Wystawa "Świat płyty winylowej"

Żarowska Izba Historyczna
zaprasza serdecznie na wystawę
"Świat płyty winylowej"
28.01 - 25.02.2015 r.

Płyta gramofonowa to nic innego jak zwykła okrągła płyta o średnicy do 30 cm z zapisanym spiralnie w postaci rowka analogowym nagraniem dźwiękowym. Płyty tego rodzaju wykonywane były z różnych materiałów, najczęściej ebonitu, szelaku lub poli(chlorku winylu) – stąd nazwa potoczna – płyta winylowa. Choć produkowano je w różnych kolorach, to zdecydowanie najczęściej w czarnym, stąd inna nazwa potoczna – czarna płyta. Obecnie powszechnie określana jest też mianem płyty analogowej. Trzeba wiedzieć, że płyty gramofonowe były podstawowym środkiem rozpowszechniania nagrań muzycznych od końca wieku XIX do lat 80 wieku XX. Obecnie zostały zmarginalizowane przez zapis cyfrowy. My postanowiliśmy odświeżyć pamięć o latach świetności płyt winylowych i zaprezentować ich bogatą kolekcję, wśród której obejrzeć będzie można egzemplarze będące szlagierami polskiej i światowej muzyki lat 70 i 80-tych, a także wiele utworów przeznaczonych dla najmłodszych odbiorców.

Czytaj więcej: Wystawa "Świat płyty winylowej"

Średniowieczne centralne ogrzewanie z Wierzbnej - czyli piec typu hypocaustum odkryty na terenie przypałacowym

Miejscowość Wierzbna (dawniej niem. Würben) w gminie Żarów słynie z bogactwa skumulowanych w jednym miejscu zabytków oraz historii. Perłą romańskiego budownictwa sakralnego jest tutaj kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Panny z ok. 1230 r. ozdobny w średniowieczne freski. W latach 1729-30 ta stara i niezwykle urokliwa budowla została powiększona o masywny korpus klasztoru – obecnie nawa główna kościoła z wystrojem i wyposażeniem barokowym. Tuż obok świątyni znajduje się pocysterski kompleks klasztorny wraz z dawnym pałacem przeora i tzw. długim domem. W ubiegłym roku na tym terenie odnaleziony został kamienny pręgierz. Na obszarze przyległego parku o powierzchni 4.3 ha, który wpisany został do rejestru zabytków, znajduje się w drzewostanie 5 okazów o statusie pomników przyrody: 2 platany klonolistne, 3 lipy drobnolistne oraz dąb bezszypułkowy. W parku tym znajduje się również grupa tzw. pięciu krzyży pojednania. Pierwotnie stały one w innych miejscach. Zostały zebrane i ustawione w pobliżu kościoła, szósty krzyż z wyrytą na powierzchni kuszą stoi przy budynku dawnej szkole. Listę zabytków Wierzbnej poszerza kolumna z figurą św. Jana Nepomucena, kolumna dziękczynna z XVIII wieku oraz datowana na lata 80-te XVII wieku kamienna wieża ciśnień, która dostarczała niegdyś wodę do położonych w górnej partii miejscowości zabudowań klasztornych. Całości bogactwa zabytkowego Wierzbnej dopełnia tzw. Skałka, na szczycie której w średniowieczu wznosił się najstarszy murowany zamek rycerski (fundacja prywatna) w Polsce. Przeszłość miejscowości, a zwłaszcza lokalizacja rycerskiej siedziby "Panów z Wierzbnej" badana była przez archeologów z Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1999 roku odkryli oni na terenie przypałacowym istnienie murowanej budowli, zniszczonej przez pożar lub inny kataklizm w XIII lub na początku XIV wieku. Po stronie zachodniej tego budynku znajdował się rów, może fosa, o szerokości 3 m i głębokości 1 m. Badania te co prawda nie ustaliły jednoznacznie jaką funkcję spełniał ów budynek - czy był to dwór obronny, siedziba „panów z Wierzbna”, czy też może plebania. Wykazały jednak, że istniejąca wówczas budowla posiadała luksusowe jak na owe czasy wyposażenie, którym było centralne ogrzewanie w postaci tzw. pieca hypocaustycznego. Czym było hypocaustum i na czym polegała jego zasada działania ? O tym przeczytacie w dalszej części niniejszego opracowania.

Czytaj więcej: Średniowieczne centralne ogrzewanie z Wierzbnej - czyli piec typu hypocaustum odkryty na terenie...

