Strona wykorzystuje pliki cookies, jeśli wyrażasz zgodę na używanie cookies, zostaną one zapisane w pamięci twojej przeglądarki. W przypadku nie wyrażenia zgody nie jesteśmy w stanie zagwarantować pełnej funkcjonalności strony!

Mieszkańcy powiatu świdnickiego w niewoli radzieckiej

Drukuj
Utworzono: poniedziałek, 10, styczeń 2022

Traktat wersalski podpisany 28 czerwca 1919 roku po zakończeniu I wojny światowej pozwalał Niemcom na utrzymanie niewielkich liczebnie i słabo uzbrojonych sił zbrojnych. W latach 1921-1935 określano je mianem Reichswehry, liczącej 100 tys. ludzi w wojskach lądowych i 15 tys. w marynarce wojennej (Kriegsmarine). 2 sierpnia 1934 roku po śmierci prezydenta Niemiec Paula von Hindenburga, pełniący urząd kanclerza Adolf Hitler, ogłosił się wodzem i kanclerzem Rzeszy (Führer und Reichskanzler) oraz najwyższym zwierzchnikiem sił zbrojnych. Już w październiku tego samego roku, w ramach realizacji planu „A”, Reichswehra została powiększona do stanu 240 tys. żołnierzy (21 dywizji piechoty, 2 dywizje kawalerii i 1 lekka dywizja pancerna). Punktem przełomowym w remilitaryzacji Niemiec było uchwalenie ustawy wojskowej (tzw. Wehrgesetz) z 16 marca 1935 roku, która ustalała wielkość armii na 12 korpusów, w skład których miało wchodzić 36 dywizji piechoty i 3 dywizje pancerne, ogółem 450 tys. żołnierzy. Po za tym zniesione zostały ograniczenia wersalskie pod względem rodzajów, liczebności i produkcji uzbrojenia. Wprowadzono również obowiązkową służbę wojskową mężczyzn w wieku 19-45 lat (w Prusach Wschodnich do 55 lat).

Ustawa zmieniała także nazwę armii z dotychczasowej Reichswehr na Wehrmacht (z niem. „siła zbrojna”). Pod koniec 1936 roku dzięki mobilizacji roczników 1914 i 1915, stan liczebny armii niemieckiej wyniósł 1,2 mln oficerów i żołnierzy, z czego ok. 150 tys. stanowiła kadra zawodowa. W przypadku pełnej mobilizacji przewidzianej ustawą, Niemcy były w stanie zmobilizować do 13 mln żołnierzy (z czego 5 mln w ciągu 48 godzin). Dawało to w przeliczeniu ok. 179-200 dywizji. Na podstawie dekretu z dnia 4 lutego 1938 roku, utworzone zostało Naczelne Dowództwo Wehrmachtu („Oberkommando der Wehrmacht”, w skrócie OKW), którego naczelnym dowódcą od 27 stycznia 1938 roku był Adolf Hitler. Jednocześnie utworzone zostało stanowisko szefa Naczelnego Dowództwa Wehrmachtu, które objął gen. Wilhelm Keitel.

W chwili wybuchu II wojny światowej, Niemcy mieli gotowych do działań 46 dywizji piechoty, 4 dywizje zmotoryzowane, 4 dywizje lekkie i 7 dywizji pancernych. Siły zbrojne liczyły wówczas 4,562 mln żołnierzy (w tym 3,74 mln – wojska lądowe, 122 tys. – marynarka wojenna, 677 tys. – lotnictwo, 23 tys. – Waffen SS). Do 1941 roku liczebność armii niemieckiej przedstawiała się następująco: 1940 rok – 5,695 mln żołnierzy (w tym 4,37 mln wojska lądowe, 100 tys. – marynarka wojenna, 1,1 mln – lotnictwo, 125 tys. – Waffen SS), 1941 rok – 7,309 mln żołnierzy (w tym 5,20 mln – wojska lądowe, 404 tys. – marynarka wojenna, 1,545 mln – lotnictwo, 160 tys. – Waffen SS). Straty niemieckie w kampaniach z lat 1939-1940 wyniosły (rozbieżności w źródłach): w Polsce (16600 zabitych, 30300 rannych, 3400 zaginionych), w Belgii (przynajmniej 43 zabitych i 100 rannych), w Holandii (2032 zabitych, 6000-7000 rannych, 1250-1350 jeńców wysłanych do Anglii), w Luksemburgu (36 zabitych, 52 rannych), w Danii (20 zabitych, 65 rannych), w Norwegii (1297 zabitych, 1539 rannych, 2375 zaginionych), we Francji (27074 zabitych, 111034 rannych, 384 zaginionych).

Dowództwo Wehrmachtu skoncentrowało do ataku na ZSRR aż 4 733 990 żołnierzy w 164 dywizjach (w tym 135 dywizji niemieckich i 29 sprzymierzonych). Siły te dysponowały łącznie 3612 czołgami, 12 686 działami i moździerzami oraz 2937 samolotami. Do zakończenia operacji „Barbarossa”, straty III Rzeszy wyniosły 743-830 tys. zabitych, rannych i zaginionych. W niewoli sowieckiej, zaczęli pojawiać się pierwsi żołnierze niemieccy. Początkowo było ich niewielu. Już 24 czerwca 1941 roku wedle rozporządzenia Wasilija Czernyszewa, zastępcy szefa NKWD i Gułagu, utworzono specjalny obóz dla jeńców wojennych w Spassku koło Karagandy w Kazachstanie. Był to obóz nr 99 (Спасозаводский лагерь № 99), który założono w miejscu dawnej kopalni miedzi, gdzie w latach 30. XX wieku istniał niewielki obóz pracy NKWD, tzw. Obóz Piaskowy (ros. Песчаный лагерь). Obóz w Spassku składał się z dwóch części – centralnej, przeznaczonej dla ok. 5–6 tys. jeńców, oraz wydzielonego obszaru o nazwie „Kokuzek” (ros. Кокузек) przeznaczonego dla ok. 650 (maksymalnie 1100) internowanych. „Kokuzek” znajdował się w odległości ok. 500 m od centralnej części obozu i zapewniał pełną izolację przetrzymywanych tam osób. Pierwszy transport 1436 jeńców wojennych przybył do Spasska w sierpniu 1941 roku.

 

Klęska niemiecka pod Stalingradem kosztowała ok. 89-92 tys. jeńców wziętych do niewoli radzieckiej (archiwum autora)

 

Większe liczby jeńców niemieckich trafiły do niewoli radzieckiej wraz z klęską Wehrmachtu pod Moskwą na początku 1942 roku. Kolejnych 89-92 tys. jeńców dołączyło po kapitulacji 6. Armii pod Stalingradem na przełomie stycznia i lutego 1943 roku. Z kolei przeprowadzona w dniach 22 czerwca - 31 sierpnia 1944 roku wielka ofensywa Armii Czerwonej (tzw. Operacja Bagration), doprowadziła do prawie całkowitego zniszczenia wojsk niemieckich Grupy Armii „Środek” na terenie Litwy, Białorusi i wschodniej Polski. Szacuje się, że straty niemieckie wyniosły 300 tys. zabitych, 250 tys. rannych i około 120 tys. wziętych do niewoli. Wraz z każdym kolejnym radzieckim zwycięstwem, liczba pojmanych rosła. Kwestia ogólnej liczby żołnierzy niemieckich wziętych przez Rosjan do niewoli w latach 1941-1945 pozostaje sporna i rozbieżna. Według obliczeń rosyjskiego historyka Władymira Prochorowicza Galickiego, sporządzonych na podstawie materiałów Centralnego Archiwum Państwowego Federacji Rosyjskiej, dane o niemieckich jeńcach wziętych do niewoli według okresów wojny przedstawiały się następująco:

● 22 czerwca 1941 – 31 grudnia 1941 – wziętych do niewoli: 9147
● 1 stycznia 1942 – 19 listopada 1942 – wziętych do niewoli: 10635
● 19 listopada 1942 – 2 marca 1943 – wziętych do niewoli: 151246 (w tym Rumuni, Węgrzy i Włosi)
● 2 kwietnia 1943 – 7 maja 1943 – wziętych do niewoli: 24919
● 7 maja 1943 – 1 stycznia 1944 – wziętych do niewoli: 40730
● 1 stycznia 1944 – 3 stycznia 1944 – wziętych do niewoli: 15351
● 3 stycznia 1944 – 1 stycznia 1945 – wziętych do niewoli: 745585
● 1 stycznia 1945 – 20 stycznia 1945 – wziętych do niewoli: 67776

18 czerwca 1946 roku Rada Ministrów ZSRR przyjęła uchwałę № 1263—519сс „W sprawie wysłania chorych i niepełnosprawnych jeńców wojennych narodowości niemieckiej i innych narodowości zachodnich do ojczyzny”. W kwietniu 1947 roku w Moskwie odbyła się konferencja ministrów spraw zagranicznych ZSRR, USA i Wielkiej Brytanii, na której podjęto decyzję o repatriacji niemieckich jeńców wojennych do 31 grudnia 1948 roku. W praktyce jednak repatriacja przeciągnęła się do 1950 roku. Ponadto jeńcy wojenni skazani za zbrodnie wojenne nie podlegali repatriacji. Dane Ministerstwa Spraw Wewnętrznych ZSRR (MWD) z dnia 1 czerwca 1947 roku dotyczące jeńców niemieckich przebywających w obozach przedstawiały się następująco:

● 22.06.1941 – 01.01.1942 – przybyło 9147, ubyło 222, stan na 1 stycznia 1942 – 8925
● 1942 – przybyło 79004, ubyło 11144, stan na 1 stycznia 1943 – 76785
● 1943 – przybyło 176186, ubyło 157460 – stan na 1 stycznia 1944 – 95511
● 1944 – przybyło 704861, ubyło 89609 – stan na 1 stycznia 1945 – 710763
● 1945 – przybyło 2280953, ubyło 1346533 – stan na 1 stycznia 1946 – 1645183
● 1946 – przybyło – 32779, ubyło 343167 – stan na 1 stycznia 1947 – 1334795
● 1947 (dokonano podliczenia od 22.06.41 do 01.06.1947), przybyło 3282930, ubyło 2018538, w tym zmarło 497275 – stan na 1 stycznia 1947 – 1264392

 

Przemarsz 57600 jeńców niemieckich ulicami Moskwy 17 lipca 1944 roku (archiwum autora) 

 

Według raportów radzieckich od 1 marca 1947 do 1 grudnia 1948 roku zwolnionych zostało 447367 jeńców niemieckich, a od maja 1945 do 1948 roku 1003974. W niewoli pozostawało w 1948 roku – 890532, a na początku 1949 roku – 443163 osób. Do 1948 roku skazanych zostało 1112 osób, a w okresie od października 1947 do czerwca 1949 roku zapadło 3750 wyroków skazujących. Postępowanie toczyło się w 6036 sprawach. W październiku i listopadzie 1949 roku skazanych zostało 13603 osób i toczyło się dalszych ok. 7000 postępowań. Z kolei w styczniu 1950 roku zapadło 1656 wyroków skazujących z tego prawie 86% na 25 letni pobyt w obozie. Oficjalnie w dniu 4 maja 1950 roku ZSRR zakończyło proces repatriacji niemieckich jeńców wojennych. Oficjalne statystyki mówią, że w okresie od 8 maja 1945 roku zwolnionych zostało 1939063 jeńców, pozostało w niewoli 9717 skazanych za zbrodnie i toczyło się jeszcze 3815 postępowań sądowych a 14 chorych jeńców ze względu na stan zdrowia nie można było odesłać z ZSRR. We wrześniu 1955 roku kanclerz RFN Konrad Adenauer udał się do Moskwy w celu nawiązania stosunków dyplomatycznych. Podpisana tam umowa przewidywała także zwolnienie 10 tysięcy niemieckich jeńców, którzy jeszcze 10 lat po zakończeniu wojny przebywali w radzieckich obozach pracy. Wydane później radzieckie raporty Zarządu Głównego do Spraw Jeńców Wojennych i Internowanych NKWD (MWD) ZSRR informują o następujących liczbach: dokument z dnia 22 kwietnia 1956 roku – 2388443 jeńców wziętych do niewoli, 2031743 jeńców zwolnionych i repatriowanych, 356700 jeńców zmarłych; dokument z dnia 12 października 1959 roku – 2389560 jeńców wziętych do niewoli, 356678 zmarłych w niewoli.

