Strona główna
Wieszak "Fritz Nieder, Saarau i. Schl. Herren & Knabenbekleidung" w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Kolejny drewniany wieszak odzieżowy w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej. Tym razem jest to egzemplarz zawierający napis Fritz Nieder, Saarau i. Schl. Herren & Knabenbekleidung. Wieszak pochodzi bez wątpienia ze sklepu z odzieżą dla dorosłych mężczyzn oraz chłopców, który w Żarowie prowadził niejaki Fritz Nieder. Wedle książki adresowej Żarowa z 1929 roku, kupiec ten zamieszkiwał przy Schweidnitzer Str. 2 (ob. ul. A.Krajowej). Z kolei pod rokiem 1942 figuruje adres Schweidnitzer Str. 43. Warto dodać, że w naszych zbiorach znajduje się inny wieszak z napisem Kaufhaus Fritz Nieder, Saarau Herren & Damen Bekleidung (odzież . Męsko – Damska). Być może wraz z przeprowadzką sklepu, zmianie uległ wówczas także oferowany asortyment.
Proporczyki Klubu Honorowych Dawców Krwi im. Ludwika Hirszfelda w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Miejski Klub Honorowych Dawców Krwi przy Dolnośląskich Zakładach Chemicznych w Żarowie powstał 28 listopada 1974 roku. W 1981 roku nadano mu imię Ludwika Hirszfelda – wybitnego lekarza, twórcę polskiej szkoły immunologicznej. Pomimo, iż DZCH "Organika" już nie istnieją, to Żarowski Klub HDK działa nadal, a w 2014 roku świętował 40-lecie swego istnienia. O wieloletniej i wybitnej działalności krwiodawców z Żarowa, świadczy ogromna ilość dyplomów, nagród, odznaczeń i podziękowań, jakie zdobią ściany siedziby Klubu, mieszczącej się w budynku Zespołu Szkół w Żarowie przy ul. Zamkowej 10. W Sprawach Chemików (nr z listopada 1975 r.) czytamy: Honorowi dawcy krwi, rekrutujący się spośród pracowników Dolnośląskich Zakładów Chemicznych w Żarowie, znani są z ofiarności i gotowości śpieszenia z pomocą na hasło "Ratunek". 23 z nich utworzyło w październiku ub. roku Klub Honorowych Dawców Krwi przy przedsiębiorstwie. Obecnie jest ich już 37. Prezesem został Jerzy Hennig, a opiekunem z ramienia Zakładowego Oddziału Samoobrony Marian Bryg. Członkowie klubu postanowili oddawać krew na potrzeby służby zdrowia raz na kwartał, ale wielu z nich robi to częściej. Godne podkreślenia jest oddanie na hasło "Ratunek" 4,5 l krwi koledze z pracy, który w końcu ub. roku uległ wypadkowi drogowemu. W ten sposób przyczynili się do uratowania jego życia. Krwiodawców łączy nie tylko przynależność do własnego klubu, ale również wspólne imprezy, wycieczki itp. Jedną z nich będzie wyjazd do Drezna. Dyrekcja zakładu udziela krwiodawcom poparcia, zapewniając m.in. autokar na wspomniane wyjazdy. Ponadto obiecała przydzielić stałe lokum w klubie zakładowym, aby mieli swój własny "kąt".
Folder reklamowy "DZCH" z 1967 roku oraz Charakterystyka Miasta i Gminy Żarów z 1978 roku
Prezentujemy dzisiaj naszym czytelnikom dwa dokumenty, które udostępnił nam pan Arkadiusz, pisząc przy tym dwie wiadomości mailowe o następującej treści: "Dzień dobry. Oto fascynujące znalezisko. Nie ukrywam, że czekałem wiele lat, by właśnie w 40 rocznicę wydania, udostępnić ten pewnego rodzaju dokument - "Charakterystyka Miasta i Gminy Żarów" ze stycznia 1978 roku. Wkrótce kolejne ciekawostki dla Izby Historycznej" oraz "Folder reklamowy farb produkowanych w DZCh ŻARÓW, z 1967 roku. Wydany w Warszawie, a wydrukowany aż w Gdyni. Folder znalazłem blisko 30 lat temu, w skupie makulatury w GS-ie. Budynek skupu istnieje do dziś. W tamtych czasach, wielu jeszcze poczuwało się do niepisanego obywatelskiego obowiązku gromadzenia makulatury, którą sprzedawało się w skupie. W żarowskich szkołach organizowano podobne akcje, co czyniła nasza klasa zbierając dodatkowe pieniądze na wydatki klasowe. W skupie podczas ważenia pakunków papieru, dostrzegłem walające się tuż przy wejściu kolorowe ulotki z charakterystycznym znakiem "DZCh". Zabrałem je natychmiast, ratując tym samym kawałek - wtedy nie tak odległej, a dziś już nieco zapomnianej historii naszego miasta".
