Strona główna

Ferie zimowe 2018 z historią

Szybkimi krokami zbliżają się ferie zimowe. Dla młodych mieszkańców gminy Żarów proponujemy spotkania z cyklu "Historyczny Żarów i Jego Tajemnice". Plan spotkań: I tydzień - (16 stycznia, godzina 9.00-11.00) oraz (19 stycznia, godzina 11.00-12.30) - zbiórka obu spotkań w GCKiS, ul. Piastowska 10A, przy sekretariacie; II tydzień - (23 stycznia, godzina 9.00-11.00) oraz (26 stycznia, godzina 11.00-12.30) - zbiórka obu spotkań w GCKiS, ul. Piastowska 10A, przy sekretariacie. ZAPRASZAMY SERDECZNIE DZIECI I MŁODZIEŻ (wieku uczestników od lat 7)

W sakiewce dawnych mieszkańców gminy Żarów, cz.10: Srebrne kwartniki piastów śląskich

Kwartnik to srebrna moneta bita w średniowieczu (od końca XIII wieku) na Śląsku, w Wielkopolsce, w Królestwie Polskim, w państwie krzyżackim i na Pomorzu Zachodnim. Kwartnik był monetarnym odpowiednikiem kwarty, stanowiącej 1/4 skojca, czyli 1/96 grzywny. Jego wartość wyrażona w innych monetach to: pół grosza, 8 denarów (fenigów), 16 oboli. Po raz pierwszy kwartnik pojawił się w wyniku reformy monetarnej, przeprowadzonej w Księstwie Głogowskim pod koniec XIII wieku przez księcia Henryka III. Prawdopodobną przyczyną wprowadzenia tej monety był rozwój handlu suknem importowanym na Śląsk z Flandrii i odprzedawanym dalej. Powstała potrzeba bicia pieniądza przyjmowanego we Flandrii. Za tą hipotezą przemawia typologia monet nawiązująca do motywów flandryjskich (forma krzyży, odsłonięta głowa en face, charakterystyczne dla naśladownictw pseudolegendy). Kwartnik Henryka III ważył ok. 1,70 g i zawierał wysoką (0,900 - 0,970) próbę srebra. Szybko rozpowszechnił się na Śląsku i również w Wielkopolsce. Był bity w 34 mennicach, co świadczy o dużym zdecentralizowaniu lokalnego mennictwa. Znanych jest około 100 typów kwartników śląskich. Bite były przez większość księstw śląskich a także w Poznaniu, Grodzisku Wielkopolskim i Kościanie. Stał się tak ważną jednostką monetarną na Śląsku, że po zaprzestaniu jego emisji około 1330 roku zaczęły się pojawiać w obiegu tzw. Obcięte grosze praskie. Były to zredukowane przez obcięcie do wagi kwartnika grosze praskie, którymi starano się zastąpić brak kwartników. Kwartnik z Grodziska bity był w okresie panowania książąt śląskich w latach 1306-1312. Na awersie znajdowała się głowa księcia w profilu lewym, P albo PO/snaniensis/, na rewersie - D/e/ Grodi/s/ albo De Grodis, drzewo-lipa.

Czytaj więcej: W sakiewce dawnych mieszkańców gminy Żarów, cz.10: Srebrne kwartniki piastów śląskich

Reklamy przemysłowe z biblioteki żarowskiej "Silesii" w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej

W ubiegłym roku do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej trafił szereg ulotek-reklam przemysłowych, pochodzących z dawnej biblioteki technicznej zakładów chemicznych "Silesia" w Żarowie. Kolekcja ta powiększyła się właśnie o kolejne egzemplarze. Wśród nich są reklamy firm: J.Schaeefer Wasselenheim, Joseph Vögele A.G. Mannheim, E.Nacke Maschinenfabrik Coswig-Sachsen, Raasbach & Krale A.G. Lackerfabrik Magdeburg-Sudenburg, Wegelin & Hübner Maschinenfabrik und Eisengiesserei Halle a.S., Warbrunn Quilitz & Co. Berlin, C.T. Speyer & Co. Maschinenbau-Anstalt Berlin oraz inne archiwalia. Dokumenty przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej mieszkaniec gminy Żarów. Składamy panu Serdeczne Podziękowania !!!

Posiadacie niepotrzebne starocie (przedmioty, fotografie, dokumenty lub inne rzeczy) ?? Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.. Skany bądź fotografie, oględziny wszelkich dokumentów i przedmiotów możemy wykonać również od ręki w Gminnym Centrum Kultury i Sportu w Żarowie przy ul. Piastowskiej 10A. Utrwalmy wspólnie w słowie pisanym oraz wzbogacimy historię Naszej Małej Ojczyzny.