 

Jeńcy zwolnieni do domu, Frankfurt nad Odrą, 1 kwietnia 1949 roku (archiwum autora)

 

Richard Overy, brytyjski historyk II wojny światowej, szacuje, że z 3 mln niemieckich jeńców przetrzymywanych w ZSRR życie straciło 356 tys. Inni badacze sądzą, że ofiar było znacznie więcej – nawet 1 milion. Tak uważa na przykład niemiecki historyk Rüdiger Overmans. Podobny wynik wychodzi z rachunków amerykańskiego historyka Waitmana Wade’a Beorna, który twierdzi, że w sowieckiej niewoli zginęło 35,8 % niemieckich jeńców. Tymczasem rosyjski historyk Grigorij Kriwoszew wymienia powołując się na dane NKWD liczbę 2733739 jeńców i 381067 ofiar śmiertelnych. W 1974 roku rząd RFN powołał specjalną komisję pod przewodnictwem historyka Erich Maschke w celu zbadania losów niemieckich jeńców wojennych w czasie wojny. W raporcie wyszczególniono liczbę 3060000 jeńców wziętych do niewoli przez ZSRR z czego 1094250 zmarło (od 1941 do kwietnia 1945 roku – 549360, od maja 1945 do czerwca 1950 roku – 542911, od lipca 1950 do 1955 roku – 1979).

 

Strona tytułowa Berliner Boulevard Zeitung (nr 214) z 14 września 1955 roku informująca o wizycie kanclerza Konrada Adenuera w Moskwie i powrocie jeńców wojennych z niewoli radzieckiej, wg https://www.hdg.de/

 

Jeńcy narodowości niemieckiej byli aktywnie wykorzystywani w pracach fizycznych w różnych gałęziach gospodarki ZSRR. Zatrudniano ich przy odbudowie i wznoszeniu nowych fabryk, zapór wodnych, portów, budynków mieszkalnych i in. budowli przemysłowych oraz mieszkalnych. Ponadto pracowali również przy wyrębie lasów, budowie dróg i kolei na odległych i niedostępnych terenach, a także przy wydobyciu minerałów np. uranu, węgla, rudy żelaza. Według Centralnego Departamentu Finansów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych ZSRR, w okresie od 1943 do 1 stycznia 1950 roku jeńcy wojenni przepracowali 1 077 564 200 osobodni, zarobili 16 723 628 rubli i wykonali prace w budownictwie i przemyśle o wartości ok. 50 miliardów rubli. Łącznie w latach 1941-1955 utworzono dla nich 216 głównych obozów jenieckich i 2454 podległe im oddziały obozowe, zlokalizowane w 15 regionach gospodarczych Związku Radzieckiego. Ponadto zorganizowano 166 batalionów robotniczych oraz 159 szpitali obozowych i miejsc pochówku zmarłych. Oprócz ZSRR, jeńcy narodowości niemieckiej przetrzymywani byli także w innych krajach bloku wschodniego, m.in. w Albanii, Czechosłowacji, NRD, Polsce, Rumunii. Podział obozów jenieckich według regionów Związku Radzieckiego przedstawiał się następująco:

region Centralny (50 obozów głównych, 655 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 27 Krasnogorsk (Rosja), 35 Lebiediań (Rosja), 41 Ostaszków (Rosja), 48 Wojkowo (Rosja), 53 Aleksin (Rosja), 58 Tiemnikow (Rosja), 64 Morszansk (Rosja), 74 Oranik (Klasztor Matki Boskiej Orańskiej – Rosja), 82 Woroneż (Rosja), 95 Usmań (Rosja), 101 Kirow (Rosja), 107 Kaługa (Rosja), 117 Niżny Nowogród (Rosja), 145 Kursk (Rosja), 160 Suzdal (Rosja), 165 Wiazniki (Rosja), 171 Szora (Rosja), 178 Riazan (Rosja), 185 Michajłowo (Rosja), 188 Tambow (Rosja), 190 Włodzimierz (Rosja), 216 Wysznij Wołoczok (Rosja), 218 Smoleńsk (Rosja), 221 Uglicz (Rosja), 252 Bieżica-Briańsk (Rosja), 259 Rybińsk (Rosja), 263 Orzeł (Rosja), 276 Jarosław (Rosja), 282 Berendiewo (Rosja), 307 Kirow (Rosja), 320 Kulebaki (Rosja), 323 Tuła (Rosja), 324 Iwanowo (Rosja), 326 Briańsk (Rosja), 327 Uniecza (Rosja), 384 Kalinin (Rosja), 388 Stalinogorsk (Rosja), 395 Kalinin (Rosja), 399 Penza (Rosja), 401 Jarcewo (Rosja), 406 Orzeł (Rosja), 435 Chowrino (Rosja), 452 Uglicz (Rosja), 453 Moskwa (Rosja), 454 Riazań (Rosja), 463 Alatyr (Rosja), 465 Możajsk (Rosja), 466 Tuszyno (Rosja), 467 Lublino (Rosja), 469 Dzierżyńsk (Rosja)

region Północno-zachodni (15 obozów głównych, 153 oddziały obozowe) – numeracja obozów: 120 Pietrozawodzk (Rosja), 157 Boksitogorsk (Rosja), 166 Pitkieranta (Rosja), 212 Siegieża (Rosja), 213 Łodiejnoje Pole (Rosja), 219 Antropszino / Kommunar (Rosja), 254 Leningrad (Rosja), 270 Borowicze (Rosja), 285 Wielkie Łuki (Rosja), 322 Słancy (Rosja), 339 Leningrad (Rosja), 363 Murmańsk (Rosja), 447 Pudoż (Rosja), 448 Monczegorsk (Rosja)

region Północny (5 obozów głównych, 38 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 150 Griazowiec (Rosja), 158 Wołogda (Rosja), 193 Sokół (Rosja), 211 Archangielsk (Rosja), 437 Czerepowiec (Rosja)

rejon Zachodni (30 obozów głównych, 315 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 56 Bobrujsk (Białoruś), 57 Kłajpeda (Litwa), 135 Athme / Kohtla-Järve (Estonia), 168 Mińsk (Białoruś), 183 Borysów (Białoruś), 184 Šilutė (Litwa), 189 Homel (Białoruś), 195 Wilno (Litwa), 266 Jełgawa (Łotwa), 271 Witebsk (Białoruś), 277 Ryga (Łotwa), 279 Kiviõli (Estonia), 281 Wołkowysk (Białoruś), 284 Brześć (Białoruś), 286 Tallin (Estonia), 287 Valga (Estonia), 289 Kohtla-Järve (Estonia), 291 Ogre (Łotwa), 292 Daugavpils (Łotwa), 294 Šiauliai (Litwa), 296 Kaunas (Litwa), 311 Mohylew (Białoruś), 317 Ryga (Łotwa), 331 Tartu (Estonia), 349 Liepāja (Łotwa), 350 Ryga (Łotwa), 393 Narva (Estonia), 410 Baranowicze (Białoruś), 410 Czerniachowsk (Rosja), 533 Bagrationowsk (Rosja)

region Południowy (34 obozy główne, 515 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 62 Kijów (Ukraina), 100 Zaporoże (Ukraina), 110 Korosteń (Ukraina), 125 Lisiczańsk (Ukraina), 126 Mikołajów (Ukraina), 134 Sumy (Ukraina), 136 Połtawa (Ukraina), 144 Woroszyłowgrad (Ukraina), 149 Charków (Ukraina), 159 Odessa (Ukraina), 177 Czernihów / Stalino (Ukraina), 198 Kiszyniów (Mołdawia), 217 Kramatorsk (Ukraina), 232 Stryj (Ukraina), 241 Sewastopol (Rosja), 242 Gorłówka (Ukraina), 253 Winnica (Ukraina), 256 Krasny Łucz (Ukraina), 275 (Lwów), 280 Stalino (Ukraina), 299 Symferopol (Rosja), 304 Iwano-Frankiwsk (Ukraina), 306 Szepietówka (Ukraina), 417 Dnieprodzierżyńsk (Ukraina), 424 Melitopol (Ukraina), 460 Dniepropetrowsk (Ukraina), 470 Swierdłowsk / Dołżańsk (Ukraina), 471 Makijewka (Ukraina), 472 Gorłówka (Ukraina), 473 Stalińsk (Ukraina), 474 Woroszyłowgrad (Ukraina)

region Wołgi (16 obozów głównych, 135 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 50 Frołowo (Rosja), 97 Jełabuga (Rosja), 108 Stalingrad (Rosja), 119 Kazań (Rosja), 123 Uriupinsk (Rosja), 137 Wolsk (Rosja), 163 Frołowo (Rosja), 204 Astrachań (Rosja), 215 Uljanowsk (Rosja), 234 Kujbyszew / Samara (Rosja), 238 Saratów (Rosja), 265 Wolsk (Rosja), 338 Atkarsk (Rosja), 361 Stalingrad (Rosja), 362 Stalingrad (Rosja), 368 Engels (Rosja)

region Kaukaz Północny (12 obozów głównych, 129 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 147 Gieorgijewsk (Rosja), 148 Krasnodar (Rosja), 182 Szachty (Rosja), 228 Władykaukaz (Rosja), 237 Grozny (Rosja), 251 Rostów nad Donem (Rosja), 356 Taganrog (Rosja), 379 Machaczkała (Rosja), 421 Rostów nad Donem (Rosja), 424 Nalczyk (Rosja), 430 Nowoczerkask (Rosja), 475 Rostów nad Donem (Rosja)

region Zakaukazie (11 obozów głównych, 116 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 85 Daşkəsən (Azerbejdżan), 115 Erewań (Armenia), 146 Ochamyczyra (Gruzja), 181 Rustawi (Gruzja), 223 Gandża (Azerbejdżan), 236 Tbilisi (Gruzja), 328 Sumgait (Azerbejdżan), 441 Trialeti (Gruzja), 442 Saljan (Azerbejdżan), 444 Mingeczaur (Azerbejdżan), 461 Suchumi (Gruzja), 518 Tkibuli (Gruzja)

region Ural (27 obozów głównych, 281 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 68 Czelabińsk (Rosja), 75 Riabowo (Rosja), 84 Asbiest (Rosja), 102 Magnitogorsk (Rosja), 130 Asza (Rosja), 153 Niżny Tagił (Rosja), 180 Kysztym (Rosja), 197 Turinsk (Rosja), 200 Ałapajewsk (Rosja), 207 Perm (Rosja), 235 Nowotroick (Rosja), 245 Niżny Tagił (Rosja), 260 Orsk (Rosja), 313 Diegtiarsk (Rosja), 314 Asbiest (Rosja), 318 Nowaja Laja (Rosja), 319 Ufa (Rosja), 346 Kizieł (Rosja), 366 Borowsk / Solikamsk (Rosja), 369 Orenburg (Rosja), 371 Iżewsk (Rosja), 376 Krasnouralsk (Rosja), 377 Swierdłowsk (Rosja), 476 Diegtiarsk (Rosja), 504 Karpińsk (Rosja), 523 Rież (Rosja), 531 Swierdłowsk (Rosja)

region Syberia Zachodnia (6 obozów głównych, 54 oddziały obozowe) – numeracja obozów: 93 Tiumień (Rosja), 199 Nowosybirsk (Rosja), 503 Kemerowo (Rosja), 511 Rubcowsk (Rosja), 525 Stalińsk (Rosja), 526 Jurga (Rosja)

region Południowa Azja Środkowa (3 główne obozy, 13 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 288 Bekobod (Uzbekistan), 386 Taszkient (Uzbekistan), 387 Kyzył-Kyja (Kirgistan)

region Kazachstan (7 obozów głównych, 50 oddziałów obozowych) – numeracja obozów: 29 Pachta-Arał (Kazachstan), 40 Ałma-Ata (Kazachstan), 45 Ust-Kamienogorsk (Kazachstan), 99 Spassk (Kazachstan), 222 Aktobe (Kazachstan), 330 Akmolińsk / Nur-Sułtan (Kazachstan), 347 Leninogorsk / Ridder (Kazachstan)

brak danych dla regionów: Syberia Wschodnia, Daleki Wschód, Syberia Północna

 

 Rozmieszczenie obozów dla niemieckich jeńców wojennych na terenie ZSRR, wg https://www.bpb.de/

 

Rysunki z obozu jenieckiego nr 270 Borowicze (Лагер 270 Боровичи) wykonane przez byłego jeńca Kurta Elferinga. W obozie tym zmarli pochodzący ze Świebodzic Fritz Jentsch (30.06.1945) i Heinz Karl (7.03.1945), wg https://www.hdg.de/ 

 

Kartka wysłana 3 maja 1947 roku z obozu nr 150 Grjazowiec (Лагер 150 Грязовец). W obozie tym zmarł pochodzący ze Świdnicy porucznik Rudolf Scholz, wg https://www.hdg.de/

 

Jeńcy z powiatu świdnickiego (Kreis Schweidnitz) zmarli w niewoli:

