Strona wykorzystuje pliki cookies, jeśli wyrażasz zgodę na używanie cookies, zostaną one zapisane w pamięci twojej przeglądarki. W przypadku nie wyrażenia zgody nie jesteśmy w stanie zagwarantować pełnej funkcjonalności strony!

Krukowska Góra - ostatni bastion III Rzeszy

Drukuj
Utworzono: środa, 30, grudzień 2015

Wzgórza Imbramowickie to północna część Równiny Świdnickiej, obejmująca wzniesienia pomiędzy dolinami rzek Bystrzycy i Strzegomki. Góra Strzelnicza (264,2 m n.p.m.), Góra Pyszczyńska (275,6 m n.p.m.), Góra Krukowska (239 m n.p.m.) i Góra Mnicha (241,1 m n.p.m.), które stanowią część kaledonidów kaczawskich, zbudowane są z łupków łyszczykowych, gnejsów, zieleńców, amfibolitów i fyllitów. Trzecia pod względem wysokości Góra Krukowska (niem. Raabenberg) jeszcze w XIX wieku przez miejscową ludność nazywana była „winna góra” lub „winne pole” i jak pisze Tomasz Ciesielski w swojej książce nazwa ta miała zostać przyjęta od klasztornych winnic, które kiedyś istniały na nasłonecznionych zboczach Góry Krukowskiej (Kruków wraz z przyległymi łanami ziemi w latach 1381-1532 i 1675-1810 należał do klasztoru cystersów w Krzeszowie). Być może to właśnie dziełem krzeszowskich zakonników była stojąca na wzniesieniu kapliczka lub też obraz świętego/świętej (niem. Kapelle, Heiligenbild), którego oznaczenie widnieje na austriackiej mapie Johanna Wolfganga Wielanda z 1736 roku oraz mapie Messtischblatt 1:25 000, arkusz 2952 (5065) Ingramsdorf z 1937 roku. Po sekularyzacji dóbr zakonnych w roku 1810, właścicielkami Krukowa i Zastruża były kolejno Maria Eliza Ruck z domu Hasenclever (1812-1817) i Sophia Flügel-Hasenclever (1817-1838). Dziełem tej ostatniej był wybudowany w roku 1822 na szczycie Góry Krukowskiej tzw. Letni Dom (wieża widokowa) będący zwieńczeniem drogi spacerowej obierającej swój początek w parku pałacowym w Zastrużu. Po jej śmierci kolejny właściciel majątku w Krukowie, niejaki Wilhelm Oelsner w 1850 roku przebudował tzw. Letni Dom, który dotychczas był obiektem na planie rotundy z siedmioma oknami, znakomicie spełniającymi funkcje widokowe. Do budowli dodano wówczas widokowy taras z balustradą, z którego przy ładnej pogodzie obserwować można było nawet okolice Dobromierza, Dzierżoniowa, Srebrnej Góry, Środy Śląskiej i Wrocławia. Pod koniec lat 30-tych XX wieku, kiedy większość dóbr krukowskich była własnością Towarzystwa Ziemskiego z Wrocławia (Schlesisches Landgessellschaft G.m.b.H Breslau), znajdująca się w opłakanym stanie wieża widokowa na szczycie Krukowskiej Góry została odpowiednio zabezpieczona. Prace sfinansował wówczas Günther Grundmann – prowincjonalny Konserwator Zabytków Dolnego Śląska (1932-1945), ten sam który pod koniec wojny ukrywał kosztowności i muzealne dzieła sztuki, będąc autorem słynnej listy ukrytych skarbów, zw. później listą Grundmanna. Jak wiadomo w czasie działań wojennych krukowska wieża widokowa została poważnie uszkodzona, lecz nie była całkowicie zniszczona. Kres jej istnienia nastąpił dopiero tuż po zakończeniu II wojny światowej. Dzisiaj o wydarzeniach tych wiemy niewiele, a źródła niemieckie milczą zupełnie o tym co działo się na przełomie lutego i maja 1945 roku w interesującym nas miejscu.

Czytaj więcej: Krukowska Góra - ostatni bastion III Rzeszy

Tajny dokument Strategicznego Dowództwa Lotniczego USA z 1959 roku – atomowy armagedon Żarowa

