Strona wykorzystuje pliki cookies, jeśli wyrażasz zgodę na używanie cookies, zostaną one zapisane w pamięci twojej przeglądarki. W przypadku nie wyrażenia zgody nie jesteśmy w stanie zagwarantować pełnej funkcjonalności strony!

Cegła z fabryki von Kulmiza pamiątką po alpejskich walkach z czasów I wojny światowej

Drukuj
Utworzono: poniedziałek, 25, maj 2015

Surowcem mineralnym, który miał decydujący wpływ na powstanie Żarowskiej Fabryki Szamotowej C.Kulmiz Chamottenfabrik Saarau, C.Kulmiz, był bez wątpienia kaolin, którego złoża występują pomiędzy Żarowem, Mrowinami i Kalnem oraz w pobliżu Gołaszyc i Pożarzyska. Wydobycie kaolinu na obrzeżach Żarowa rozpoczęto w 1843 roku. Rok wcześniej powstała żarowska cegielnia, produkująca metodami tradycyjnymi piecowe kafle, cegły, dachówki i inne materiały budowlane. Po opracowaniu nowych metod przygotowania surowca i zmechanizowaniu wytwórczości, w 1850 roku ruszyła produkcja na skalę przemysłową nowego zakładu, któremu nadano nazwę Żarowska Fabryka Szamotowa C.Kulmiz. Dynamicznie rozwijające się przedsiębiorstwo otrzymało państwowy złoty medal zasługi dla rozwoju przemysłu w 1861 roku, a także medal zasługi dla rozwoju przemysłu na światowej wystawie we Wiedniu w 1873 roku oraz złoty medal zasługi dla rozwoju przemysłu na Śląskiej Wystawie Rzemiosła i Przemysłu we Wrocławiu w 1881 roku. Wkrótce potem zbudowane zostały dwie fabryki filialne. Jedna z nich powstała w 1889 roku w czeskim Halbstadt, druga w 1899 roku w bawarskim Marktredwitz. Obie zaopatrywane były w surowiec wydobywany i sprowadzany z Żarowa. W 1896 roku przedsiębiorstwo przekształcono w spółkę z.o.o. i nadano nazwę Zjednoczone Zakłady Szamotowe w Żarowie, dawniej K.Kulmiz, spółka z.o.o. Vereinigte Chamottenfabrik vormals C.Kulmiz G.m.b.H., Saarau. Pod tą nazwą zakłady funkcjonowały do 1932 roku, kiedy to samodzielna spółka na skutek trudności finansowych przejęta została przez berlińskie konsorcjum Didier Werke A.G. Po poprawie koniunktury na wyroby szamotowe w 1935 roku zakłady żarowskie, wówczas Didier Werke A.G. Saarau, należały do najnowocześniejszych w branży na terenie całych Niemiec. Tylko w 1938 roku wyprodukowały 48 000 ton wyrobów ognio- i kwasoodpornych. Wyroby żarowskiej fabryki (względnie Halbstadt lub Marktredwitz) sprzedawane były do różnych zakątków Europy, dlatego dzisiaj nie dziwią nas cegły opatrzone marką C.Kulmiz, które spotykane są nawet w Kramatorsku (dzisiaj wschodnia Ukraina, dawniej Cesarstwo Rosyjskie). Do najbardziej niesamowitych geograficznie oraz historycznie miejsc, do jakich dotarły żarowskie "szamotówki" jest bez wątpienia Forcella Bragarolo – umocnione pozycje frontowe z okresu I wojny światowej, położone na wysokości ponad 2500 m n.p.m. we włoskich Dolomitach (Wschodnie Alpy). Kto i po co zawlókł cegły Kulmiza w trudno dostępny górski rejon, gdzie podstawowym budulcem był wszechobecny kamień ?!

Czytaj więcej: Cegła z fabryki von Kulmiza pamiątką po alpejskich walkach z czasów I wojny światowej