Dobromierz – 5, Jaworzyna Śląska – 12, Marcinowice – 2, Strzegom – 57, Świdnica – 107, Świebodzice – 59, Gmina Żarów – 48 (Buków – 2, Bożanów – 2, Gołaszyce – 1, Imbramowice – 1, Kruków – 1, Łażany – 5, Mielęcin – 4, Mrowiny – 2, Pożarzysko – 2, Siedlimowice – 2, Wierzbna – 3, Zastruże – 1, Żarów – 15)

 

Buków (gm. Żarów)

1. Max Glaubitz (Kanonier – kanonier), ur. 15.09.1903, zm. 6.11.1945 – Лагер 6409 Ковель (Obóz 6409 Kowel); pochowany: Sławuta – obwód chmielnicki (Ukraina)

2. Richard Reichelt (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 4.05.1903, zm. 17.03.1947 – Лагер 408 Ковель (Obóz 408 Kowel); pochowany: Kowel – obwód wołyński (Ukraina)

 

Bożanów (gm. Żarów)

1. Alfred Engel (stopień ?), ur. 16.04.1904, zam. 8.01.1946 – Лагер 212 Сегежа (Obóz 212 Siegieża); pochowany: Siegieża – Republika Karelii (Rosja)

2. Richard Klose (Soldat – szeregowy), ur. 30.12. 1908, zm. 6.02.1944 – Лагер 188 Тамбов (Obóz 188 Tambow); pochowany: Tambow – obwód tambowski (Rosja)

 

Gołaszyce (gm. Żarów)

1. Heinrich Klose (Soldat – szeregowy), ur. 11.01.1912, zm. 17.11.1945 – Лагер 415 Харьков (Obóz 415 Charków); pochowany: Charków – obwód charkowski (Ukraina)

 

Imbramowice (gm. Żarów)

1. Herbert Leber (Obergefreiter – kapral), ur. 4.01.1913, zm. 28.03.1945 – Лагер 280 Сталино (Obóz 280 Stalino); pochowany: Donieck – obwód doniecki (Ukraina)

 

Kruków (gm. Żarów)

1. Hermann Paul Bänsch (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 14.10.1900, zm. 28.05.1943 – Лагер 362 Сталинград / Лазарет 6 (Obóz 362 Stalingrad / Lazaret 6); pochowany: Rossoszka – obwód wołgogradzki (Rosja)

 

Łażany (gm. Żarów)

1. Walter Blichmann (Obergefreiter – kapral), ur. 21.02.1923, zm. 17.03.1945 – Лагер Кам'янець-Подільський /253 Винница (Obóz Kamieniec Podolski /253 Winnica); pochowany: Kamieniec Podolski – obwód chmielnicki (Ukraina)

2. Arthur Ludwig (Grenadier – grenadier), ur. 14.03.1925, zm.12.03.1945 – Лагер 100 Запорожье (Obóz 100 Zaporoże); pochowany: Zaporoże – obwód zaporoski (Ukraina)

3. August Paul Heinrich Malo (Volkssturmmann – szeregowy), ur. 19.12.1899, zm. 15.08.1946 – Лагер 100 Запорожье (Obóz 100 Zaporoże); pochowany: Zaporoże – obwód zaporoski (Ukraina)

4. Hermann Richard Philipp (Hauptmann – kapitan), ur. 12.01.1909, zm. 20.01.1944 – Лагер Великий Новгород /339 Ленинград (Obóz Nowogród Wielki /339 Leningrad); pochowany: Nowogród Wielki – obwód nowogrodzki (Rosja)

5. Gustav Scholz (Obergefreiter – kapral), ur. 16.04.1908, zm. 12.02.1945 – Лагер 147 Георгиевск (Obóz 147 Gieorgijewsk); pochowany: Gieorgijewsk – Kraj Stawropolski (Rosja)

 

Mielęcin (gm. Żarów)

1. Helmut Fischer (Stabsfeldwebel – sierżant sztabowy), ur. 27.07.1916, zm. 12.1945 – Лагер Пушкин /339 Ленинград (Obóz Puszkin /339 Leningrad); pochowany: Puszkin – obwód leningradzki (Rosja)

2. Helmut Hans Kriebel (Oberleutnant – porucznik), ur. 2.02.1917, zm. 3.01.1947 – Obóz „Niwka-Modrzejów” Kopalnia Węgla Kamiennego – Sosnowiec; pochowany: Siemianowice (Polska)

3. Kurt Richter (Obergefreiter – kapral), ur. 17.08.1922, zm. 7.02.1946 – Лагер 280 Сталино (Obóz 280 Stalino); pochowany: Donieck – obwód doniecki (Ukraina)

4. Joachim Stock (Oberfeldwebel – starszy sierżant), ur. 27.03.1924, zm. 14.01.1948 – Лагер Дружківка /473 Сталино (Obóz Drużkiwka /473 Stalino); pochowany: Drużkiwka – obwód doniecki (Ukraina)

 

Mrowiny (gm. Żarów)

1. Wilhelm Gustav Sachmann, ur. 16.07.1906, zm. 21.06.1947 – Лагер 384 Калинин (Obóz 384 Kalinin); pochowany: Rżew – obwód twerski (Rosja)

2. Seidel Fritz (Oberwachtmeister – starszy wachmistrz), ur. 29.03.1915, zm. 10.03.1946 – Лагер 291 Огре (Obóz 291 Orzeł); pochowany: Orzeł – obwód orłowski (Rosja)

 

Pożarzysko (gm. Żarów)

1. Adolf Geppert (stopień ?), ur. 10.01.1901, zm. 5.11.1945 – Obóz Focșani (Fokszany) – okręg Vrancea; pochowany: Fokszany (Rumunia)

2. Wilhelm Weiß (Unteroffizier – podoficer), ur. 25.08.1914, zm. 7.10.1944 – Лагер 99/1 Спасск – Караганда (Obóz 99/1 Spassk – Karaganda); pochowany: Spassk (Kazachstan)

 

Siedlimowice (gm. Żarów)

1. Oskar Dittrich (Soldat – szeregowy), ur. 27.02.1924, zm. 15.08.1943 – Лагер Лезье /339 Ленинград (Obóz Lesja /339 Leningrad); pochowany: Sologubowka - kwatera 2, rząd 65, grób 7071 – obwód leningradzki (Rosja)

2. Alwin Peters (Soldat), ur. 10.05.1905, zm. 30.09.1945 – Лагер Прокопьевск /503 Кемерово (Obóz Prokopjewsk /503 Kemerowo); pochowany: Prokopjewsk – obwód kemerowski (Rosja)

 

Wierzbna (gm. Żarów)

1. Johannes Glätzer (Oberfeldwebel – starszy sierżant), ur. 22.05.1915, zm. 11.1945 – Лагер 453 Москва (Obóz 453 Moskwa); pochowany: Moskwa (Rosja)

2. Linus Hartwig (Obergefreiter – kapral), ur. 5.03.1911, zm. 13.03.1947 – Лагер Бокситогорск /339 Ленинград (Obóz Boksitogorsk /339 Leningrad); pochowany: Swirstroj – obwód leningradzki (Rosja)

3. Albert Haubner (Obergefreiter – kapral), ur. 17.07.1906, zm. 1946 – Лагер Вязьма /401 Ярцево (Obóz Wiaźma /401 Jarcewo); pochowany: Wiaźma – obwód smoleński (Rosja)

 

Zastruże (gm. Żarów)

1. Bruno Forell (Obergefreiter – kapral), ur. 20.01.1906, zm. 8.02.1945 – Лагер 199 Новосибирск (Obóz 199 Nowosybirsk); pochowany: Nowosybirsk – obwód nowosybirski (Rosja)

 

Żarów (miasto)

1. Hermann Fritz Biller (stopień ?), ur. 14.10.1945, zm. 14.03.1945 – Лагер 100 Запорожье (Obóz 100 Zaporoże); pochowany: Zaporoże – obwód zaporoski (Ukraina)

2. Albert Dressler (Major – major), ur. 22.11.1892, zm. 2.01.1946 – Лагер 740/10 Колесники; (Obóz 740/10 Kolesniki); pochowany: Kolesniki – obwód smoleński (Rosja)

3. Paul Franke (Soldat), ur. 29.03.1903, zm. 9.03.1943 – Лагер Карачев /326 Брянск (Obóz Karaczew /326 Briańsk); pochowany: Karaczew – obwód briański (Rosja)

4. Richard Franz (Obergefraiter – kapral), ur. 22.08.1911, zm. 6.01.1946 – Лагер 183 Борисов (Obóz 183 Borysów); pochowany: Borysów – obwód miński (Białoruś)

5. Hans-Georg Kabiersch (stopień ?), ur. 27.04.1904, zm. 3.04.1946 – Лагер 183 Борисов (Obóz 183 Borysów); pochowany: Borysów – obwód miński (Białoruś)

6. Hermann Kluge (Obergefreiter – kapral), ur. 2.05.1909, zm.2.03.1945 – Лагер 356 Таганрог (Obóz 356 Taganrog); pochowany: Taganrog – obwód rostowski (Rosja)

7. Konrad Langner (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 25.02.1906, zm. 13.01.1946 – Лагер 212 Сегежа (Obóz 212 Siegieża); pochowany: Siegieża – Republika Karelii (Rosja)

8. Helmut Mager (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 30.11.1924, zm. 30.09.1944 – Лагер 64 Моршанск (Obóz 64 Morszansk); pochowany: Morszansk – obwód tambowski (Rosja)

9. Martin Merz (Obergefreiter – kapral), ur. 11.01.1920, zm. 20.02.1945 – Лагер 100 Запорожье (Obóz 100 Zaporoże); pochowany: Zaporoże – obwód zaporoski (Ukraina)

10. Richard Heinrich Metzner (stopień ?), ur. 9.02.1902, zm. 25.04.1947 – Лагер 444 Мингечаур (Obóz 444 Mingeczaur); pochowany: Mingeczaur (Azerbejdżan)

11. Bruno Mose (Polizei-Maister – mistrz), ur. 27.08.1891, zm. 27.10.1946 – Лазарет Горловка / Лагер 472 Горловка (Lazaret Gorłówka / Obóz 472 Gorłówka); pochowany: Gorłówka – obwód doniecki (Ukraina)

12. Karl Hermann Oriwall (Stabsgefreiter – starszy kapral / kapral sztabowy), ur. 29.08.1904, zm. 2.09.1945 – Лагер 198 Кишинёв (Obóz 198 Kiszyniów); pochowany: Kiszyniów (Mołdawia)

13. Herbert Rathmann (Grenadier – grenadier), ur. 11.09.1925, zm. 11.01.1945 – Лагер 260 Орск (Obóz 260 Orsk); pochowany: Orsk – obwód orenburski (Rosja)

14. Karl Alfred Schöps (Hauptfeldwebel – główny sierżant / szef kompanii), ur. 7.09.1897, zm. 13.02.1946 – Лагер 408 Ковель (Obóz 408 Kowel); pochowany: Kowel – obwód wołyński (Ukraina)

15. Erich Wagner (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 2.02.1904, zm. 22.02.1946 – Лагер 453 Москва (Obóz 453 Moskwa); pochowany: Moskwa (Rosja)

 

Jaworzyna Śląska (miasto)

1. Bernhard Blasczyk (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 30.03.1908, zm. 11.1945 podczas transportu w niewoli rosyjskiej; pochowany: Pomorze / Kujawy (Polska)

2. Martin Blischke (Grenadier – grenadier), ur. 15.05.1899. zm. 14.07.1945 – Лагер 474 Ворошиловград (Obóz 474 Woroszyłowgrad); pochowany: Ługańsk – obwód ługański (Ukraina)

3. Günter Eckart (Soldat – szeregowy), ur. 2.06.1927, zm. 23.10.1945 – Лагер 408 Ковель (Obóz 408 Kowel); pochowany: Kowel – obwód wołyński (Ukraina)

4. Karl Heinrich Hirnschal (Unteroffizier – podoficer), ur. 24.11.1905, zm. 2.03.1948 – Лагер 317 Рига (Obóz 317 Ryga); pochowany: miejsce nieznane

5. Gerhard Heinz Kambach (Soldat – szeregowy), ur. 30.09.1927, zm. 11.05.1946 – Лагер Камышин /108 Сталинград (Obóz Kamyszyn /108 Stalingrad); pochowany: Kamyszyn – obwód wołgogradzki (Rosja)

6. Alfred Lachmann (Soldat – szeregowy), ur. 1.02.1902, zm. 17.01.1945 – Obóz Gjirokastёr (Gjirookastra – Albania): pochowany: miejsce nieznane

7. Heinrich Mihlan (Polizei-Hauptwachtmeister – szef-wachmistrz), ur. 6.09.1888, zm. 5.09.1945 – Лагер 275 Львов (Obóz 275 Lwów); pochowany: Lwów – obwód lwowski (Ukraina)