Czytaj więcej: Reklamy przemysłowe z biblioteki żarowskiej "Silesii" w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej

Rycina Teodora Blätterbauera z XIX wieku w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej

Do Żarowskiej Izby Historycznej trafił kolejny eksponat pochodzący z XIX wieku. Jest nim piękna rycina przedstawiająca portal wejściowy kościoła pw. Józefa Oblubieńca NMP w Pożarzysku ("Kirchenportal zu Hohen-Poseritz"). Autorem ryciny wykonanej w technice drzeworytu sztorcowego jest znany śląski malarz, rysownik i ilustrator Theodor Blätterbauer. Rycina datowana na ok. 1885 rok, posiada wymiary 93x83 mm i jest sygnowana na płycie inicjałami "Th. B.". Publikowana był w dziele Franza Schrollera pt. Schlesien. Eine Schilderung des Schlesierlandes (wyd. 1885, Glogau). Eksponat zakupiony został i przekazane jako "depozyt ekspozycyjny" przez członków Żarowskiej Grupy Poszukiwawczej "Fridericus Borussorum Rex".

Czytaj więcej: Rycina Teodora Blätterbauera z XIX wieku w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej

Życzenia Noworoczne

Szklany talerz z przełomu XIX i XX wieku w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej

Zbiory Żarowskiej Izby Historycznej wzbogaciły się o interesujący wyrób szklany datowany na 2 połowę XIX lub przełomu XIX i XX wieku. Jest nim szklany talerz na pieczywo z napisem "Brod und Kuchen. Jedes zu seiner Zeit". Datowanie przedmiotu potwierdza pisownia słowa "Brod", które ujednolicono i zmieniono na "Brot", razem z reformą pisowni obowiązującej w Cesarstwie Niemieckim od 1901 roku. Talerz o wymiarach 20,3 x 29 cm, wykonany został z tzw. szkła prasowanego (szkło tłoczone), produkowanego mechanicznie za pomocą metalowych form z reliefowymi wzorami, przez dociśnięcie metalowym tłocznikiem lub z wykorzystaniem sprężonego powietrza. Technologia ta popularna była szczególnie w Stanach Zjednoczonych, gdzie w 1827 roku D. Jarves (Boston) otrzymał patent na produkcję szkła tłocznikiem. W 1889 roku uruchomiono półautomatyczną produkcję butelek, a 1905 roku pierwszą automatyczną linię produkcyjną. Wytwórczości szkła metodą tłoczenia, szybko dotarła na kontynent europejski, gdzie w fabrykach brytyjskich, francuskich i niemieckich powstawały różnego rodzaju szklane wyroby. Egzemplarz, który trafił do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej w zachodnioeuropejskich katalogach muzealnych, opisany został jako: talerz z bezbarwnego szkła prasowanego, wyprodukowany przez nieznanego wytwórcę w Niemczech w końcu XIX lub na początku XX wieku (Kolekcja Sammlung Geiselberger PG-695).

Czytaj więcej: Szklany talerz z przełomu XIX i XX wieku w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej

"Czasopismo dla chemii analitycznej" (nr 25., 1886 r.) z biblioteki technicznej żarowskiej "Silesii"

Chociaż w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej znajduje się kilkaset książek, które pierwotnie przechowywane były w dawnej bibliotece technicznej żarowskiej "Silesii", to egzemplarz który w ostatnich dniach trafił do naszej kolekcji jest naprawdę wyjątkowy. Mowa tutaj o wydanym w 1886 roku 25. numerze czasopisma "Fresenius’ Zeitschrift für Analytische Chemie", które jak wskazuje sama nazwa poświęcone było chemii analitycznej, zajmującej się analizą ilościową, jakościową oraz strukturalną związków i mieszanin. Pozycja jest najstarszym czasopismem zgłębiającym zagadnienia chemii analitycznej, które ukazywało się w Królestwie Pruskim od 1861 roku pod nazwą "Zeitschrift für Analytische Chemie" (pod tą nazwą do 1944 roku – numer 127). Jego wydawcą był znany niemiecki chemik, członek Tajnej Rady, założyciel i dyrektor laboratorium chemicznego w Wiesbaden – Carl Remigius Fresenius (ur. 28.12.1818 we Frankfurcie nad Menem, zm. 11.06.1897 w Wiesbaden). Wznowione od 1947 roku wydania opatrzone były tytułem „Fresenius’ Zeitschrift für Analytische Chemie“. Od 1990 roku ukazują się angielskojęzyczne czasopisma pod nazwą "Fresenius Journal of Analytical Chemistry".

Czytaj więcej: "Czasopismo dla chemii analitycznej" (nr 25., 1886 r.) z biblioteki technicznej żarowskiej "Silesii"

Pocztówki z 1938 i 1966 roku w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej

Kolejne dwa egzemplarze kart pocztowych trafiły do Żarowskiej Izby Historycznej. Wśród nich są: karta pocztowa przedstawiająca widok na zamek w Żarowie, której wydawcą był Paul Haase, Buchhandlung, Saarau. Strona odwrotna zawiera zapisane pole korespondencyjne i adresowe oraz stempel poczty w Żarowie (Saarau Kr. Schweidnitz) z datownikiem 16 kwietnia 1938 roku. Druga kartka pocztowa przedstawia widok na fragment dawnej ulicy Armii Czerwonej (ob. ul. Armii Krajowej). Wydawcą tej pocztówki było Biuro Wydawnicze "Ruch", wykonawcą PTTK – Zakład Wytwórczy "Foto-Pam" Wrocław, a autorem fotografii J.Korpal. Strona odwrotna zawiera zapisane pole korespondencyjne i adresowe, a także stempel poczty w Świdnicy z datownikiem 23 lipca 1966 roku. Pocztówki zakupione zostały i przekazane jako "depozyt ekspozycyjny" przez członków Żarowskiej Grupy Poszukiwawczej "Fridericus Borussorum Rex".

