie i potwierdzeniu uczestnictwa otrzymanym z naszej strony.

Czytaj więcej: VIII Żarowskie Spotkanie Miłośników Motoryzacji

Architektura zabytkowego zespołu młyna w Siedlimowicach

Zespół zabytkowego młyna w Siedlimowicach składa się z budynku młyna, domu młynarza, kuźni, turbinowni, trafostacji, stolarni, wozowni oraz spichlerza. Wymienione zabudowania położone są we wschodniej części Siedlimowic, przy głównej drodze prowadzącej przez miejscowość. Między drogą a młynówką, znajduje się młyn, budynek mieszkalny oraz wozownia. Obiekty te zamykają dziedziniec gospodarczy kompleksu młyńskiego. Na południowym brzegu młynówki posadowione zostały przyległe do południowej ściany młyna: kuźnia, stolarnia, trafostacja oraz turbinownia. Tuż obok stoi młyński spichlerz, który jest połączony z młynem za pośrednictwem drewnianego łącznika biegnącego nad młynówką na wysokości pierwszego piętra. W południowo-zachodniej części kompleksu młyńskiego, znajduje się murowany z cegły kurnik. Od strony północnej parcelę zamyka otynkowany kamienny mur, w którym znajdują się dwie bramy wjazdowe z ażurowymi, stalowymi wrotami. Dziedziniec zawarty pomiędzy budynkiem mieszkalnym, wozownią, młynem i kamiennym murem, wybrukowany jest granitową kostką. Wzdłuż budynku mieszkalnego ułożony jest chodnik, wykonany przy pomocy granitowych płyt i kostki, z kamiennym krawężnikiem. Kamieniem licowane jest również sztuczne koryto młynówki, przeprowadzonej od strony Bystrzycy.

Czytaj więcej: Architektura zabytkowego zespołu młyna w Siedlimowicach

XXIII Żarowska Prelekcja Historyczna

Żarowska Izba Historyczna oraz Gminne Centrum Kultury i Sportu w Żarowie, serdecznie zapraszają w dniu 30 czerwca 2023 roku na XXIII Żarowską Prelekcję Historyczną. W programie dwa wykłady.

Wedle dawnych wierzeń, aby zapobiec wyjścia z grobu osoby uznawanej za wampira, upiora lub strzygę, stosowano różnego rodzaju metody, dziś znane powszechnie pod określeniem tzw. pochówku antywapirycznego. Do najczęściej stosowanych metod należał niegdyś m.in. pochówek z twarzą skierowaną do dołu, skrępowanie zwłok sznurami i pochowanie w pozycji embrionalnej, odcięcie głowy, przyciśnięcie zwłok głazem lub przebicie klatki piersiowej ostrym przedmiotem. Znaleziska tego typu na terenach polskich są znane są już z pierwszych wieków po chrystianizacji (X–XIII w.). Ostatnie tego rodzaju zabiegi przeprowadzano jeszcze w latach 30. XX wieku.

Czytaj więcej: XXIII Żarowska Prelekcja Historyczna

W sakiewce dawnych mieszkańców gminy Żarów. cz. 25: Monety króla Macieja Korwina

Wedle zachowanych dokumentów, już w 1308 roku w Wierzbnej istniała karczma. Nie wiadomo jednak kto ją założył i kiedy nadane zostały prawa browarnicze. Na początku XIV wieku karczmarz, zobowiązany był do opłaty czynszu w wysokości 4 marek srebra na rzecz właścicieli karczmy, a tymi byli opiekunowie wierzbneńskiego kościoła. W 1326 roku patronat nad świątynią trafił w ręce braci zakonnych z klasztoru cysterskiego w Kamieńcu Ząbkowickim. W 1332 roku Jan proboszcz z Wierzbnej za zgodą biskupa wrocławskiego Nankera i opata kamienieckiego Teodoryka sprzedał karczmę Konradowi i jego synowi Mikołajowi. W 1484 roku za sumę 300 węgierskich guldenów karczmę w Wierzbnej przejęli cystersi z Krzeszowa. Wkrótce jednak została odkupiona przez braci zakonnych z Kamieńca. Znaczne dochody z prowadzenia wierzbneńskiej karczmy, przynosiła produkcja i sprzedaż piwa. Złocisty trunek, który pomnażał zawartość klasztornych szkatuł, stał się w 2 połowie XV wieku solą w oku dla świdnickiego cechu browarników. Postanowili więc doprowadzić do przerwania warzenia piwa w Wierzbnej, poprzez nałożenie na wieś prawa mili, które było im nadane jeszcze w latach 80. XIII wieku. Sprawa za pośrednictwem opata kamienieckiego wnet dotarła do zasiadającego wówczas na czeskim tronie, króla Macieja Korwina (Śląsk od 1368 roku przynależał do Czech). Ten zatwierdził w 1489 roku dawny przywilej warzenia i sprzedaży piwa w Wierzbnej, a miastu Świdnicy zakazał akcji restrykcyjnych.