8. Helmut Erich Robert Pohl (Unteroffizier – podoficer), ur. 21.06.1914, zm. 05.1943 – Лагер Рудня /218 Смоленск (Obóz Rudnia /218 Smoleńsk); pochowany: miejsce nieznane

9. Walter Schiller (Obergefreiter – kapral), ur. 27.12.1904, zm. 25.08.1946 – Лагер 100 Запорожье (Obóz 100 Zaporoże); pochowany: Zaporoże – obwód zaporoski (Ukraina)

10. Adolf Scholz (Obergefreiter – kapral), ur. 26.08.1907, zm. 6.02.1946 – Лагер 284 Брест (Obóz 284 Brześć); pochowany: Brześć – obwód brzeski (Białoruś)

11. Wilhelm Schubert (stopień ?), ur. 2.09.1899, zm. 1.01.1946 – Obóz „Niwka-Modrzejów” Kopalnia Węgla Kamiennego – Sosnowiec; pochowany: Sosnowiec (Polska)

12. Herbert Georg Tralls (Unteroffizier – podoficer), ur. 4.11.1907, zm. 31.10.1945 – Лагер Рославль /218 Смоленск (Obóz Rosław /218 Smoleńsk); pochowany: Rosław – obwód smoleński (Rosja)

 

Świdnica (miasto)

1. Herbert Adler (Obergefreiter – kapral), ur. 30.09.1910, zm. 7.11.1944 – Лагер Новороссийск / 148 Краснодар (Obóz Noworosyjsk /148 Krasnodar); pochowany: Noworosyjsk – Kraj Krasnodarski (Rosja)

2. Fritz Alde (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 15.02.1903, zm.17.12.1944 – Лагер 474 Ворошиловград (Obóz 474 Woroszyłowgrad); pochowany: Perwomajsk – obwód mikołajowski (Ukraina)

3. Willy Adolf Oskar Anders (Volkssturmman – szeregowy), ur. 7.05.1889, zm. 11.1945 – Lazaret jeniecki Opole; pochowany: Opole (Polska)

4. Arnold Heinrich (Zugführer – dowódca plutonu), ur. 11.02.1912, zm. 5.02.1946 – Лагер 444 Мингечаур (Obóz 444 Mingeczaur); pochowany: Kyrychly (Azerbejdżan)

5. Dethard Asmus (stopień ?), ur. 29.06.1911, zm. ? – Лагер 7134/2 Киев (Obóz 7134/2 Kijów); pochowany: Kijów (Ukraina)

6. Manfred Band (stopień ?), ur. 28.06.1928, zm. ? – Лагер 408 Ковель (Obóz 408 Kowel); pochowany: Kowel – obwód wołyński (Ukraina)

7. Paul Baufeld (Funker – radiooperator), ur. 26.09.1924, zm. 25.03.1945 – Лагер 235 Новотроицк (Obóz 235 Nowotroick); pochowany: Nowotroick – obwód orenburski (Rosja)

8. Georg Bayer (Obergefreiter – kapral), ur. 26.06.1904, zm. 27.03.1945 – Лагер Кирсанов /188 Тамбов (Obóz Kirsanow /188 Tambow); pochowany: Kirsanow – obwód tambowski (Rosja)

9. Karl Berndt (Schütze – szeregowy / strzelec), ur. 10.11.1922, zm. 21.01.1945 – Лагер 126 Николаев (Obóz 126 Mikołajów); pochowany: Mikołajów – obwód mikołajowski (Ukraina)

10. Oskar Brandt (Soldat – szeregowy), ur. 28.11.1906, zm. 31.03.1943 – Лагер 238 Саратов (Obóz 238 Saratów); pochowany: Saratow – obwód saratowski (Rosja)

11. Felix Braun (Stabsintendant – oficer funkcyjny), ur. 29.04.1887, zm. 1.01.1946 – Лагер 236 Тбилиси (Obóz 236 Tbilisi – Gruzja); pochowany: miejsce nieznane

12. Wilhelm Buchwald (Stabsgefreiter – starszy kapral / kapral sztabowy), ur. 11.02.1915, zm. 28.01.1945 – Лагер Устье /120 Петрозаводск (Obóz Ustje /120 Pietrozawodzk); pochowany: Ustje – Republika Karelii (Rosja)

13. Ernest Burghardt (stopień ?), ur. 12.09.1908, zm. 7.11.1945 – Obóz VI/6 Kopalnia Węgla Kamiennego "Karsten-Zentrum" Bytom (Polska); pochowany: miejsce nieznane

14. Erich Busch (Obergefreiter – kapral), ur. 2.08.1911, zm. 24.01.1946 – Лагер 271 Витебск (Obóz 271 Witebsk); pochowany: Witebsk – obwód witebski (Białoruś)

15. Fritz Böhm (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 19.10.1906, zm. 14.09.1945 – Лагер 280 Сталино (Obóz 280 Stalino); pochowany: Donieck – obwód doniecki (Ukraina)

16. Max Alfred Bürgel (Volkssturmman – szeregowy), ur. 6.02.1910, zm. 9.11.1945 – Лагер Дрыса /271 Витебск (Obóz Dryssa /271 Witebsk); pochowany: Wierchniedźwińsk – obwód witebski (Białoruś)

17. Erich Dahlhof (Obergefreiter – kapral), ur. 9.08.1915, zm. 24.10.1944 – Лагер 50 Фролово (Obóz 50 Frolowo); pochowany: Rossoszka – obwód wołgogradzki (Rosja)

18. Max Drobek (Polizei-Wachtmeister – wachmistrz policji), ur. 2.05.1906, zm. 10.03.1945 – Лагер 204 Астрахань (Obóz 204 Astrachań); pochowany: Astrachań – obwód astrachański (Rosja)

19. Walter Elsner (Feldwebel – sierżant), ur. 9.12.1914, zm. 11.03.1946, – Лагер Канбановка /234 Куйбышев (Obóz Kanbanowka /234 Kujbyszew); pochowany: Kanbanowka – obwód saratowski (Rosja)

20. Josef Ertel (Stabsgefreiter – starszy kapral / kapral sztabowy), ur. 10.11.1924, zm. 3.06.1945 – Obóz Teupitz (Brandenburgia); pochowany: Teupitz-Soldatenfriedhof – grób 25 (Niemcy)

21. Kurt Fieber (Obergefreiter – kapral), ur. 9.07.1906, zm. 16.04.1946 – Лагер Борово́й /377 Свердловск (Obóz Borowoj /277 Swierdłowsk); pochowany: Borowoj – obwód swierdłowski (Rosja)

22. Klaus-Günter Frank (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 14.03.1924, zm. 13.05.1945 – Лагер Керчь /299 Симферополь (Obóz Kercz /299 Symferopol); pochowany: Kamysz – Republika Krymu (Rosja)

23. Fritz Friemelt (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 13.08.1912, zm. 4.01.1945 – Лагер 465 Можайск (Obóz 465 Możajsk); pochowany Możajsk – obwód moskiewski (Rosja)

24. Ernst Richard Gabriel (Feldwebel – sierżant), ur. 15.04.1902, zm. 18.08.1945 – Лагер 99/1 Спасск – Караганда (Obóz 99/1 Spassk – Karaganda); pochowany: Spassk (Kazachstan)

25. Gerhard Paul Galle (Obergefreiter – kapral), ur. 14.02.1922, zm. 12.10.1944 – Лагер 60 Киев (Obóz 60 Kijów); pochowany: Kijów (Ukraina)

26. Gerhard Goldbach (Soldat – szeregowy), ur. 20.07.1927, zm. 16.07.1945 – Лагер 304 Ивано-Франковск (Obóz 304 Iwano-Frankiwsk): Iwano-Frankiwsk – obwód iwanofrankiwski (Ukraina)

27. Karl Grieger (stopień ?), ur. 20.04.1921, zm. 7.09.1945 – Лагер 326 Брянск (Obóz 326 Briańsk); pochowany: Briańsk – obwód briański (Rosja)

28. Hans Erich Hahnheiser (stopień ?), ur. 8.11.1912, zm. 8.05.1946 – Лагер Можга /75 Рябово (Obóz Możga /75 Rjabowo); pochowany: Możga – Republika Udmurcka (Rosja)

29. Walter Herbert Hannak (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 5.10.1909, zm. 19.11.1945 – Лагер Херсон /126 Николаев (Obóz Chersoń /126 Mikołajów); pochowany: Sewastopol-Gontszarnoje – Republika Krymu (Rosja)

30. Georg Max Hentschel (Soldat – szeregowy), ur. 18.05.1903, zm. 19.08.1945 – Лагер Кирсанов /188 Тамбов (Obóz Kirsanow /188 Tambow); pochowany: Kirsanow – obwód tambowski (Rosja)

31. Wilhelm Paul Heinrich Herrmann (Oberstleutnant - podpułkownik), ur. 31.07.1893, zm. 12.06.1948 – Лагер 3739 Черепове́ц /158 Вологда (Obóz 3739 Czerepowiec /158 Wołogda); pochowany: Czerepowiec – obwód wołogdziański (Rosja)

32. Reinhard Herzog (Obergefreiter – kapral), ur. 24.06.1945, zm. 13.02.1945 – Лагер Можга/75 Рябово (Obóz Możga/75 Rjabowo); pochowany: Możga – Republika Udmurcka (Rosja)

33. Helmut Hildebrandt (Reiter – szeregowy / jeździec), ur. 9.08.1927, zm. 13.03.1946 – Лагер 307 Киров (Obóz 307 Kirow); pochowany: Kirow – obwód kirowski (Rosja)

34. Wilhelm Hildebrandt (Volkssturmman – szeregowy), ur. 30.10.1905, zm. 10.1945, podczas transportu w niewoli; pochowany: Pomorze / Kujawy (Polska)

35. Alfred Fritz Hillmann (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 4.12.1905, zm. 14.12.1944 – Лагер 163/1 Stalingrad (Obóz 163/1 Stalingrad); pochowany: miejsce nieznane

36. Hermann Hoffmann (Stabsgefreiter – starszy kapral / kapral sztabowy), ur. 1.09.1905, zm. 12.08.1947 – Лагер 408 Ковель (Obóz 408 Kowel); pochowany: Kowel – obwód wołyński (Ukraina)

37. Karl Hoffmann (Obergefreiter – kapral), ur. 2.06.1905, 22.05.1945 – Obóz Gorzów Wielkopolski (Polska); pochowany: Stare Czarnowo (?) – woj. zachodniopomorskie (Polska)

38. Gerhard Hoffter (Volkssturmmann – szeregowy), ur. 25.03.1896, zm. 03.1946 – Лагер Ветрына-Полацк (Obóz Wietryno-Połock /271 Витебск (Obóz Wietryno-Połock /271 Witebsk); pochowany: Wietryno – obwód witebski (Białoruś)

39. Max Horn (Pionier – pionier), ur. 25.07.1910, zm. 10.08.1942 – Лагер 99/1 Спасск – Караганда (Obóz 99/1 Spassk – Karaganda); pochowany: Spassk (Kazachstan)

40. Herbert Jerke (Volkssturmmann – szeregowy), ur. 29.09.1905, zm. 18.01.1946 – Лагер Дрыса /271 Витебск (Obóz Dryssa /271 Witebsk); pochowany: Wierchniedźwińsk – obwód witebski (Białoruś)

41. Hans John (Oberstleutnant – podpułkownik), ur. 4.08.1892, zm. 10.02.1952 – Лагер Первомайка /531 Свердловск (Obóz Perwomajka /531 Swierdłowsk); pochowany: Talica / Swierdłowsk – obwód swierdłowski (Rosja)

42. Paul Jäkel (Volkssturmann – szeregowy), ur. 9.11.1896, zm. 15.04.1946 – Лагер Гродно /281 Волковыск (Obóz Grodno /281 Wołkowysk); pochowany: Grodno – obwód grodzieński (Białoruś)

43. Bernhard Kaliner (stopień ?), ur. 21.07.1925, zm. 25.10.1946 – Лагер 7242/8 (Obóz 7242/8); pochowany: Frankfurt nad Odrą – Brandenburgia (Niemcy)

44. Wilhelm Kalusche (Polizei-Wachtmeister – wachmistrz), ur. 16.04.1903, zm. 3.03.1946 – Лагер 168 Минск (Obóz 168 Mińsk); pochowany: Mińsk (Białoruś)

45. Richard Max Kaßner (Obergefreiter – kapral), ur. 26.07.1911, zm. 11.06.1947 – Лагер Славени /218 Смоленск (Obóz Slaweni /218 Smoleńsk); pochowany: Rosław – obwód smoleński (Rosja)

46. Kurt Erich Robert Klinkert (Volkssturmmann – szeregowy), ur. 24.08.1903, zm. 27.09.1946 – Лагер 265 Вольск (Obóz 265 Wolsk); pochowany: Wolsk – obwód saratowski (Rosja)