Drukuj
Utworzono: piątek, 25, grudzień 2015

Zimna wojna z jęz. angielskiego Cold War, to umowne określenie stosunków panujących pomiędzy państwami zachodnimi a Związkiem Radzieckim i grupą państw socjalistycznych po II wojnie światowej. Za początek zimnej wojny przyjmuje się przemówienie Winstona Churchilla wygłoszone w Fulton 5 marca 1946, w którym zaatakował ekspansjonizm ZSRR i wezwał Zachód do zjednoczenia sił przeciwko rozprzestrzenianiu się komunizmu. Do końca lat 40-tych narastało napięcie w stosunkach międzynarodowych, m.in. zlikwidowana została demokracja w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, na co odpowiedzią ze strony Zachodu była doktryna Trumana (poparcie gospodarcze i militarne USA dla wszystkich narodów sprzeciwiających się zewnętrznym i wewnętrznym naciskom zmierzającym do ich podporządkowania) i utworzenie NATO (1949 r.) oraz lokalnych sojuszy wojskowych w Azji i strefie Oceanu Spokojnego. Szczytowym okresem zimnej wojny były lata 1950–1953, kiedy nastąpiła pierwsza zbrojna konfrontacja (wojna koreańska), na obszarze peryferyjnym, między blokiem radzieckim a Zachodem (oddziały amerykańskie pod flagą ONZ wystąpiły przeciwko "ochotnikom" z Chińskiej Republiki Ludowej), gwałtownie wzrosły zbrojenia i apogeum osiągnęła wojna psychologiczna. Po śmierci Józefa Stalina w 1953 roku oraz mającym trzy lata później XX zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego nastąpił długoletni okres zmiennego napięcia w stosunkach Wschód-Zachód. Początkowo wystąpiły tendencje odprężeniowe (rozejm w Korei, powstanie ruchu państw niezaangażowanych), ale jednocześnie w 1955 roku powołano Układ Warszawski, w 1956 roku miała miejsce radziecka interwencja na Węgrzech (rewolucja węgierska 1956), a w 1959 roku rewolucja na Kubie. W latach 60-tych sytuacja międzynarodowa ponownie się zaostrzyła. Wpływ na to miały m.in. budowa muru berlińskiego w 1961 roku oraz tzw. kryzys kubański, kiedy w 1962 roku świat stanął w obliczu wojny jądrowej.

Czytaj więcej: Tajny dokument Strategicznego Dowództwa Lotniczego USA z 1959 roku – atomowy armagedon Żarowa

Bramy wjazdowe do rezydencji w Mrowinach i Wierzbnej – nowożytna forma łuków triumfalnych w architekturze pałacowej

Drukuj
Utworzono: niedziela, 20, grudzień 2015

W architekturze łukiem triumfalnym nazywamy zazwyczaj budowlę w kształcie monumentalnej, wolno stojącej bram stawianej dla upamiętnienia ważnej osoby lub uczczenia ważnego wydarzenia, zwykle zwycięstwa militarnego. Przejście pod łukiem triumfalnym autora lub autorów zwycięstwa było punktem kulminacyjnym pochodu triumfalnego. Pierwsze łuki triumfalne powstawały w starożytnym Rzymie (prekursorem były ozdobne bramy budowane przez Etrusków), później ten typ budowli był wznoszony w innych krajach i epokach historycznych. Zwykle łuki triumfalne były budowane jako stałe konstrukcje i niektóre z nich przetrwały całe stulecia, część z nich natomiast była prowizorycznymi konstrukcjami stawianymi dla uczczenia ważnego wydarzenia. Pierwsze bramy stawiano na podwyższeniu z bloków o graniastym kształcie, nad nim kształtowano otwór przejazdowy. Triumfalne łuki wykonywane były z kamienia ciosowego w kształcie arkadowym jako konstrukcje jedno-, dwu- lub trójprzęsłowe. Filary zdobiono półkolumnami lub wtopionymi częściowo w filar kolumnami, stawianymi n piedestałach podkreślających wysokość budowli, w ozdobnym, często w korynckim stylu. Wyraźnie zaakcentowane łuki przejazdów opierano na ozdobnych impostach. Belkowanie wieńczyła attyka. Wolne pola wypełniano reliefami, napisami mówiącymi o przyczynach powstania tego łuku. Na szczycie umieszczano kwadrygę z posągiem osoby, na cześć której wzniesiono ten łuk.

Czytaj więcej: Bramy wjazdowe do rezydencji w Mrowinach i Wierzbnej – nowożytna forma łuków triumfalnych w...

Złoto dla zuchwałych, czyli gdzie zniknęły skarby III Rzeszy ?

Drukuj
Utworzono: środa, 23, grudzień 2015

W pamiętnej komedii wojennej Briana G. Huttona Złoto dla zuchwałych grupa amerykańskich żołnierzy dowiedziawszy się o skarbie nazistów ukrytym za linią frontu rozpoczyna „prywatną wojnę”, by ów skarb zdobyć. Najbardziej zabawne w tym jest to, że przy okazji przyśpieszają oni działania bojowe całej armii, a jej dowództwo nie może zrozumieć, czemu dotychczasowi dekownicy i oddziały tyłowe przejęły inicjatywę na froncie od pierwszoliniowych żołnierzy … Jak w każdej fikcji, także tutaj tkwi ziarno prawdy, gdyż rzeczywiście pod koniec wojny Amerykanom przyszło w udziale zdobywać (a raczej odkrywać) przerzucane z oblężonego Berlina zasoby Reichsbanku III Rzeszy. I jak zawsze bywa w takich historiach, także tutaj jest wiele znaków zapytania, mylnych tropów i niedomówień co do ilości przejmowanych dóbr, a bezpośredni uczestnicy wydarzeń raczej woleli pozostać anonimowi w swoich niebywale szybko nabytych lub wybudowanych po wojnie bogatych posiadłościach … 3 lutego 1945 roku blisko tysiąc bombowców amerykańskiej 8. Armii Powietrznej nadleciało nad Berlin. Ich głównym celem była dzielnica rządowa (to jedyny taki wypadek, gdzie lotnictwo amerykańskie obrało sobie za cel centrum miasta). W wyniku bombardowania zginęło około 3000 ludzi, a kolejnych 120 tysięcy zostało bez dachu nad głową. Zniszczeniu uległo także wiele budynków mieszczących instytucje państwowe, w tym poważnie uszkodzona została okazała siedziba Reichsbanku „tysiącletniej” Rzeszy. W jej sejfach przetrzymywano rezerwy złota i walut, które według współczesnych szacunków składały się na sumę 7 miliardów dolarów. Tutaj między innymi znajdowały się zasoby złota zrabowane przez Niemców podbitym państwom Europy (prócz polskich, których nie udało im się przejąć) oraz złoto i dewizy odbierane prowadzonym na śmierć Żydom w obozach zagłady.