Kamieniarze i kamienne zabytki z XIII-XVIII wieku w gminie Żarów

Drukuj
Utworzono: środa, 20, maj 2015

Kamień należy do niewielu materiałów budowlanych, których zastosowanie sięga dziesiątków wieków wstecz. Możemy stwierdzić, że poznajemy kulturę starożytną po jej zabytkach i to dzięki temu, że zostały wykonane z kamienia. Do dziś podziwiamy egipskie piramidy, budowle starożytnych gmachów greckich, rzymskich zamków, kościołów i katedr średniowiecza, zachwycając się nie tylko właściwościami materiałów kamiennych, lecz również techniką i sztuką budowania tych obiektów w tamtych czasach.Z opisów historycznych wynika, że budownictwo w okresie średniowiecza opierało się na działalności tzw. strzech budowlanych, które stanowiły jedyny aparat wykonawczy przy wznoszeniu każdej większej budowli. Celowym więc będzie zapoznanie się z ich zasadami organizacji pracy. Średniowieczna strzecha budowlana była doskonale zorganizowanym zespołem składający się z kwalifikowanych pracowników budowlanych, początkowo kamieniarzy i układaczy (muratorów), a także cieśli. Po wprowadzeniu cegły, jako budulca, w skład zespołu weszli także murarze. Na czele zespołu stał mistrz strzechy, który najczęściej był równocześnie kierownikiem budowy tzw. Magister operis. Jego zastępcą był tzw. Magister Lapicida - mistrz kamieniarski, często kwalifikowany rzeźbiarz w kamieniu, ale znający także dokładnie technologie ręcznej obróbki i budownictwo kamienne.Poza tym był tzw. Magister cementarius, który kierował przygotowaniem zapraw wiążących potrzebnych w dużych ilościach na budowie. Strzecha miała swój statut wewnętrzny - regulujący prawa i obowiązki wszystkich członków zespołu. Statut silnie podkreślał dyscyplinę i warunki pracy oraz obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej zespołu.Ze względów konkurencyjnych chroniono w szczególnej tajemnicy plany budowlane zespołu, źródła surowca kamieniarskiego, sekretów technologii a także cennik płac i księgi rachunkowe zespołu. Historia powstania średniowiecznych strzech budowlanych w zachodniej Europie jest bardzo ciekawa i według źródeł niemieckich przedstawia się następująco: Wolne i samodzielne strzechy budowlane powstały i rozwinęły się z klasztornych warsztatów budowlanych we wczesnym średniowieczu głównie we Francji i północnych Włoszech i doszły do największego rozkwitu z początkiem XII wieku. Przed nimi już istniały i pracowały wyżej wymienione klasztorne zespoły budowlane, założone przy poszczególnych zakonach np. benedyktynów, cystersów itp. a składające się wyłącznie z braci zakonnych znających rzemiosło budowlane kamieniarskie.

Czytaj więcej: Kamieniarze i kamienne zabytki z XIII-XVIII wieku w gminie Żarów

Uroboros - staroegipski symbol w kościele pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Bukowie

Drukuj
Utworzono: sobota, 09, maj 2015

Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Bukowie, wzniesiony został w połowie XIII wieku (przed 1260 r. ?) w stylu późnoromańskim. W XIV wieku świątynia powiększona została o część zachodnią, a w połowie XVIII wieku o dwie barokowe kaplice dobudowane od południa i od północy. Kościół jest budowlą orientowaną, jednonawową z symetrycznymi kaplicami, tworzącymi w rzucie formę krzyża. Po stronie zachodniej znajduje się kwadratowa wieża pokryta ostrosłupowym hełmem. Prostokątne prezbiterium zakończone jest trójboczną absydą ze sklepieniem krzyżowo-żebrowym. W prezbiterium znajduje się gotyckie sanktuarium. Nawę świątyni pokrywa drewniany sufit. Jej wnętrze posiada w dużej mierze barokowy wystrój. Wymienić tutaj można dwukondygnacyjny ołtarz główny, wykonany z polichromowanego i złoconego drewna, na którym znajdują się dwa obrazy – Męczeństwo św. Stanisława B.M., Trójca Święta. Na konsolach przy kolumnach wyrzeźbione zostały postacie św. Augustyna i biskupa. Drugi ołtarz Matki Boskiej umieszczony w kaplicy chrzcielnej, datowany jest na 1 połowę XVIII wieku, trzeci z figurami śśw. Piotra i Pawła, wykonany również w XVIII wieku, znajduje się w kaplicy południowej. Wyposażenie uzupełnia późnobarokowa ambona ozdobiona 4 figurami ewangelistów i zwieńcza figurą świętego, barokowa chrzcielnica oraz datowane na XVIII wiek obrazy Zwiastowania i św. Jerzego. W kaplicy południowej znajduje się ponadto kamienne (piaskowiec) epitafium kanonika wrocławskiej kolegiaty św. Krzyża i proboszcza opolskiego Jana Ignacego Frantzke z 1738 roku. Nic zresztą dziwnego skoro miejscowość przynajmniej od połowy XIII wieku była własnością biskupstwa wrocławskiego, a przed rokiem 1810, widymut kościelny (areał ziemi) z racji sprawowania patronatu nad bukowskim kościołem należał do wrocławskiej kapituły katedralnej. Wspomniane epitafium kanonika zostało ozdobione wyobrażeniem m.in. śmierci (kostucha z kosą), oka Opatrzności Bożej (niebawem napiszemy o tych symbolach) oraz wężem trzymającym swój ogon w pysku, który co ciekawego jest staroegipskim symbolem, znanym później jako Uroboros.