47. Alfons Klippel (Volkssturmmann – szeregowy), ur. 11.09.1894, zm. 18.09.1945 – Лагер 280 Сталино (Obóz 280 Stalino); pochowany: Donieck – obwód doniecki (Ukraina)

48. Conrad Klose (Zahlmeister – płatnik), ur. 25.10.1896, zm. 31.01.1946 – Лагер 3739 Черепове́ц /158 Вологда (Obóz 3739 Czerepowiec /158 Wołogda); pochowany: Czerepowiec – obwód wołogdziański (Rosja)

49. Kurt Ernst Klose (Obergefreiter – kapral), ur. 24.09.1908, zm. 16.01.1946 – Лагер 285 Великие Луки (Obóz 285 Wielkie Łuki); Bulynino – obwód pskowski (Rosja)

50. Herbert Klose (stopień ?), ur. 20.09.1899, zm. 3.12.1945 – Лагер Баравыя-Полацк /271 Витебск (Obóz Barawyja-Połock /271 Witebsk); pochowany: Barawija – obwód witebski (Białoruś)

51. Herbert Knebel (stopień ?), ur. 13.12.1906, zm. 2.11.1945 – Obóz 238 Саратов (Obóz 238 Satarów); pochowany: Saratów – obwód saratowski (Rosja)

52. Max Ernst Knörich (Soldat – szeregowy), ur. 18.01.1907, zm. 13.08.1945 – Лагер 22 Aушвиц (Obóz 22 Oświęcim); pochowany: Oświęcim (Polska)

53. Herbert Hermann Koch (Unteroffizier – podoficer), ur. 6.11.1919, zm. 10.09.1945 – Лагер 361 Сталинград (Obóz 361 Stalingrad); pochowany: miejsce nieznane

54. Adolf Kohl (stopień ?), ur. 23.04.1905, zm. 6.02.1946 – Obóz Ksawera / dzielnica Będzina (Kopalnia Węgla Kamiennego Generał Zawadzki) – Polska; pochowany: miejsce nieznane

55. Bernhard Krause (Soldat – szeregowy), ur. 16.09.1902, zm. 20.12.1945 – Лагер 307 Киров (Obóz 307 Kirow); pochowany: Kirow – obwód kirowski (Rosja)

56. Erich Krause (Stabsgefreiter – starszy kapral / kapral sztabowy), ur. 27.10.1914, zm. 24.11.1945– Лагер Почеп /326 Брянск (Obóz Poczep /326 Briańsk); pochowany: Poczep – obwód briański (Rosja)

57. Erich Kurt Krause (Unteroffizier – podoficer), ur. 20.09.1919, zm. 08.09.1947 – 09.09.1947 – Лагер Полацк /271 Витебск (Obóz Połock /271 Witebsk); pochowany: Połock – obwód witebski (Białoruś)

58. Fritz Lauferbach (Volkssturmmann – szeregowy), ur. 5.10.1898, zm.29.03.1946 – Лагер 444 Мингечаур (Obóz 444 Mingeczaur); pochowany: Kyrychly (Azerbejdżan)

59. Alfred Leuchtmann (Obergefreiter – kapral), ur. 13.07.1908, zm. 19.11.1944 – Лагер Бекетовка / 361 Сталинград (Obóz Beketowka /361 Stalingrad); pochowany: Rossoszka (?) – obwód wołgogradzki (Rosja)

60. Alfred Lukas (Obergefreiter – kapral), ur. 28.01.1908, zm. 7.03.1946 – Лагер Куп'янськ /415 Харьков (Obóz Kupiańsk /415 Charków); pochowany: Charków (?) – obwód charkowski (Ukraina)

61. Walter Marschallek (stopień ?), ur. 10.07.1904, zm. 7.01.1946 – Obóz „Fürstengrube” – Kopalnia Węgla Kamiennego "Wesoła" Mysłowice; pochowany: Mysłowice-Wesoła (Polska)

62. Rafael von Matuschka (Oberst – pułkownik), ur. 26.09.1887, zm. 15.06.1945 – Лагер 22 Aушвиц (Obóz 22 Oświęcim); pochowany: Oświęcim (Polska)

63. Alfred Nentwig (Schütze – szeregowy / strzelec), ur. 28.03.1901, zm. 11.1945 – Szczodre (podczas transportu w niewoli rosyjskiej); pochowany: Szczodre – woj. dolnośląskie (Polska)

64. Walter Patzack (Volkssturmmann – szeregowy), ur. 2.04.1899, zm. 29.09.1946 – Лагер 265 Вольск (Obóz 265 Wolsk); pochowany: Wolsk – obwód saratowski (Rosja)

65. Ernst Pätzold (Unteroffizier – podoficer), ur. 31.07.1903, zm. 6.11.1946 – Лагер Tюмeнь /377 Свердловск (Obóz Tiumeń /377 Swierdłowsk); pochowany: Borowoj – obwód swierdłowski (Rosja)

66. Gustav Pätzold (Volkssturmmann – szeregowy), ur. 18.08.1900, zm. 15.01.1946 – Лагер 7271/6 Казімірова /271 Витебск (Obóz 7271/6 Kazimirowo /271 Witebsk); pochowany: Połock – obwód witebski (Białoruś)

67. Hermann Prodix (Unteroffizier – podoficer), ur. 13.02.1898, zm. 11.12.1946 – Лагер 408 Ковель (Obóz 408 Kowel); pochowany: Kowel – obwód wołyński (Ukraina)

68. Eduard Riedel (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 19.10.1901, zm. 26.07.1946 – Лагер Арск /119 Казань (Obóz Arsk /119 Kazań); pochowany: Arsk – Tatarstan (Rosja)

69. Ernst Bernhard Rosemann (Obergefreiter – kapral), ur. 30.04.1899, zm.29.06.1947 – Лагер 472/3 Борисов (Obóz 472/3 Borysów); pochowany: Borysów – obwód miński (Białoruś)

70. Walter Paul Erich Schachschal (Sonderführer – dowódca specjalny), ur. 14.04.1901, zm. 01.1946 – Лагер 411 Ковель (Obóz 411 Kowel); pochowany: Kowel – obwód wołyński (Ukraina)

71. Alfons Pohler (Volkssturmmann – szeregowy), ur. 11.10.1903, zm. 2.09.1945 – Лагер 361 Сталинград (Obóz 361 Stalingrad); pochowany: miejsce nieznane

72. Paul Puhl (Volkssturmmann – szeregowy), ur. 28.06.1901, zm. 13.10.1945 – Лагер 281 Волковыск (Obóz 281 Wołkowysk); pochowany: Wołkowysk – obwód grodzieński (Białoruś)

73. Rudolf Rauer (Matrose – marynarz), ur. 26.11.1923, zm. 20.08.1943 – Лагер 356 Таганрог (Obóz 356 Taganrog); pochowany: Aszperońsk (Kraj Krasnodarski) – kwatera 4, rząd 8, grób 388 (Rosja)

74. Rudolf Richard Reichelt (Unteroffizier – podoficer), ur. 11.09.1919, zm. 23.12.1944 – Лагер 100 Запорожье (Obóz 100 Zaporoże); pochowany: Zaporoże – obwód zaporoski (Ukraina)

75. Erich Rolle (Obergefreiter – kapral), ur. 14.05.1908, zm. 24.08.1945 – Лагер 199 Новосибирск (Obóz 199 Nowosybirsk); pochowany: Nowosybirsk – obwód nowosybirski (Rosja)

76. Richard Rothkehl (Stabsgefreiter – starszy kapral / kapral sztabowy), ur. 20.12.1900, 22.03.1943 – Лагер 361 Сталинград (Obóz 361 Stalingrad); pochowany: miejsce nieznane

77. Johannes Rückert (Unteroffizier – podoficer), ur. 17.05.1924, zm. 24.11.1944 – Лагер Армавир 148 Краснодар (Obóz Arwamir/ 148 Krasnodar); pochowany: Arwamir – Kraj Krasnodarski (Rosja)

78. Günther Sack (Grenadier – grenadier), ur. 24.06.1928, zm. 21.10.1945 – Лагер 740/10 Колесники ; (Obóz 740/10 Kolesniki) pochowany: Obóz 218 Smoleńsk – obwód smoleński (Rosja)

79. Günther Scheiler (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 10.02.1924, zm. 5.11.1944 – Лагер Новороссийск /148 Краснодар (Obóz Noworosyjsk /148 Krasnodar); pochowany: Noworosyjsk – Kraj Krasnodarski (Rosja)

80. Günter Gerhard Schlosser (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 11.11.1925, zm. 19.12.1946 – Лагер 444 Мингечаур (Obóz 444 Mingeczaur); pochowany: Kyrychly (Azerbejdżan)

81. Helmut Schmidt (Obergefreiter – kapral), ur. 25.09.1914, zm. 8.08.1946 – Лагер Жлобин /56 Бобруйск (Obóz Żłobin /56 Bobrujsk); miejsce nieznane

82. Hermann Schmidt (Oberleutnant – porucznik), ur. 3.01.1921, ur. 29.01.1945 – Лагер 168 Минск (Obóz 168 Mińsk); pochowany: Mińsk (Białoruś)

83. Erdmann Schneider (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 12.06.1901, zm. 10.10.1946 – podczas transportu w niewoli rosyjskiej; pochowany: Rostów – obwód rostowski (Rosja)

84. Franz Josef Scholz (Obergefreiter – kapral), ur. 13.07.1903, zm. 03.1943 – Лагер Дубовка /361 Сталинград (Obóz Dubowka /361 Stalingrad); pochowany: Rososzka – obwód wołgogradzki (Rosja)

85. Rudolf Scholz (Oberleutnant – porucznik), ur. 9.09.1917, zm. 12.03.1945 – Лагер 150 Грязовец (Obóz 150 Grjazowiec); pochowany: Grjazowiec – obwód wołogodzki (Rosja)

86. Erich Schön (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 3.04.1907, zm. 5.03.1943 – Лагер 147 Георгиевск (Obóz 147 Gieorgijewsk); pochowany: Aszperońsk (?) – Kraj Krasnodarski (Rosja)

87. Herbert Gotthard Schramm (Unteroffizier – podoficer), ur. 17.07.1905, zm. 15.06.1945 – Obóz Żagań (szpital); pochowany: Poznań-Miłostowo – woj. Wielkopolskie (Polska)

88. Helmut Schulz (Stabsgefreiter – starszy kapral / kapral sztabowy), ur. 5.10.1914, zm. 3.01.1945 – Лагер 474 Ворошиловград (Obóz 474 Woroszyłowgrad); pochowany: Ługańsk – obwód ługański (Ukraina)

89. Wilhelm Seidel (Volkssturmmann – szeregowy), ur. 8.05.1899, zm. 4.08.1945 – Obóz Godula – Ruda Śląska (Polska); pochowany: Siemianowice – kwatera 10, rząd 6, grób 579-700 (Polska)

90. Kurt Franz Seifert (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 4.03.1920, zm. 20.06.1942 – Лагер 99 Спасск – Караганда (Obóz 99 Spassk – Karaganda); pochowany: Spassk (Kazachstan)

91. Richard Skorbinski (Obergefreiter – kapral), ur. 14.03.1899, zm. 07.12.1946 – 09.12.1946 – Лагер Ленинакан /115 Ереван (Obóz Giumri /115 Erywań); pochowany: Giumri (Armenia)

92. Alfred Spitzer (Obergefreiter – kapral), ur. 2.03.1908, zm. 4.11.1945 – Obóz "Makoszowy" Kopalnia Węgla Kamiennego – Zabrze; pochowany: Siemianowice – kwatera 10, rząd 8, grób 799 (Polska)

93. Helmut Steiner (Volkssturmmann – szeregowy), ur. 7.08.1909, zm. 26.07.1946 – Лагер 444/1 Мингечаур (Obóz 444 Mingeczaur); pochowany: Kyrychly (Azerbejdżan)

94. Alfred Stief (Obergefreiter – kapral), ur. 20.12.1901, zm. 15.03.1945 – Лагер 356 Таганрог (Obóz 356 Taganrog); pochowany: Taganrog (Kraj Krasnodarski)

95. Max Stock (Stabsintendant – oficer funkcyjny), ur. 19.07.1885, zm. 25.11.1945 – Лагер Баравыя-Полацк / 271 Витебск (Obóz Barawyja-Połock /271 Witebsk); pochowany: Barawija – obwód witebski (Białoruś)

96. Rudolf Stolz (Obergefreiter – kapral), ur. 29.09.1924, zm. 21.05.1947 – Лагер 265 Вольск (Obóz 265 Wolsk); pochowany: Wolsk – obwód saratowski (Rosja)

97. Albert Storch (Unteroffizier – podoficer), ur. 9.04.1901, zm. 5.01.1945 – Лагер 126 Николаев (Obóz 126 Mikołajów); pochowany: Mikołajów – obwód mikołajowski (Ukraina)