Wieszak odzieżowy Messow & Waldschmidt Breslau w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Kolekcja odzieżowych wieszaków w Żarowskiej Izbie Historycznej powiększona o kolejny egzemplarz. Tym razem jest to wyrób noszący nazwę dawnego wrocławskiego domu towarowego, jakim był Messow & Waldschmidt Breslau, Schmiedebrücke 51. Dom ów mieścił się przy dzisiejszej ul. Kuźniczej 51, a jego właścicielami byli panowie Paul Messow i Victor Waldschmidt. Warto przy tym dodać, że spółka pod nazwą Schweizer-Bazar Messow & Waldschmidt, założona została w Dreźnie w 1877 roku. Dobrze rozwijająca się firma handlowa od 1890 roku, działała pod nazwą Messow & Waldschmidt. Utworzone też zostały jej oddziały z domami towarowymi m.in. w Pirnie, Żytawie, Wrocławiu i Lipsku. Wieszak przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej pan Bolesław Moryl. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.
Archiwalne pamiątki z lat 1999-2012 w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Folder Gmina Żarów 1999, Kalendarium Gminy Żarów 2000, Folder Żarów 2002 (w jęz. Angielskim), Kalendarium Gminy Żarów 2005, Folder 99 Hektarów Nowoczesnego Przemysłu 2005, Raport Gmina Żarów 2002-2006, Rocznik Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Żarowskiej "Pons", nr 2, 2006, Kalendarz Gmina Żarów 2012 oraz zbiór pocztówek "Żarów", "Gmina Żarów", "Żarów. Otwartość-Nowoczesność-Historia", pocztówka "Pozdrowienia z Żarowa" to "nowe" pamiątki zdeponowane w Żarowskiej Izbie Historycznej.
Czytaj więcej: Archiwalne pamiątki z lat 1999-2012 w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Medal i Odznaka z czasów Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Wedle terminologii falerystycznej (Falerystyka - nauka pomocnicza historii zajmująca się odznaczeniami, orderami, dystynkcjami przyznawanymi w uznaniu zasług tak wojskowych jak i cywilnych), pod pojęciem medal, rozumiany jest niewielki, najczęściej okrągły lub owalny, płaski wyrób metalowy (odmiana wieloboczna jest zwana plakietką), wykonany zazwyczaj techniką odlewu lub bicia. Często jest zawieszony na wstążce. Medale wykonuje się dla upamiętnienia ważnych wydarzeń albo jako odznaczenia lub nagrody za wybitne osiągnięcia sportowe (na przykład medal olimpijski), wojskowe i inne. Z kolei terminem odznaka, określa się graficzny symbol lub znak symbolizujący przynależność do jakiejś grupy, posiadanie specjalnej umiejętności lub specjalnego wyróżnienia (jako odznaczenie). Odznaka występuje w formie metalowego znaczka, wstążki, naszywki, medalu bądź innych. Może być nadawana zarówno przez władze państwowe, jak i instytucje społeczne i naukowe oraz powstałe w tym celu komisje nadawcze. W Żarowskiej Izbie Historycznej zdeponowany został w ostatnim czasie tzw. Medal 10-lecia Polski Ludowej z 1954 roku oraz odznaka "Budowniczy Huty im. Lenina" z 1956 roku. O przedmiotach pamiętających czasy Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, przeczytacie poniżej.