Czytaj więcej: Pocztówki z 1938 i 1966 roku w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej

Projekt przebudowy żłobka ŻZMO przy ul. Hutniczej 2 w Żarowie z 1983 roku

W 1947 roku przy zakładach chemicznych i materiałów ogniotrwałych uruchomiono przedszkola przyzakładowe. Dolnośląskie Zakłady Chemiczne "Silesia" ulokowały przedszkole przy ul. Zamkowej 1, zaś Żarowskie Zakłady Materiałów Ogniotrwałych w budynku przy ul. Mickiewicza 13. Na początku lat 60-tych ŻZMO wybudowały nowy budynek dla potrzeb przedszkola przy ul. Waryńskiego (ob. Ogrodowa). Po oddaniu do użytku nowego przedszkola, żłobek przeniesiono do budynku przy ul. Karola Marksa 2 (ob. ul. Ogrodowa), który nie był przystosowany do potrzeb placówki. Żłobek ten funkcjonował aż do 1986 roku, czyli do czasu zakończenia budowy i oddania nowego obiektu na osiedlu "Piastów" przy ul. Władysława Łokietka w 1986 roku (budowa rozpoczęta w 1983 roku). Budynek przy ob. ul. Hutniczej 2 (budynek mieszkalny), wybudowany został ok. 1910 roku. Jest to murowany, prostokątny obiekt, wzniesiony na kamiennym cokole, cechujący się regularną, zwartą bryłą. Jednokondygnacyjny z użytkowym poddaszem, nakryty dachem naczółkowym o ceramicznym pokryciu.

Czytaj więcej: Projekt przebudowy żłobka ŻZMO przy ul. Hutniczej 2 w Żarowie z 1983 roku

Dolnośląskie pałace i zamki na fotografiach Roberta Webera - cz.3

Pałac (st.czes. palác, z wł. palazzo, z łac. Palātium) to reprezentacyjna budowla mieszkalna pozbawiona cech obronnych, rezydencja władcy, wielkopańska lub patrycjuszowska. Od XIX wieku także okazały gmach użyteczności publicznej, zwłaszcza siedziba władz lub instytucji państwowych. Ze względu na funkcje i położenie wyróżnia się pałace: wiejskie, miejskie, myśliwskie i letnie. W starożytności we wszystkich kręgach kulturowych wznoszono budowle typu pałacowego, np.: Kreta (Knossos, Fajstos, Zakros), Egipt (Teby), Mezopotamia (Dur-Szarrukin), Persja (Suza i Persepolis). W starożytnej Grecji ten typ budowli wykształcił się stosunkowo późno, w okresie hellenistycznym. Także w starożytnym Rzymie (np. Na Palatynie, łac. Mons Palatinus) i Bizancjum powstawały okazałe budowle pałacowe. W średniowiecznej Europie budowle typu pałacowego występują jedynie w kręgu kultury bizantyjskiej i muzułmańskiej, funkcje reprezentacyjno-rezydencjonalne pełniły głównie zamki. W okresie przedromańskim i romańskim w Polsce wznoszono pałace książęce zwane palatium. We Włoszech od XV wieku wykształca się pałac miejski (np. pałac Strozzich we Florencji). Architektura tych budowli sprowadzała się do prostej bryły, najczęściej o trzech kondygnacjach i wewnętrznym czworobocznym dziedzińcu arkadowym. Intensywny rozwój architektury pałacowej nastąpił w okresie renesansu, głównie we Włoszech (Wenecja, Florencja, Rzym). Za formę przejściową można uznać "palazzo in fortezza", czyli ufortyfikowaną budowlę o wyraźnych cechach reprezentacyjno-rezydencjonalnych. Przykładami tego typu budowli jest zamek w Łańcucie, zamek w Podhorcach, zamek w Rzeszowie, Krzyżtopór. W całej Europie przyjął się typ florenckiego renesansowego pałacu miejskiego (3-kondygnacyjna budowla z wewnętrznym czworobocznym dziedzińcem krużgankowym, elewacje boniowane lub podzielone gzymsami, czy też opilastrowane). Z czasem wzbogacano artykulację elewacji podziałami, zwiększano liczbę otworów, różnicując wysokość kondygnacji i ich program (piano nobile, mezzanino).

Czytaj więcej: Dolnośląskie pałace i zamki na fotografiach Roberta Webera - cz.3