98. Karl-Heinz Timm (Hauptmann – kapitan), ur. 27.08.1908, zm. 21.10.1945 – Лагер 259 Рыбинск (Obóz 259 Rybińsk), Rybińsk – obwód jarosławski (Rosja)

99. Erwin Tritt (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 21.05.1926, zm. 19.12.1944 – Лагер 280 Сталино (Obóz 280 Stalino); pochowany: Donieck – obwód doniecki (Ukraina)

100. Walter Ullmann (Obergefreiter – kapral), ur. 9.06.1908, zm. 12.02.1945 – Лагер 280 Сталино (Obóz 280 Stalino); pochowany: Donieck – obwód doniecki (Ukraina)

101. Karl Wagner (Volkssturmmann – szeregowy), ur. 27.03.1903, zm. 21.02.1946 – Obóz „Fürstengrube” – Kopalnia Węgla Kamiennego "Wesoła" Mysłowice; pochowany: Mysłowice-Wesoła (Polska)

102. Paul Hermann Wagner (Polizei-Wachtmeister – wachmistrz), ur. 11.05.1884, zm. 6.11.1945 – Лагер 2071 Полтава (Obóz 2071 Połtawa); pochowany: Połtawa – obwód połtawski (Ukraina)

103. Artur Adolf Wiesner (Unteroffizier – podoficer), ur. 6.06.1899, zm. 16.05.1946 – Лагер 444/1 Мингечаур (Obóz 444 Mingeczaur); pochowany: Kyrychly (Azerbejdżan)

104. Fritz Weber (stopień ?), ur. ?, zm. 12.08.1947 – Лагер 338 Аткарск (Obóz 338 Atkarsk); pochowany: Atkarsk – obwód saratowski (Rosja)

105. Erhard Eugen Hermann Witt (Oberleutnant – porucznik), ur. 27.01.1923, zm. 11.03.1949 – Лагер 7388/12 Дубовка (Obóz Dubowka); pochowany: Dubowka / Stalinogorsk (ob. Nowomoskowsk) – obwód tulski (Rosja)

106. Heinz Wystyrk (Obergefreiter – kapral), ur. 18.07.1922, zm. 3.02.1948 – Лагер Камешково /190 Влади́мир (Obóz Kameszkowo /190 Włodzimierz); pochowany: Kameszkowo – obwód włodzimierski (Rosja)

107. Johannes Ernst Zeuler (Oberwachtmeister – starszy wachmistrz), ur. 18.11.1913, zm. 1943 – Лагер 386 Ташкент (Obóz 386 Taszkient); pochowany: Taszkient (Uzbekistan)

 

Strzegom (miasto)

1. Georg Altmann (stopień ?), ur. 24.05.1893, zm. 25.01.1946 – Лагер Киселевск  /525 Сталинск (Obóz Kisielowsk /525 Stalińsk): Kisielowsk – obwód kemerowski (Rosja)

2. Paul Hermann Richard Asmalsky (Volkssturmmann – szeregowy), ur. 19.01.1900, zm. 19.08.1945 – Лагер 362 Сталинград (Obóz 362 Stalingrad); pochowany: miejsce nieznane

3. Paul Gustav Auschner (stopień ?), ur. 24.08.1915, zm. 20.10.1947 – Лагер 60 Киев (Obóz 60 Kijów); pochowany: Kijów (Ukraina)

4. Georg Kurt Baier (Stabsintendant – oficer funkcyjny), ur. 23.09.1902, zm.14.01.1946 – Лагер 212 Сегежа (Obóz 212 Siegieża); pochowany: Siegieża – Republika Karelii (Rosja)

5. Paul Bensch (stopień ?), ur. 31.03.1904, zm. 9.02.1947 – Лагер 284 Брест (Obóz 284 Brześć); pochowany: Brześć – obwód brzeski (Białoruś)

6. Helmut Berlin (Stabsgefreiter – starszy kapral / kapral sztabowy), ur. 16.03.1917, zm.29.04.1945 – Лагер 280 Сталино (Obóz 280 Stalino); pochowany: Donieck – obwód doniecki (Ukraina)

7. Alfred Bieder (Obergefreiter – kapral), ur. 11.05.1901, zm. 9.04.1945 – Лагер 245 Нижний Тагил (Obóz 245 Niżny Tagił); pochowany Niżny Tagił – obwód swierdłowski (Rosja)

8. Paul Fritz Bruno Bien (Obergefreiter – kapral), ur. 3.06.1912, zm. 2.01.1945 – Лагер 218 Смоленск (Obóz 218 Smoleńsk); pochowany: Smoleńsk-Niżnajaja Dubrowinka – obwód smoleński (Rosja)

9. Gerhard Börner (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 14.06.1918, zm. 12.11.1947 – Лагер Тихвин /254 Ленинград (Obóz Tichwin /254 Leningrad); pochowany: Tichwin – obwód leningradzki (Rosja)

10. Richard Dreiplatt (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 4.10.1904, zm. 24.11.1944 – Лагер 256 Красный Луч (Obóz 256 Krasny Łucz); pochowany: Krasny Łucz – obwód ługański (Ukraina)

11. Fritz Eckelt (Volkssturmmann – szeregowy), ur. 2.05.1898, zm. 25.12.1946 – Лагер 280 Сталино (Obóz 280 Stalino); pochowany: Donieck – obwód doniecki (Ukraina)

12. Herbert Eckert (Soldat – szeregowy), ur. 5.12.1902, zm. 9.07.1946 – Лагер 408 Ковель (Obóz 408 Kowel); pochowany: Kowel – obwód wołyński (Ukraina)

13. Oskar Frach (Obergefreiter – kapral), ur. 26.10.1903, zm. 4.01.1945 – Лагер 356 Таганрог (Obóz 356 Taganrog); pochowany: Taganrog – obwód rostowski (Rosja)

14. Georg Geisler (Unteroffizier – podoficer), ur. 5.02.1917, zm.13.11.1942 – Лагер 99/1 Спасск – Караганда (Obóz 99/1 Spassk – Karaganda); pochowany: Spassk (Kazachstan)

15. Karl Gerth (Obergefreiter – kapral), ur.27.09.1907, zm. 4.10.1945 – Лагер 299 Симферополь (Obóz 299 Symferopol); pochowany: Symferopol – Republika Krymu (Rosja)

16. Gerhard Glaser (Obergefreiter – kapral), ur. 9.08.1914, zm. 10.02.1945 – Лагер 181 Рустави; (Obóz 181 Rustawi); pochowany: Rustawi – region Dolna Kartlia (Gruzja)

17. Heinrich Gründel (Oberzahlmeister – główny płatnik), ur. 31.10.1895, zm. 14.01.1946 – Лагер 212 Сегежа (Obóz 212 Siegieża); pochowany: Siegieża – Republika Karelii (Rosja)

18. Karl Hahn (Obergefreiter – kapral), ur. 22.03.1910, zm. 26.03.1943 – Лагер 265 Вольск (Obóz 265 Wolsk); pochowany: Wolsk – obwód saratowski (Rosja)

19. Martin Hampel (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 2.05.1910, zm. 17.12.1944 – Лагер Орша /271Витебск (Obóz Orsza /271 Witebsk); pochowany: Orsza – obwód witebski)

20. Karl Hanke (Oberwachtmeister – starszy wachmistrz), ur. 31.03.1915, zm. 20.01.1946 – Лагер 168 Минск (Obóz 168 Mińsk); pochowany: Mińsk (Białoruś)

21. Paul Martin Hartmann (Volkssturmmann – szeregowy), ur. 11.09.1889, zm. 17.05,1945 – Лагер Кандала́кша /363 Мурманск (Obóz Kandałaksza /363 Murmańsk); Kandałaksza – obwód murmański (Rosja)

22. Oskar Paul Heinrich (Obergefreiter – kapral), ur. 7.09.1910, zm. 15.11.1946 – Лазарет Гуково / Лагер 182 Шахты (Lazaret Gukowo / Obóz 182 Szachty); pochowany: Szachty – obwód rostowski (Rosja)

23. Walter Hoffmann (Kanonier – kanonier), ur. 2.12.1906, zm. 5.06.1946 – Лагер 281 Волковыск (Obóz 281 Wołkowysk); pochowany: Wołkowysk – obwód grodzieński (Białoruś)

24. Erich Georg Heinisch (Volkssturmmann – szeregowy), ur. 10.06.1904, zm. 9.12.1945 – Obóz „Niwka-Modrzejów” Kopalnia Węgla Kamiennego – Sosnowiec; pochowany: Sosnowiec (Polska)

25. Paul Hermann Heinrich Ibscher (Stabsfeldwebel – sierżant sztabowy), ur. 4.10.1909, zm. 05.1946 – Лагер 415 Харьков (Obóz 415 Charków); pochowany: Charków – obwód charkowski (Ukraina)

26. Ernst Herden (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 7.02.1910, 16.01.1944 – Лагер Выдрея /271Витебск (Obóz Wydreja /271 Witebsk); pochowany: Osetki / Witebsk – obwód witebski (Białoruś)

27. Heinrich Ischen (Grenadier – grenadier ), ur. 9.02.1907, zm. 23.03.1945 – Лагер 182 Шахты (Obóz 182 Szachty); pochowany: Szachty – obwód rostowski (Rosja)

28. Hans Herrmann August Joppich (Volssturmmann – szeregowy), ur. 27.08.1892, zm. 21.12.1945 Красное Село /339 Ленинград (Obóz Krasnoje Selo /339 Leningrad), pochowany: Sologubowka (?) – obwód leningradzki (Rosja)

29. Paul Oswald Kalms (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 12.04.1903, zm. 8.12.1945 – Лагер Херсон /126 Николаев (Obóz Chersoń /126 Mikołajów); pochowany: Sewastopol-Gontszarnoje – Republika Krymu (Rosja)

30. Alfred Gustav Klose (Obergefreiter – kapral), ur. 29.03.1908, 9.07.1945 – Лагер 289/1 Kohtla-Järve (Obóz 281/1 Kohtla-Järve); pochowany: Kohtla-Järve – prowincja Virumaa Wschodnia (Estonia)

31. Erich Klose (Stabsgefreiter – starszy kapral / kapral sztabowy), ur. 28.09.1910, zm. 13.12.1944 – Лагер Умань /253 Винница (Obóz Humań /253 Winnica – Ukraina); pochowany: miejsce nieznane

32. Herbert Hermann Knoblich (Obergefreiter – kapral), ur. 17.10.1913, zm. 24.12.1945 – Лагер 259 Рыбинск (Obóz 259 Rybińsk); pochowany: Rybińsk – obwód jarosławski (Rosja)

33. August Kornhoff (Obergefreiter – kapral), ur. 27.09.1901, zm. 18.02.1945 – Лагер 472 Горловка (Obóz 472 Gorłówka); pochowany: Gorłówka – obwód doniecki (Ukraina)

34. Johannes Krätzig (Grenadier – grenadier), ur. 8.06.1924, zm. 21.06.1944 – Лагер 280 Сталино (Obóz 280 Stalino); pochowany: Donieck – obwód doniecki (Ukraina)

35. Paul Krawietz (Obergefreiter – kapral), ur. 28.06.1914, zm. 13.01.1945 – Лагер 472 Горловка (Obóz 472 Gorłówka); pochowany: Gorłówka – obwód doniecki (Ukraina)

36. Kurt Karl Georg Kretschmer (stopień ?), ur. 5.04.1899, zm. 16.08.1946 – Лагер 368/14 Энгельс (Obóz 368/14 Engels); pochowany: Engels – obwód saratowski (Rosja)

37. Paul Opitz (Obergefreiter – kapral), ur. 22.07.1902, zm. 29.11.1944 – Лагер Никитовка /472 Горловка (Obóz Nikitówka /472 Gorłówka); pochowany: Nikitówka – obwód doniecki (Ukraina)

38. Walter Karl Wilhelm Peisker (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 22.06.1908, zm. 26.12.1945 – Лагер На́ро-Фоми́нск /453 Москва (Obóz Naro-Fomińsk /453 Moskwa); pochowany: Naro-Fomińsk – obwód moskiewski (Rosja)

39. Rudolf Kleinert (Obergefreiter – kapral), ur. 11.08.1912, zm. 11.05.1944 – Лагер Кривий Ріг /417 Днепропетровск (Obóz Krzywy Róg /417 Diepropetrowsk); pochowany: Krzywy Róg – obwód dniepropetrowski (Ukraina)

40. Hans Pfeiffer (Grenadier – grenadier), ur. 25.04.1910, zm. 13.05.1945 – Obóz Gorzów Wielkopolski (Polska); pochowany: Stare Czarnowo (?) – woj. zachodniopomorskie (Polska)