Czytaj więcej: Uroboros - staroegipski symbol w kościele pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Bukowie

Historia techniki II wojny światowej: Niemieckie niszczyciele czołgów

Drukuj
Utworzono: wtorek, 12, maj 2015

W trakcie II wojny światowej pojawił się niespotykany wcześniej typ pojazdów bojowych zwanych ogólnie niszczycielami czołgów (niem. "Panzerjäger" - łowca czołgów). Pojazdy tego typu były w dużym stopniu efektem wydarzeń wojskowych i gospodarczych specyficznych dla II wojny światowej. Generalnie można powiedzieć, że niszczyciele czołgów były pojazdami, w których w zamian za rezygnację z wszechstronności jaką zapewniały czołgom ruchome wieże, montowano armaty znacznie potężniejsze od tych, jakie kiedykolwiek można by instalować i wykorzystywać w walce w ówczesnych czołgach. Niszczyciele czołgów i czołgi choć często wykorzystywały identyczne podwozia, a niekiedy nawet wyglądały podobnie, znacznie jednak się od siebie różniły. Czołgi, z ich kombinacją siły ognia, zdolności manewrowych i opancerzenia, były znacznie lepiej przygotowane do prowadzenia działań ofensywnych od niszczycieli czołgów, które zazwyczaj posiadały dość cienki pancerz i wyposażone były w armatę, która miała ograniczony zakres obrotu w poziomie. Z kolei niszczyciele czołgów o niskiej sylwetce (przez co łatwiej było je maskować niż czołgi) wyposażone w armatę o większym kalibrze doskonale nadawały się do działań defensywnych i ataków z zasadzki. Równie ważny był fakt, że niszczyciele czołgów można było produkować znacznie szybciej i taniej niż czołgi, co w końcowym okresie działań wojennych przy znacznym deficycie surowców w Niemczech miało olbrzymie znaczenie dla wojennej machiny III Rzeszy.

Czytaj więcej: Historia techniki II wojny światowej: Niemieckie niszczyciele czołgów

Buków, Imbramowice, Pożarzysko - gotyckie sakramentaria i znaki wyryte pół tysiąca lat temu

Drukuj
Utworzono: niedziela, 03, maj 2015

Urocze dolnośląskie miasteczka, wyniosłe obronne zamki oraz wspaniałe pałacowe rezydencje zachwycają wszystkich swoim pięknem, historią i skrywanymi tajemnicami. Nic zatem dziwnego, że wiele osób poświęca swój wolny czas na ich oglądanie i podziwianie. Wśród licznych zabytków dawnej architektury szczególne miejsce zajmują budowle sakralne mające niepowtarzalną specyfikę. Są one nie tylko świadectwem kultury materialnej, ale także duchowej i światopoglądowej. W dawnych czasach miejsca te często bywały świadkami ważnych wydarzeń politycznych. Dzisiaj ukazują nam stopniową ewolucję stylów architektonicznych, rozwój technik budownictwa, ale przede wszystkim ówczesne wyobrażenia człowieka o otaczającym go świecie. Tym samym kościoły są wyrazem charakterystycznych wartości dla danej epoki, a ich symbolika ma charakter uniwersalny. Uwagę licznej rzeszy turystów odwiedzających w dużej mierze gotyckie świątynie przykuwa niezliczona ilość wspaniałych obrazów, rzeźb, fresków, ołtarzy, ambon, chrzcielnic, epitafiów i in. Lista tych wspaniałości wytworzonych rękami ówczesnych mistrzów malarstwa, snycerstwa, kamieniarstwa, kowalstwa oraz ślusarstwa jest bardzo długa. Pośród sakralnych zabytków, stanowiących wyposażenie zwłaszcza gotyckich kościołów zbudowanych między połową XIII a początkiem XVI wieku, dostojne miejsce zajmują tzw. sakramentaria. Tą nazwą określane są specjalne pomieszczenia na Najświętszy Sakrament, które pełniły podobną rolę co tabernakulum. Sakramentaria upowszechniły się w średniowieczu, a zwłaszcza w okresie gotyku. W świątyniach częstokroć lokowane były po lewej stronie (od strony nawy), tuż obok ołtarza głównego, który wówczas najczęściej przybierał formę tzw. retabulum (nastawa ołtarzowa, malowana lub formie płaskorzeźby, rzeźby) i stanowiły integralną część prezbiterium kościoła. Sakramentaria wznoszone były w różnych formach. Początkowo powstawały jako zamykane nisze ścienne, często oprawiane dekoracją architektoniczną i rzeźbiarską. Od XIV stulecia sakramentaria, przybierały kształt strzelistych wież. Traktowane były jako świątynia w świątyni, dlatego też nadawano im bardzo wyszukaną formę. Taki właśnie element sakralnej sztuki, upowszechniony w dobie architektury gotyckiej, widzimy także we wnętrzach świątyń w Bukowie, Imbramowicach i Pożarzysku.

Czytaj więcej: Buków, Imbramowice, Pożarzysko - gotyckie sakramentaria i znaki wyryte pół tysiąca lat temu

Więcej artykułów…

  1. Zegar słoneczny z kościoła pw. Bożego Ciała w Łażanach
  2. Most na Bystrzycy koło Domanic - jedna z ostatnich eksplozji II wojny światowej w Europie
  3. Samochody pożarnicze OSP Żarów w latach 1980-1989
  4. Kolejowe fotografie oraz pośpieszny pociąg nr D192 przez Żarów do Berlina

© 2022 Żarowska Izba Historyczna

Sunday the 14th. By BlueHost Review and Affiliate Marketing.