Czytaj więcej: Złoto dla zuchwałych, czyli gdzie zniknęły skarby III Rzeszy ?

Wojny Pruskie z XIX wieku, cz.2: Polegli w wojnie z Francją mieszkańcy okolic Świdnicy i Żarowa

Drukuj
Utworzono: sobota, 28, listopad 2015

W kwietniu br publikowaliśmy na naszej stronie artykuł zatytułowany: Wojny Pruskie z XIX wieku, cz.1: Ginące ślady. Opracowanie poświęcone głównie pomnikom upamiętniającym żołnierzy walczących i poległych w wojnie z Danią, Austrią i Francją, traktowało tylko pokrótce o konfliktach zbrojnych Rzeszy Niemieckiej z wymienionymi państwami. Sporo miejsca zostało poświęcone przy tym zachowanemu pomnikowi jaki do dzisiaj stoi na niewielkim wzniesieniu przy tzw. Węglowej Drodze za Żarowem. Wyryte na nim nazwiska mieszkańców Łażan, Nowic, Piotrowic, Żarowa oraz przysiółka Hummel, którzy brali udział w trzech wojnach pruskich z XIX wieku w pełni odzwierciedlają nasze słowa: Powstanie Cesarstwa Niemieckiego okupione było krwią wielu setek żołnierzy pruskich – zwykłych ludzi, mieszkańców miejscowości, które my dzisiaj zamieszkujemy na Dolnym, Górnym i Opolskim Śląsku, Pomorzu oraz na Warmii i Mazurach. Trzy pruskie wojny z lat 1864, 1866 i 1870-71, nie stanowią wprawdzie etapu naszej historii narodowej, są jednak częścią historii lokalnej (regionalnej) ziem dzisiaj będących polskimi. Czas, który upłynął od publikacji pierwszej części cyklu, poświęciliśmy na wertowaniu 248 list zawierających ponad 40 000 nazwisk poległych, rannych i zaginionych żołnierzy pruskich biorących udział w wojnie z Francją w latach 1870-71. Pośród obszernej bazy źródłowej wyłuskaliśmy nazwiska 86-ciu mieszkańców okolic Świdnicy i Żarowa (dawny Kreis Schweidnitz), którzy polegli na francuskiej ziemi, zmarli w lazaretach lub zaginęli podczas walk. Wśród nich jest 4 mieszkańców Łażan (Laasan), po 2 z Kalna (Kallendorf), Pożarzyska (Hohenposeritz) i Żarowa (Saarau) oraz po 1 z Mielęcina (Pfaffendorf) i Wierzbnej (Würben). Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na fakt, że źródła sprzed ponad 140 lat są niezwykle staranne, systematyczne i zachowane niemal w całości. Dzisiaj w dobie komputeryzacji i nowych technologii archiwistycznych, trudno jest nam często znaleźć informacje dotyczące np działalności instytucji istniejących w latach 70-80-tych XX w., gdyż nikt nie przywiązywał uwagi do tego, że materiały te będą miały kiedyś swoją wartość historyczną i naukową. Poniżej prezentujemy opracowanie Wojny Pruskie z XIX wieku, cz.2: Polegli w wojnie z Francją mieszkańcy okolic Świdnicy i Żarowa. W trzeciej odsłonie przedstawimy wydarzenia z wojny duńskiej w 1864 roku, kiedy to w krwawych walkach o szańce pod Dybbøl udział brali powołani do armii pruskiej mieszkańcy z kilku miejscowości dzisiejszej gminy Żarów.

Czytaj więcej: Wojny Pruskie z XIX wieku, cz.2: Polegli w wojnie z Francją mieszkańcy okolic Świdnicy i Żarowa

Więcej artykułów…

  1. Botaniczne walory okolic Żarowa
  2. Wystawa "Legenda tamtej Wigilii - Boże Narodzenie 1944 w KL Gross-Rosen"
  3. Kolekcja porcelany bogatsza o nowe eksponaty
  4. Życie i Śmierć w okopach I wojny światowej oraz broń okopowa na frontach Wielkiej Wojny

© 2022 Żarowska Izba Historyczna

Friday the 9th. By BlueHost Review and Affiliate Marketing.