41. Günther Walter Pollack (Polizei-Oberwachtmeister – starszy wachmistrz), ur. 11.01.1908, zm. 12.01.1947 – Лагер Чистяко́ве /280 Сталино (Obóz Czystiakowe /280 Stalino; pochowany: Torez / Czystiakowe – obwód doniecki (Ukraina)

42. Fritz Reichelt (Obergefreiter – kapral), ur. 15.03.1910, zm. 18.07.1945 – Лагер 3739 Черепове́ц /158 Вологда (Obóz 3739 Czerepowiec /158 Wołogda); pochowany: Czerepowiec – obwód wołogdziański (Rosja)

43. Heinrich Reimann (Obergefreiter – kapral), ur. 1.10.1900, zm. 18.05.1946 – Лагер 284 Брест (Obóz 284 Brześć); pochowany: Brześć – obwód brzeski (Białoruś)

44. Fritz Wilhelm Reiprich (Obergefreiter – kapral), ur. 7.01.1909, zm. 30.01.1945 – Лагер Бекетовка / 361 Сталинград (Obóz Beketowka /361 Stalingrad); pochowany: Rossoszka (?) – obwód wołgogradzki (Rosja)

45. Fritz Rodeck (Obergefreiter – kapral), ur. 18.03.1918, zm. 27.08.1945 – Лагер 260 Орск (Obóz 260 Orsk); pochowany: Orsk – obwód orenburski (Rosja)

46. Paul Rudolph (Oberschütze – starszy strzelec), ur. 18.10.1899, zm.13.10.1946 – Лагер 284 Брест (Obóz 284 Brześć); pochowany: Brześć – obwód brzeski (Białoruś)

47. Oskar Schädel (Obergefreiter – kapral), ur. 22.09.1906, zm. 4.01.1946 – Лагер Крaсный Бор /339 Ленинград (Obóz Krasnyj Bor /339 Leningrad); pochowany: Krasnyj Bor – obwód leningradzki (Rosja)

48. Hans Schindler (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 10.03.1921, zm. 23.07.1945 – Лагер 265 Вольск (Obóz 265 Wolsk); pochowany: Wolsk – obwód saratowski (Rosja)

49. Alfred Paul Schmidt (Polizei-Oberwachtmeister – starszy wachmistrz), ur. 29.01.1900, zm. 29.01.1945 – Лазарет для военнопленных 4/591 (lazaret jeniecki 4/591); pochowany: Świdnica – woj. dolnośląskie (Polska)

50. Fritz Schmidt (Obergefreiter – karpal), ur. 15.01.1922, zm. 4.04.1947 – Лагер 317 Рига (Obóz 317 Ryga); pochowany: miejsce nieznane

51. Günther Scholz (Fahnenjunker-Feldwebel – sierżant podchorąży), ur. 25.01.1900, zm. 6.03.1946 – Лагер Кивиыли – Kiviõli /393 Narva (Obóz Kivioli /393 Narva); pochowany: Narva – kwatera 4, rząd 3, grób 55 (Estonia)

52. Wilhelm Schulze (Obergefreiter), ur. 15.12.1903, zm. 5.02.1945 – Лагер Софіївка /460 Днепропетровск (Obóz Sofijiwka /460 Diepropetrowsk); Sofijiwka – obwód dniepropetrowski (Ukraina)

53. Paul August Seeliger (Soldat – szeregowy), ur. 30.01.1904, zm. 13.01.1947 – Лагер 60 Киев (Obóz 60 Kijów); pochowany: Kijów (Ukraina)

54. Günther Siegert (Leutnant der Reserve – podporucznik rezerwy), ur. 17.03.1921, zm. 13.01.1946 – Лазарет 1011 Кивиыли – Kiviõli / Лагер 393 Narva (Lazaret 1011 / Obóz 393 Narva); pochowany: Narva – kwatera 4, rząd 1, grób 3 (Estonia)

55. Georg Wagenknecht (Oberzahlmeister – płatnik główny), ur. 30.08.1900, zm. 7.12.1945 – Лазарет 3318 / Лагер 241 Севастополь (Lazaret 3318 / Obóz 241 Sewastopol); Sewastopol – Republika Krymu (Rosja)

56. Fritz Weber (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 21.12.1900. zm. 5.08.1947 – Лагер 338 Аткарск (Obóz 338 Atkarsk); pochowany: Atkarsk – obwód saratowski (Rosja)

57. Paul Weigelt (Soldat – szeregowy), ur. 26.12.1895, zm. 26.09.1945 – Toruń (dworzec) podczas transportu w niewoli rosyjskiej; Mławka – woj. warmińsko-mazurskie (Polska)

 

Marcinowice (wieś)

1. Franz Böer (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 17.07.1925, zm. 12.02.1945 – Лагер 126 Николаев (Obóz 126 Mikołajów); pochowany: Mikołajów – obwód mikołajowski (Ukraina)

2. August Breuer (Gendarmerie-Meister – mistrz), ur. 30.08.1891, zm. 15.01.1947 – Лагер Херсон /126 Николаев (Obóz Chersoń /126 Mikołajów); pochowany: Sewastopol-Gontszarnoje – Republika Krymu (Rosja)

 

Świebodzice (miasto)

1. Herbert Adler (Obergefreiter – kapral), ur. 22.01.1906, zm. 19.09.1944 – Лагер Bălți /198 Кишинёв (Obóz Bielce /198 Kiszyniów); pochowany: Kiszyniów (Mołdawia)

2. Johann Baumann (Oberfunker – starszy radiooperator), ur. 15.07.1920, zm. 21.06.1942 – Лагер 99 Спасск – Караганда (Obóz 99 Spassk – Karaganda); pochowany: Spassk (Kazachstan)

3. Herbert Bernhard (Stabsgefreiter – starszy kapral / kapral sztabowy), ur. 26.06.1916, zm. 2.04.1945 – Lazaret jeniecki Przemyśl; pochowany: Przemyśl (Polska) 4. Kurt Bleil (stopień ?), ur. 17.06.1904, zm. 14.01.194 – Obóz Kopalnia Węgla Kamiennego „Rozbark” Bytom; pochowany: Siemianowice (Polska)

5. Max Brauner (stopień ?), ur. 21.10.1905, zm. 12.1944 – Лагер 7062/1 Киев (Obóz 7062/1 Kijów); pochowany: Kijów (Ukraina)

6. Georg Bröckerhoff (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 15.02.1906, zm. 11.12.1946 – Лагер 289 Kohtla-Järve (Obóz 289 Kohtla-Järve); pochowany: Kohtla-Järve – prowincja Virumaa (Estonia)

7. Wilhelm Buhl (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 16.11.1910, zm. 3.02.1945 – Лагер 126 Николаев (Obóz 126 Mikołajów); pochowany: Mikołajów – obwód mikołajowski (Ukraina)

8. Gerhard Dittmann (Obergefreiter – kapral), ur. 3.03.1920, zm. 10.03.1947 – Лагер 238 Саратов (Obóz 238 Saratów); pochowany: Saratów – obwód saratowski (Rosja)

9. Herbert Dittrich (Soldat – szeregowy), ur. 29.03.1902, zm. 6.01.1946 – Лагер 159 Одесса (Obóz 179 Odessa): Odessa – obwód odeski (Ukraina)

10. Paul Eichholz (Obergefreiter – kapral), ur. 5.06.1900, zm. 14.03.1946 1946 – Лагер 453 Москва (Obóz 453 Moskwa); pochowany: Moskwa (Rosja)

11. Erich Elsner (Obergefreiter – kapral), ur. 11.06.1920, zm. 24.05.1945 – Лагер Великий Новгород /339 Ленинград (Obóz Nowogród Wielki /339 Leningrad); pochowany: Nowogród Wielki – obwód nowogrodzki (Rosja)

12. Bruno Endler (Obergefreiter – kapral), ur. 18.01.1901, zm. 17.11.1945 – Лагер 447 Пудож (Obóz 447 Pudoż); pochowany: Pudoż – Republika Karelii (Rosja)

13. Heinz Karl Fleischer (Unteroffizier – podoficer), ur. 9.06.1920, zm. 17.06.1947 – Лагер Подольск /453 Москва (Obóz Podolsk /453 Moskwa); pochowany: Moskwa (Rosja)

14. Julius Eugen Fischer (Oberfeldwebel – starszy sierżant), ur. 17.08.1907, zm. 10.04.1946 – Лагер 266 Елгава (Obóz 266 Jełgawa); Pochowany: Jełgawa (Łotwa)

15. Paul Hahn (stopień ?), ur. 29.02.1896, zm. 29.12.1945 – Лагер Новозыбков /326 Брянск (Obóz Nowozybkow /326 Briańsk); pochowany: Nowozybkow – obwód briański (Rosja)

16. Karl Eduard Haas (Obergefreiter – kapral), ur. 8.02.1906, zm. 22.06.1945 – Лагер Можга/75 Рябово (Obóz Możga/75 Rjabowo); pochowany: Możga – Republika Udmurcka (Rosja)

17. Hans Georg Friedrich Herrmann (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 11.10.1905, zm. 25.10.1945 – Лагер 415 Харьков (Obóz 415 Charków); pochowany: Charków – obwód charkowski (Ukraina)

18. Theodor Hofmann (Obergefreiter – kapral), ur. 3.12.1911, zm. 6.08.1947 – Лагер Клейники /284 Брест (Obóz Klejniki /284 Brześć); pochowany: Klejniki – obwód brzeski (Białoruś)

19. Hans Christoph Heinrich (Hauptmann – kapitan), ur. 7.04.1915, zm. 7.08.1949 – Лагер 183 Борисов (Obóz 183 Borysów); pochowany: Borysów – obwód miński (Białoruś)

20. Kurt Greiner (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 14.05.1924, zm. 10.10.1944 – Лагер 60 Киев (Obóz 60 Kijów); pochowany: Kijów (Ukraina)

21. Fritz Jentsch (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 24.07.1925, zm. 30.06.1945 – Лагер 270 Боровичи (Obóz 270 Borowicze); pochowany: Borowicze – odwód nowogrodzki (Rosja)

22. Hans Hoffmann (Soldat – szeregowy), ur. 31.03.1901, zm. 25.02.1943 – Лагер 50 Фролово (Obóz 50 Frolowo); pochowany: Rossoszka – obwód wołgogradzki (Rosja)

23. Theophil Keller (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 24.03.1907, zm. 4.12.1944 – Лагер 168 Минск (Obóz 168 Mińsk); pochowany: Tarasowo – obwód miński (Białoruś)

24. August Kiefer (Obergefreiter – kapral), ur. 17.05.1901, zm.6.05.1945 – Лагер 159 Одесса (Obóz 179 Odessa): Odessa – obwód odeski (Ukraina)

25. Erich Klose (Obergefreiter – kapral), ur. 24.08.1906, zm. 17.10.1945 – Лагер 198 Кишинёв (Obóz 198 Kiszyniów); pochowany: Kiszyniów (Mołdawia)

26. Julius Knoll (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 11.12.1901, zm. 18.03.1945 – Лагер 284 Брест (Obóz 284 Brześć); pochowany: Brześć – obwód brzeski (Białoruś)

27. Adolf Krämer (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 11.08.1895, zm. 24.04.1945 – Лагер Рогатин /304 Ивано-Франковск (Obóz Rohatyń /304 Iwano-Frankiwsk); pochowany: Rohatyń – obwód iwano-frankiwski (Ukraina)

28. Albert Kraus (Unteroffizier – podoficer), ur. 26.03.1915, zm. 14.04.1943 – Лагер 265 Вольск (Obóz 265 Wolsk); pochowany: Wolsk – obwód saratowski (Rosja)

29. Heinz Karl Krause (Funker – radiooperator), ur. 15.10.1925, zm. 7.03.1945 – Лагер 270 Боровичи (Obóz 270 Borowicze); pochowany: Borowicze – odwód nowogrodzki (Rosja)

30. Kurt Kügler (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 21.02.1901, zm. 4.10.1945 – Лагер 409 Ковель (Obóz 409 Kowel); pochowany: Sławuta – obwód chmielnicki (Ukraina)

31. Rene Kunz (stopień ?), ur. 28.04.1924, zm. 7.07.1949 – Obóz Kopalnia Węgla Kamiennego Miechowice; pochowany: Bytom-Miechowice (Polska)

32. Alfred Richard Leuschner (Unteroffizier – podoficer), ur. 12.08.1902, zm. 2.05.1945 – Лагер 101 Киров (Obóz 101Kirow); pochowany: Kirow – obwód kirowski (Rosja)

33. Helmut Erich Löffler (Unteroffizier – podoficer), ur. 17.10.1914, zm. 12.1945 – Лагер Дрогобич /275 Львов (Obóz Drohobycz /275 Lwów); pochowany: Drohobycz – obwód lwowski (Ukraina)