Wystawa "Dolnośląskie rezydencje na fotografiach Roberta Webera"
Dolny Śląsk to region w Polsce, gdzie znajduje się najwięcej zabytkowych pałaców i zamków, a także budowli sakralnych oraz zabytków przemysłu. Polska Dolina Loary – jak czasami nazywany jest Dolny Śląsk – może poszczycić się również sporą liczbą obiektów, które zostały w pełni odrestaurowane i dzisiaj pełnią różne funkcje, np. hotelowe. Przykłady udanych inwestycji, które przywróciły dawną świetność i blask zabytkowym budowlom, to np. pałac Brunów (pow. lwówecki), pałac Łomnica i Wojanów (pow. jeleniogórski, pałac w Krobielowicach (pow. wrocławski), Zamek Kliczków (pow. bolesławiecki), pałace w Dzierżoniowie i Pieszycach (pow. Dzierżoniowski). Zapominać nie należy także o najbardziej znanych turystycznie obiektach, takich jak Zamek Książ pod Wałbrzychem, Zamek Czocha (pow. lubański), a także zamki Chojnik (pow. jeleniogórski) i Bolków (pow. Jaworski). Dolny Śląsk to nie lada gratka dla turystów. Województwo to usiane jest licznymi zabytkami architektury. Zresztą to nie powinno dziwić przy tak bogatej historii. Panowanie nad tym terenem – bogatym w żyzne ziemie, węgiel, miedź, żelazo, złoto i srebro – przechodziło z rąk do rąk. Dolny Śląsk znajdował się pod kuratelą polską, czeską, austriacką, niemiecką i ponownie polską. Po burzliwej historii pozostały do dziś liczne zabytkowe ślady.
Czytaj więcej: Wystawa "Dolnośląskie rezydencje na fotografiach Roberta Webera"
Gumowe stemple z DZCH i "podziemne ulotki" Żarowskiej "Solidarności"
Odpowiedzią struktur NSZZ "Solidarność" na wprowadzenie 13 grudnia 1981 roku stanu wojennego na obszarze Polski, były akcje strajkowe, podjęte m.in. w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, Hucie im. Lenina w Krakowie, Fabryce Samochodów Ciężarowych w Lublinie, Stoczni im. Warskiego w Szczecinie, Hucie Katowice, kopalniach "Manifest Lipcowy", "Wujek", "Ziemowit", "Piast" oraz w wielu innych fabrykach i zakładach pracy. Sprzeciw wobec wprowadzenia stanu wojennego przybierał także inne formy. Większość aktorów i twórców początkowo zbojkotowała zaistniałą sytuację odmawiając występów w mediach państwowych, później jednak sprzeciw złagodniał. Przyczynił się do tego fakt weryfikacji dziennikarzy, w wyniku której zostało zwolnionych z pracy co najmniej 800 z nich. Zwykli obywatele przeciwni polityce gen. Wojciecha Jaruzelskiego, zaczęli nosić na ubraniu oporniki jako symbol protestu lub z premedytacją spóźniali się do pracy, aby zamanifestować swoje poglądy polityczne (symbolem nowego stylu pracy został ślimak i żółw). Na budynkach, zwłaszcza w trudno dostępnych miejscach, zaczęło się pojawiać coraz więcej antyrządowych napisów, na przykład takich jak; „WRON won za Don”, „Zima wasza wiosna nasza”, „Orła wrona nie pokona” czy też „C[iąg] D[alszy] N[astąpi]”. Zamazywały je specjalnie zorganizowane ekipy, często zastępując te hasła innymi np. „KOR = Żydzi” czy „S = $”. Symbolem oporu stał się oznaczający zwycięstwo znak V (victoria). Rozwijał się także podziemny ruch filatelistyczny, ze sprzedaży znaczków tzw. „poczty Solidarności” finansowano część działalności opozycji.
Czytaj więcej: Gumowe stemple z DZCH i "podziemne ulotki" Żarowskiej "Solidarności"
Dekoracja freskowa Franza Heigla w kościele pw. Wniebowzięcia NMP w Wierzbnej
Wśród licznych zabytków dawnej architektury szczególne miejsce zajmują budowle sakralne mające niepowtarzalną specyfikę. Są one nie tylko świadectwem kultury materialnej, ale także duchowej i światopoglądowej. W dawnych czasach miejsca te często bywały świadkami ważnych wydarzeń politycznych. Dzisiaj ukazują nam stopniową ewolucję stylów architektonicznych, rozwój technik budownictwa, ale przede wszystkim ówczesne wyobrażenia człowieka o otaczającym go świecie. Tym samym kościoły są wyrazem charakterystycznych wartości dla danej epoki, a ich symbolika ma charakter uniwersalny. Uwagę osób odwiedzających kilkusetletnie świątynie, przykuwa niezliczona ilość wspaniałych obrazów, rzeźb, fresków, ołtarzy, ambon, chrzcielnic, epitafiów i innych dzieł sztuki. Lista tych wspaniałości wytworzonych rękami ówczesnych mistrzów malarstwa, snycerstwa, kamieniarstwa, kowalstwa oraz ślusarstwa jest bardzo długa. Wyjątkowe miejsce na Dolnym Śląsku pod względem wyposażenia i dekoracji, zajmuje z pewnością kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Wierzbnej, gm. Żarów. We wnętrzu tej wspaniałej budowli odnajdujemy fragmenty późnoromańskiej polichromii z 2 połowy XIII wieku, późnogotyckie malowidła z 1 połowy XVI wieku, XVIII-wieczne rzeźby ołtarzowe autorstwa Georga Schröttera, obrazy namalowane przez Georga Wilhelma Neunhertza i Bernarda Krausego, a także dekorację freskową sklepienia nawy głównej, namalowaną w 1735 roku przez znanego świdnickiego artystę Franza Heigla. W jej skład wchodzą trzy malowidła: "Boże Narodzenie", "Ukrzyżowanie" i "Zmartwychwstanie", które po przemalowaniu w 1902 roku, bezpowrotnie zatraciły swój pierwotny barokowy charakter.