Czytaj więcej: W sakiewce dawnych mieszkańców gminy Żarów. cz. 25: Monety króla Macieja Korwina

Zespół budynków kolejowej ekspedycji towarów w Żarowie

Linię kolejową Wrocław Świebodzki – Świebodzice oddano do użytku 29 października 1843 roku. Na całej trasie linii wybudowano 5 stacji – Wrocław Świebodzki (Breslau Freiburger Bahnhof), Kąty Wrocławskie (Kanth), Imbramowice (Ingramsdorf), Jaworzyna Śląska (Königszelt), Świebodzice (Freiburg) oraz 2 przystanki – Smolec (Schmolz) i Mietków (Mettkau). W 1851 roku rozpoczęto przedłużenie linii ze Świebodzic do Wałbrzycha w pobliże tamtejszego zagłębia węglowego. Całą linię dla ruchu towarowego i pasażerskiego, oddano do użytku 1 marca 1853 roku, a więc po blisko dziesięciu latach od zakończenia pierwszego etapu. Liczba stacji wzrosła z 5 do 11. Wybudowano wówczas (1853/1854 r.) stacje we Wrocławiu Zachodnim (Gross Mochbern), Sadowicach (Sadewitz), Żarowie (Saarau) i Cierniach (Zirlau). Na stacje przemianowano dotychczasowe przystanki w Smolcu i Mietkowie. Stacja kolejowa w Żarowie usytuowana jest na 42,612 km linii Wrocław Świebodzki – Zgorzelec i położona na wysokości 206 m n.p.m. Stacja posiadała niegdyś budynek dworca z nastawnią Żw, ubikację, budynek ekspedycji towarowej, magazyn, budynki mieszkalne dla pracowników, rampę boczno-czołową, peron wyspowy z przejściem podziemnym, budynki gospodarcze i warsztatowe, 2 place ładunkowe, 3 posterunki przejazdowe, wagę wagonową i skrajnik. Układ torowy: 2 tory główne zasadnicze, 1 główny dodatkowy, 13 bocznych.

Czytaj więcej: Zespół budynków kolejowej ekspedycji towarów w Żarowie

Pomnik Bismarcka nieopodal Bukowa

Do roku 1932 dzisiejszy Buków leżał w granicach Kreisu Striegau, czyli powiatu strzegomskiego, potem aż do 1945 roku podlegał administracji Kreisu Neumarkt (Środa Śląska). Już w XIX wieku powstał w miejscowości „Związek Wojenny” tzw. Kriegsverein, skupiający weteranów wojen pruskich z Danią, Austrią i Francją, którzy zamieszkiwali Buków, Bogdanów i kilka innych pobliskich miejscowości. Na przełomie XIX i XX wieku Związek zmienił nazwę na Landwehr Kameraden Verein. Dziełem członków bukowskiego "Związku Wojennego", był pomnik Bismarcka tzw. Bismarck Denkmal, ustawiony na skraju lasu przy drodze łączącej Buków z Bogdanowem (obecnie w pow. średzkim tuż przy granicy z pow. świdnickim). Pomnik przetrwał o dziwo do dnia dzisiejszego w pierwotnej postaci. Jest to forma głazu wykonana w piaskowcu i ustawiona na ceglanym podeście o wymiarach 134,5x74,5 cm. Na głazie wyryty jest czytelny napis Bismarck oraz dwie skrzyżowane gałązki dębowe, pomiędzy którymi umieszczony był pierwotnie medalion z podobizną Otto von Bismarcka, wykonany zapewne w brązie lub mosiądzu. Odlew ten wyrwano po II wojnie światowej, czego dowodem jest pozostałość czterech otworów mocujących. Nic w tym zresztą dziwnego, gdyż pierwszy kanclerz zjednoczonego Cesarstwa Niemieckiego, potem premier i minister spraw zagranicznych, był niezwykle wrogo nastawiony w stosunku do Polaków, o czym świadczą słowa ... Bijcie Polaków, ażeby aż o życiu zwątpili. Mam wielką litość dla ich położenia, ale jeżeli chcemy istnieć, to nie pozostaje nam nic innego, jak ich wytępić, które pisał w liście do swojej siostry w dniu 26 lutego 1861 roku. Nienawiść do Bismarcka była przyczyną niszczenia wszelkich śladów jego dawnego kultu na tzw. Ziemiach Odzyskanych, a więc pomników, tablic czy też konstrukcji wieżowych. Przetrwały tylko nieliczne najczęściej w formie tzw. Bismarcksteinu, czyli kamienia/głazu Bismarcka. Pośród nich jest ten, który do dziś stoi przy drodze Buków-Bogdanów.