34. Friedrich Ludwig (Oberfunkmeister – starszy technik łączności), ur. 24.11.1912, zm. 10.1946 – Лагер Рославль /218 Смоленск (Obóz Rosław /218 Smoleńsk); pochowany: Rosław – obwód smoleński (Rosja)

35. Alfons Merz (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 15.12.1924, zm. 15.12.1944 – Лагер Кадіївка /474 Ворошиловград (Obóz Kadijwka /474 Woroszyłowgrad); pochowany: Кадіївка – obwód ługański (Ukraina)

36. Emil Müller (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 17.04.1925, zm.26.07.1946 – Лагер 287 Валга (Obóz 287 Valga); pochowany: Valga (Estonia)

37. Heinrich Ott (Obergefreiter – kapral), ur. 2.09.1912, zm. 1.02.1945 – Лагер 126 Николаев (Obóz 126 Mikołajów); pochowany: Mikołajów – obwód mikołajowski (Ukraina)

38. Heinrich Jung Philipps (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 9.08.1923, zm. 29.04.1945 – Лагер 100 Запорожье (Obóz 100 Zaporoże); pochowany: Zaporoże – obwód zaporoski (Ukraina)

39. Gustav Peter (Obergefreiter – kapral), ur. 1904, zm. 16.02.1946 – Лагер 188 Тамбов (Obóz 188 Tambow); pochowany: Tambow – obwód tambowski (Rosja)

Gustav Peter (Obergefreiter – kapral), ur.1.03. 1904, zm. 16.02.1946 – Лагер 10/64 Пруды (Obóz 10/64 Prudy); pochowany: Prudy – obwód moskiewski (Rosja)

40. Ernst Reißner (Oberwachtmeister – starszy wachmistrz), ur. 31.10.1892, zm. 25.03.1946 – Лагер 393 Нарва (Obóz 393 Narwa); pochowany: Narva (Estonia)

41. Reinhold Ewald Rose (Oberleutnant – porucznik), ur. 20.12.1903, zm. 24.09.1945 – Лагер 415 Харьков (Obóz 415 Charków); pochowany: Charków – obwód charkowski (Ukraina)

42. Konrad Ernst Schäfer (Obergefreiter – kapral), ur. 10.06.1909, zm. 14.03.1945 – Лагер 168 Минск (Obóz 168 Mińsk); pochowany: Tarasowo – obwód miński (Białoruś)

43. Michael Johann Schäfer (Obergefreiter – kapral), ur. 25.01.1903, zm. 9.12.1944 – Лагер 245 Нижний Тагил (Obóz 245 Niżny Tagił); pochowany Niżny Tagił – obwód swierdłowski (Rosja)

44. Rudolf Alexander-Hugo Schilling (Unteroffizier – podoficer), ur. 15.10.1910, zm. 4.12.1944– Лагер 235 Новотроицк (Obóz 235 Nowotroick); Nowotroick – obwód orenburski (Rosja)

45. Alfons Schmid (Stabsgefreiter – starszy kapral / kapral sztabowy), ur. 11.01.1916, zm. 10.1944-11.1944 – Obóz Iași (Rumunia); pochowany: Jassy – okręg Jassy (Rumunia)

46. Paul Adolf Schnabel (Stabsgefreiter – starszy kapral / kapral sztabowy), ur. 5.10.1901, zm. 27.06.1946 – Лагер Па́влівка /417 Днепропетровск (Obóz Pawłówka /417 Diepropetrowsk); pochowany: Pawłówka – obwód diepropetrowski(Ukraina)

47. Hermann Schneider (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 4.08.1922, zm. 2.04.1945 – Лагер 183 Борисов (Obóz 183 Borysów); pochowany: Borysów – obwód miński (Białoruś)

48. Walter Schneider (Obergefreiter – starszy szeregowy), ur. 8.07.1908, zm. 14.10.1944 – Лагер 326 Брянск (Obóz 326 Briańsk); pochowany: Briańsk – obwód briański (Rosja)

49. Fritz Hermann Schubert (Oberfeldwebel – starszy sierżant), ur. 8.07.1910, zm. 24.02.1945 – Лагер 168 Минск (Obóz 168 Mińsk); pochowany: Tarasowo – obwód miński (Białoruś)

50. Wilhelm Richard Schubert (Grenadier – grenadier), ur. 5.09.1908, zm. 20.11.1945 – Лагер 289 Kohtla-Järve (Obóz 289 Kohtla-Järve); pochowany: Ahtme – prowincja Virumaa (Estonia)

51. Ernst Scholz (Obergefreiter – kapral), ur. 19.12.1899, zm. 18.03.1946 – Obóz Kuřim; pochowany: Brno – kwatera 79A, rząd 9, grób 495 (Czechy)

52. Ernst-August Schulz (Obergefreiter – kapral), ur. 18.01.1909, zm. 26.11.1945 – Лагер Salaspils /317 Рига (Obóz Salaspils /317 Ryga); pochowany: Salaspils (Łotwa)

53. Eugen Franz Sigmund (Obergefreiter – kapral), ur. 26.12.1908, zm. 29.01.1945 – Лагер Тума /178 Рязань (Obóz Tuma /178 Riazań); pochowany: Tuma – obwód riazański (Rosja)

54. Karl Erwin Sommer (Obergefreiter – kapral), ur. 16.05.1910, zm. 1946 – Лагер 350 Рига (Obóz 350 Ryga); pochowany: miejsce nieznane

55. Heinz Hermann Thomas (Gefreiter – starszy szeregowy), ur. 26.12.1924, zm. 26.12.1944 – Лагер 245 Нижний Тагил (Obóz 245 Niżny Tagił); pochowany Niżny Tagił – obwód swierdłowski (Rosja)

56. Erich Wiesner (Obergefreiter – starszy szeregowy), ur. 14.10.1911, zm. 30.08.1945 – Лагер 50 Фролово (Obóz 50 Frolowo); pochowany: Rososzka – obwód wołgogradzki (Rosja)

57 Ernst Wagner (Oberzahlmeister – główny płatnik), ur. 15.01.1900, zm. 26.12.1945 – Лагер Верещиця /275 Львов (Obóz Wiereszyca /275 Lwów); pochowany: Wiereszyca – obwód lwowski (Ukraina)

58. Ludwig Wilhelm (Unteroffizier – podoficer), ur. 8.07.1916, zm. 18.07.1943 – Лагер 265 Вольск (Obóz 265 Wolsk); pochowany: Wolsk – obwód saratowski (Rosja)

59. Hermann Josef Ziegler (Obergefreiter – kapral), ur. 2.11.1910, zm. 12.1944 – Лагер Тирасполь /198 Кишинёв (Obóz Tyraspol /198 Kiszyniów); pochowany: Tyraspol (Mołdawia)

 

Dobromierz (wieś)

1. Helmut Hoffmann (Soldat – szeregowy), ur. 10.12.1905, zm. 9.08.1945 – Лагер Proschnitz b. Beneschau; pochowany: Cheb – Kraj Karlowarski (Czechy)

2 .Wilhelm Kunze (Soldat – szeregowy), ur. 4.12.1904, zm. 3.05.1945 – Лагер 445 Черняховск (Obóz 445 Czerniachowsk); pochowany: Czerniachowsk – obwód kaliningradzki (Rosja)

3. Bernhard Posner (Obergefreiter – kapral), ur. 15.06.1905, zm. 07.1947 1946 – Лагер Куп'янськ /415 Харьков (Obóz Kupiańsk /415 Charków); pochowany: Charków (?) – obwód charkowski (Ukraina)

4. Herbert Scheefer (Unteroffizier – podoficer ), ur. 27.10.1913; zm. 15.12.1947 – Лагер 60 Киев (Obóz 60 Kijów); pochowany: Kijów (Ukraina)

5. Friedrich Heinrich Vogt (Obergefreiter – kapral), ur. 17.09.1904, zm. 20.10.1944 1944 – Лагер Тирасполь /198 Кишинёв (Obóz Tyraspol /198 Kiszyniów); pochowany: Tyraspol (Mołdawia)

 

Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.

 

Źródła i ilustracje:
● E. Maschke, Zur Geschichte der deutschen Kriegsgefangenen des Zweiten Weltkrieges, Band 15, Bielefeld 1974
● W. Kozaczuk, Wehrmacht 1933-1939, Warszawa 1978
● A.Lehmann Gefangenschaft und Heimkehr. Deutsche Kriegsgefangene in der Sowjetunion, München 1986
● В. П. Галицкий, Вражеские военнопленные в СССР (1941—1945 гг.), Военно-исторический журнал, № 9, 1990, c. 39-46 (Таблица составлена автором публикации по материалам ЦГА РСФСР со ссылками на архивные дела)
● R. Overmanns, Das andere Gesicht des Krieges: Leben und Sterben der 6. Armee. [w:] J. Förster (red.) Stalingrad. Ereignis - Wirkung – Symbol, München 1992
● W. Benz, Deutsche Kriegsgefangene im Zweiten Weltkrieg: Erinnerungen, Frankfurt a. M. 1995
● K. H. Frieser, Blitzkrieg-Legende: Der Westfeldzug 1940, München 1995
● M. Zeidler, Stalinjustiz contra NS-Verbrechen. Die Kriegsverbrecherprozesse gegen deutsche Kriegsgefangene in der UdSSR in den Jahren 1943–1952. Kenntnisstand und Forschungsprobleme, Dresden 1996
● Д. А. Шаймуханов, С. Д. Шаймуханова, Карлаг, Караганда 1997
● R.J. Overy, Russias War, New York 1998
● A. Hilger, Deutsche Kriegsgefangene in der Sowjetunion 1941-1956 Kriegsgefangenschaft, Lageralltag und Erinnerung, Essen 2000
● Г.Ф.Кривошеев, Россия и СССР в войнах XX века: Потери вооруженных сил, Москва 2001
● R. Overmans, Soldaten hinter Stacheldraht. Deutsche Kriegsgefangene des Zweiten Weltkriege, München 2002
● N. Ferguson, Prisoner Taking and Prisoner Killing in the Age of Total War: Towards a Political Economy of Military Defeat, War in History, Vol. 11, No. 2, Publishing Sage, Thousand Oaks 2004
● K.D. Müller: Sowjetische und deutsche Kriegsgefangene in den Jahren des Zweiten Weltkriegs [w:] V.D. Selemenev (red.) Sovetskije i nemeckije voennoplennye v gody Vtoroj Mirovoj Vojny / Sowjetische und deutsche Kriegsgefangene in den Jahren des Zweiten Weltkriegs. Stiftung Sächsische Gedenkstätten zur Erinnerung an die Opfer politischer Gewaltherrschaft, Dresden 2004
● S. Żerko, Ilustrowany leksykon II wojny światowej, Poznań 2004
● S. Löffler, Heimkehr an einem sonnigen Herbstsonntag, Werratal-Bote, 16. Jg, Nr. 48 vom 2, Dezember 2005
● P. Matusak (red), II wojna światowa, Warszawa 2005
● Спецпереселенцы в Карагандинской области. Сборник документов и материалов, Караганда 2007
● H. Stańczyk, Cz.Grzelak, Kampania Polska 1939 roku. Początek II Wojny Światowej, Warszawa 2008
● E. Berresheim, Diplomatie 1955: Adenauers Moskau-Reise war ein guter Schachzug (https://www.welt.de/), 2009
● F. Biess, Homecomings: returning POWs and the legacies of defeat in postwar Germany, Princeton 2009
● W. W. Beorn, Marching into Darkness: The Wehrmacht and the Holocaust in Belarus, Cambridge 2014
● T. Nigel, Hitler's Blitzkrieg Enemies 1940: Denmark, Norway, Netherlands & Belgium, London 2014
● H.J. Küsters, Moskaureise 1955. (https://www.kas.de/de/home) 17. November 2015
● R.D. Müller, Hitler's Wehrmacht, 1935–1945, Lexington 2016
● Центр хранения историко-документальных коллекций (ЦХИДК), 1п. – Оп. 32-6. – Д. 2. – Л. 8-9.
● О. Хлобустов, Отягощённая наследственность госбезопасности (http://www.hrono.info/statii/2009/hlbstv_kgb.php)
● Б. Хавкин. Немецкие военнопленные в СССР и советские военнопленные в Германии. Постановка проблемы. Источники и литература (https://www1.ku.de/ZIMOS/forum/docs/5Chavkin06.pdf)
● Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge e.V. (https://www.volksbund.de/)
● http://www.waroverholland.nl/index.php?page=balance
● http://pressmania.pl/16-marca-1935-r-utworzenie-wehrmachtu/
● http://www.historycy.org/index.php?showtopic=58603

Opracowanie
Bogdan Mucha

© 2022 Żarowska Izba Historyczna

Friday the 29th. By BlueHost Review and Affiliate Marketing.