Czytaj więcej: Dekoracja freskowa Franza Heigla w kościele pw. Wniebowzięcia NMP w Wierzbnej
O dzwonach z kościoła pw. NSPJ w Żarowie
Dzwon to instrument muzyczny zaliczany do grupy idiofonów naczyniowych, czyli instrumentów, w których źródłem dźwięku jest ciało stałe mające niezmienną, naturalną sprężystość (instrument perkusyjny), pobudzane i wprawianae w drganie za pomocą innego przyrządu np. Belki lub bijaka. Ogólne dzwony można podzielić można na kloszowe, kuliste z sercem, kuliste bez serca (grzechotkowe), bezsercowe głębokie i bezsercowe płytkie. Ze względu na materiał, z którego zostały wykonane na dzwony: brązowe, spiżowe, odlane ze staliwa, mosiężne, szklane, ceramiczne, drewniane lub wykonane z tworzyw sztucznych. W skład budowy typowego dzwonu wchodzą następujące elementy (od góry): korona, hełm, krawędź dolna, płaszcz, wieniec i krawędź dolna. Wewnątrz znajduje się bijak zwany sercem. Korona dzwonu posiada zazwyczaj od 4 do 6 kabłąków lub trzpieniów, które służą do zawieszania dzwonu, przy pomocy stalowych taśm lub klamer do tzw. jarzma (ruchomy element zwieszenia). Jarzmo osadzone jest w nieruchomym siedzisku. Bijak zwany sercem dzwonu, wykonany jest najczęściej z miękkiej kutej stali. Jego posadowienie odpowiada miejscu, w które ma uderzać, czyli w najgrubszą część płaszcza tzw. wieniec. Ważny jest także odpowiedni kształt dla uzyskania poprawnego dźwięku. Waga serca, wynosi zazwyczaj ok. 4% masy całego dzwonu.
Dokumenty z DZCH "Organika" Żarów przekazane do Żarowskiej Izby Historycznej
Na przełomie lat 70/80-tych XX wieku Dolnośląskie Zakłady Chemiczne "Organika" Żarów, były producentem kilku tzw. przyśpieszaczy wulkanizacji, czyli substancji organicznych przyśpieszających wiązanie siarki z kauczukiem w procesie wulkanizacji. W asortymencie DZCH były przyśpieszacze typu Tiazin, F, M, Tioheksam, Dipsam. Normy branżowe środków pomocniczych dla przemysłu gumowego (poszczególne rodzaje przyśpieszaczy), opracowywane były przez pracowników "Organiki" – mgr inż Sabinę Pieniądz, mgr Barbarę Szymańską oraz Annę Bryg. Interesującym dokumentem związanym z produkowanymi w DZCH przyśpieszaczami oraz współpracą Dolnośląskich Zakładów Chemicznych "Organika" w Żarowie z Olsztyńskimi Zakładami Opon Samochodowych "Stomil" jest notatka służbowa z rozmów telefonicznych przeprowadzonych w dniu 9.02.1976 r. Wspomniany dokument oraz Gazetę Robotniczą (dziennik PZPR) nr 274 z 6 grudnia 1979 r., przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej pan Rafał Cyganek. Składamy panu Serdeczne Podziękowania.
Czytaj więcej: Dokumenty z DZCH "Organika" Żarów przekazane do Żarowskiej Izby Historycznej