X Żarowska Prelekcja Historyczna - 7.09.2018 r.

Kopalnia w Wirach (gm. Marcinowice) powstała w 1959 roku. Wydobywany w niej przez wiele lat magnezyt był wykorzystywany głównie na potrzeby budownictwa ale był potrzebny również w przemyśle hutniczym materiałów ogniotrwałych tutaj u Was w Żarowie. Wydobycie magnezytu w Wirach zostało zakończone w 1996 roku. Kopalnia posiada 4 poziomy eksploatacyjne. Trzy pierwsze poziomy łączy główna sztolnia upadowa. Czwarty dpstępny jest sztolnią upadową z poziomu 3. Eksploatacja złoża magnezytu miała postać żył tnących serpentynity masywu Ślęży. Urobek wydobywano metodą strzałową. Obok zabudowań kopalni znajduje się hałda odpadowa a w niej licznie występujące minerały np. chryzoprazy i wiele innych unikalnych rodzajów. Kilka przywieźliśmy dzisiaj ze sobą i możecie je obejrzeć. Po zamknięciu kopalni w jednym z chodników utworzono ujęcie wody pitnej bogatej w magnez. Dzisiaj w kopalni funkcjonuje podziemna trasa turystyczna. Gościmy osoby z całego świata z Chin, Brazylii, Stanów Zjednoczonych. Nie jest wykluczone, że w przyszłości kopalnia znów ruszy z wydobyciem magenzytu – opowiadał podczas X Żarowskiej Prelekcji Historycznej Daniel Miazga współwłaściciel kopalni w Wirach. Uczestnicy spotkania poznali parametry kopalni magnezytu, górnicze techniki wydobycia surowaca, a także mogli własnoręcznie obejrzeć minerały wydobyte z kopalnii w Wirach, które pan Daniel Miazga przywiózł do Żarowa jako niezbędny rekwizyt przy wygłaszanej prelekcji.

Kto mógłby się spodziewać w tym czasie małego cudu, że front zatrzyma się bezpośrednio przed Żarowem, na linii Strzegomki wzdłuż wsi Przyłęgów, Łazany, Imbramowice i Domanice, i pozostanie w tym miejscu do końca wojny. Nasze oddziały nie musiałyby wysadzać w powietrze pierwszego na kontynencie europejskim mostu żeliwnego w Łazanach – pisał w swoich wspomnieniach Franz Stiller były mieszkaniec Żarowa i pracownik tutejszej fabryki Szamotowej. Jak naprawdę zniszczony został ten most ? Czy dziełem zniszczenia były materiały wybuchowe, czy konstrukcja ta runęła pod ciężarem czołgu ? Od 1993 roku do chwili obecnej powstało kilka opracowań zawierających rozbieżne informacje dotyczące wydarzeń, które miały miejsce pod koniec II wojny światowej. Dzisiaj już wiemy jak było naprawdę – mówił Bogdan Mucha, specjalista d/s zbiorów muzealnych w GCKiS. Zgromadzonej publiczności zaprezentowana została archiwalna dokumentacja (opisowa i kartograficzna) przechowywana w archiwum wojskowym w Podolsku k. Moskwy, ekspertyzy saperskie wraz z dokumentacją techniczną zachowanych elementów żelaznego mostu. Zebrany materiał potwierdza wysadzenie mostu przez niemieckich saperów z 484. pułku piechoty (254. dywizja piechoty) na rozkaz generała majora Richarda Schmidta. Uczestnicy spotkania zapoznani zostali ponadto z innymi konstrukcjami mostowymi, które niegdyś i obecnie funkcjonują w Bukowie, Gołaszycach, Imbramowicach, Krukowie, Łażanach, Pyszczynie, Zastrużu oraz nieopdal Domanic w gm. Mietków. Warto wspomnieć, że przed rozpoczęciem prelekcji, do zbiorów Żarowskien Izby Historycznej przekazanych zostało aż 5 obrazów w tym jeden egzemplarz namalowany w 1915 roku, ale o tym w odrębnym opracowaniu.

Organizatorzy X Żarowskiej Prelekcji Historycznej składają Serdeczne Podziękowania wszystkim uczestnikom piątkowego spotkania. Do zobaczenia niebawem.