Czytaj więcej: Pomnik Bismarcka nieopodal Bukowa

Richard Lucae i nieznane fotografie pałacu w Siedlimowicach

Twórca przedwojennej świetności pałacu w Siedlimowicach, dr filozofii Heinrich von Korn, urodził się 6 kwietnia 1829 roku we Wrocławiu. Pochodził z rodziny znanych wrocławskich wydawców gazet i książek. Za swego życia aktywnie uczestniczył w życiu publicznym Wrocławia, był m.in. członkiem wielu stowarzyszeń oraz radcą miejskim. Należał też do inicjatorów powstania Muzeum Starożytności Śląskich. Hojnymi darami z własnej kolekcji wspomagał Śląskie Muzeum Sztuk Pięknych we Wrocławiu, do którego trafiły m. in. prace Adolpha von Menzela i Martena van Heemskerka. W 1892 roku sfinansował zakup budynku przeznaczonego następnie na Śląskie Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności we Wrocławiu. W prywatnych zbiorach Heinricha von Korn znajdowały się dzieła zarówno mistrzów dawnych (np. wspomnianego już Martena van Heemskerka), jak i współczesnych: Antona von Wernera czy Arnolda Böcklina. W 1867 roku von Korn nabył od hrabiego von Pücklera pałac w Siedlimowicach. To właśnie z inicjatywy von Korna, rezydencja, która od połowy XVIII wieku stanowiła czteroskrzydłowe założenie barokowe, została gruntownie przebudowana w latach 1873-1875. W rezultacie powstał neorenesansowy, dwukondygnacyjny pałac, pokryty dwuspadowym dachem z bogato zdobionymi lukarnami. Całość założona była na planie litery L. W tym samym czasie do pałacu dobudowano od strony północnej, czterokondygnacyjną wieżę z cebulowatą kopułą, a od strony wschodniej kaplicę i niewielką oranżerię.

Czytaj więcej: Richard Lucae i nieznane fotografie pałacu w Siedlimowicach

Kapliczki Dominicusa Geyera na Ziemi Żarowskiej

Początki Zakonu Cystersów związane są z osobą Roberta, dziś cieszącego się chwałą świętych. Robert wraz ze swoimi osiemnastoma współbraćmi, ze względu na nieprzestrzeganie reguły św. Benedykta opuścił klasztor benedyktyński w Molesmes, gdzie był opatem. W miejscowości Cîteaux (łac. Cistercium) założył on w roku 1098 pierwszy klasztor cysterski. Jednak opatem był tam bardzo krótko. Na polecenie papieża powrócił do swojego macierzystego klasztoru w Molesmes. Jego następcy, dzisiaj również święci, Alberyk i Stefan, kontynuowali dzieło swego poprzednika. Położyli oni fundamenty duchowości i prawa zakonnego. Zmienili stój zakonny, który początkowo był przejęty od benedyktynów. Czarna tunika została zamieniona na białą z czarnym szkaplerzem i pasem. Dlatego cystersi nazywani są białymi mnichami. To Alberykowi udało się zatwierdzić w Rzymie nowy zakon w roku 1100. Stało się to za pontyfikatu papieża Paschalisa II. Stefan natomiast napisał „Kartę miłości” (łac. Carta caritatis), w której znajdują się regulacje prawne zakonu. Pierwsi opaci nakreślili także ramy życia zakonnego. Klasztory budowano przy zbiornikach wodnych, rzekach, na terenach podmokłych. Dlatego jedna z hipotez dotyczących powstania nazwy zakonu, głosi że pochodzi ona od łacińskiego słowa cisterna, które oznacza zbiornik wodny.

Czytaj więcej: Kapliczki Dominicusa Geyera na Ziemi Żarowskiej