Opel 1,3 litra 1934/35 r. na fotografii z Imbramowic

Pod nazwą Adam Opel AG, kryje się niemieckie przedsiębiorstwo produkujące samochody osobowe i dostawcze należące od 1929 roku do amerykańskiego koncernu General Motors. Przedsiębiorstwo założone zostało przez Adama Opla 21 stycznia 1862 roku w Rüsselsheim w kraju związkowym Hesja. Początkowo produkowało maszyny do szycia, a następnie rowery. W 1895 roku po śmierci założyciela kierownictwo nad firmą przejęła żona Adama Opla wraz z pięcioma synami. W 1899 roku rozpoczęto produkcję samochodów. Przełomowym rokiem dla działalności gospodarczej Adama Opla był rok 1899. Wtedy to podpisano umowę z Friedrichem Lutzmannem – producentem podwozi z Dessau. Jeszcze w tym samym roku ruszyła produkcja pierwszego samochodu marki Opel. Był to ręcznie montowany pojazd – Opel-Patent-MotorWagen, System Lutzmann, o mocy 3,5 KM, maksymalnej prędkości 20 km/h. Wyprodukowano zaledwie 11 egzemplarzy tego pojazdu. Dlaczego przytaczamy dzisiaj historię powstania właśnie tej firmy motoryzacyjnej ? Otóż na jednej z fotografii udostępnionej Nam przez mieszkankę Imbramowic utrwalony został sztandarowy produkt przedsiębiorstwa Opel z połowy lat 30-tych XX w. - model 1397 potocznie zwany 1,3 liter (1,3 ltr). Po artykule dotyczącym pojazdów marki BMW i Fiat proponujemy, więc kolejny temat dla fanów motoryzacji i starych, zabytkowych aut.

Czytaj więcej: Opel 1,3 litra 1934/35 r. na fotografii z Imbramowic

Radziecki plan z czasów II wojny światowej odnaleziony w Marcinowiczkach

Co mogą kryć stare domy w czeluściach swoich strychów oraz piwnic ? Jak się okazuje nawet oryginalny, odręcznie wykonany podczas II Wojny Światowej plan sytuacyjno-orientacyjny, który w zupełnym zapomnieniu przeleżał kilkadziesiąt lat. W tym miejscu mowa jest akurat o odkryciu z połowy lat 90-tych, które miało miejsce w Marcinowiczkach. Otóż w tamtejszym starym dworku, który wtedy był w nieco lepszej kondycji, odnalezione zostały stare listy spisane w języku rosyjskim, moneta z 1936 roku oraz plan narysowany ołówkiem i czerwoną kredką. O tym znalezisku tak wspomina pochodzący z Marcinowiczek, pan Aleksander Bernatowicz ... W załączniku przesyłam Państwu skan schematu orientacyjnego zapewne z działań wojennych na terenie gminy Żarów przez Armię Czerwoną (ale takowej pewności nie mam) - dokument znaleziony jakiś czas temu w zrujnowanym obiekcie we wsi Marcinowiczki. Być może Państwu uda sie rozwikłać zagadkę tego dokumentu lub rzuci jakieś nowe światło na inne wydarzenia w naszej okolicy z okresu wojny. Dokument tez znalazłem ok roku 1993- 95 na ostatniej kondygnacji strychu w pałacyku w Marcinowiczkach (we wschodnim skrzydle - które obecnie praktycznie nie istnieje - budynek jest podzielony pomiędzy 2 właścicieli ). Z tego co pamiętam to w narożniku dachu w stercie stryszanego kurzu nie ruszanego od długich lat, leżały jakieś podarte i mocno zniszczone i zabrudzone listy pisane po rosyjsku (cienki papier w szeroką linię pisane ołówkiem) - nie było tego dużo. Natomiast dokument ten był jedyna rzeczą włożoną w nieuszkodzoną kopertę bez jakichkolwiek opisów leżącą pośród tych wszystkich szczątków papierów przykrytych sporą ilością brudu i kurzu. W tym samym miejscu znalazłem także monetę radziecką 15 Kopiejek z 1936 roku. Natomiast przypominam sobie opowieści mojego dziadka, który jako repatriant przyjechał do Marcinowiczek będąc młodym człowiekiem, o częstych burdach i imprezach pijackich organizowanych przez radzieckich żołnierzy w pałacyku tuż po zakończeniu działań wojennych. Zastanawia mnie sylwetka czołgu na schemacie - Czy to prawdopodobnie któryś ze zniszczonych czołgów w okolicy Mrowin? Jeśli tak to byłby widoczny z Góry Pyszczyńskiej ?! Ponadto jak będę kiedyś w okolicach Żarowa, to postaram się przekazać oryginalny dokument. Mi jest nie potrzebny, a Państwu przysporzy na pewno wiele frajdy.

Czytaj więcej: Radziecki plan z czasów II wojny światowej odnaleziony w Marcinowiczkach