Strona wykorzystuje pliki cookies, jeśli wyrażasz zgodę na używanie cookies, zostaną one zapisane w pamięci twojej przeglądarki. W przypadku nie wyrażenia zgody nie jesteśmy w stanie zagwarantować pełnej funkcjonalności strony!

"Dworska Droga" ze starym dębem i kamiennym mostem w pobliżu Żarowa

Drukuj
Utworzono: poniedziałek, 07, sierpień 2023

Już w 1 połowie XIV wieku wieś Łażany (wówczas Laszano) należała do rycerzy von Seidlitz. W 1460 roku ostatni z tego rodu Johann Bechin von Seidlitz und Lazan, sprzedał swoje dobra za kwotę 1200 grzywien rycerzowi Georgowi  von  Mühlheim, zwanemu Buschke (pan na zamku Grodno). Tym samym wieś na blisko półtora wieku przeszła we władanie rodu von Mühlheim  (Mulhaim,  Mahlems), którego jedna z trzech linii od XVI wieku pisała się już "z Łażan i Ligoty Wielkiej” (von Laasan und Groß Elguth). W 1594 roku po śmierci Sigmunda  von  Mühlheim wszystkie dobra przejęła jego córka Jadwiga (Hedwig), małżonka Friedricha von Zedlitz, cesarskiego radcy kameralnego. Od tej pory von Zedlitzowie pisali się "z Marcinowic i Łażan" (auf Merzdorf und Laasan). W latach 1606-1617 w imieniu ich niepełnoletniego spadkobiercy Christopha von Zedlitz, dobrami zarządzał właściciel pobliskich Piotrowic i bliski krewny Abraham von Zedlitz. Jeszcze przed swą śmiercią, Christop sprzedał Łażany ok. 1621 roku Sigmundowi von  Nostitz, kolejnemu właścicielowi Piotrowic. Ten w bardzo krótkim czasie przebudował stary dwór rycerski w Łażanach i przeniósł tutaj swoją siedzibę jako centrum administracyjne kompleksu majątkowego, w skład którego wchodziły porócz Łażan i Piotrowic, także Nowice i Żarów. Wybudowany ok. 1590 roku przez Jakoba von Zedlitza, renesansowy pałac w Piotrowicach, stał się odtąd budynkiem administracji dla tutejszego majątku von Nostitzów. Połączone na trwałe dobra łążańskie i piotrowickie, były własnością kolejnych rodów szlacheckich von Buddenbrock (1745-1770) i von Burghauss-Pfeil (1775-1938).

Zapewne już już w XVII wieku istniała droga łącząca Łażany (siedziba właścicieli kompleksu majątkowego) z Piotrowicami Świdnickimi (majątek z pałacem pełniącym funkcje administracyjne), kóra nie bez powodu nazywana jest jeszcze dzisiaj "Dworską Drogą". Trakt oznaczony na mapie z 1833 roku oraz na późniejszej Topographische Karte (Messtischblatt) 5064 Striegau 1937, obiera swój początek przy dawnym cmentarzu w Łażanach (z przedłużeniem biegnącym na wprost obok kościoła z folwarku "Gut"), przecina dawną młynówkę oraz Strzegomkę, wiedzie następnie z pominięciem Żarowa (obecnie na wysokości ogródków działkowych przy ul. 1 Maja), aby dotrzeć do dawnego folwarku Schäferhof w Piotrowicach Świdnickich. Jak podaje Tomasz Ciesielski w swoim opracowaniu ... Do dnia dzisiejszego zachowała się aleja dębowa ciągnąca się po obu stronach starej drogi Łażany-Piotrowice, zakończona od strony ogródków działkowych w Żarowie wspaniałym kilkusetletnim dębem. Drzewo to oznaczone zostało na wspomnianej mapie topograficznej z 1937 roku jako tzw. Naturdenkmal, czyli pomnik przyrody. Obok niego znajduje się interesujący zabytek w postaci starego kamiennego jednoprzęsłowego mostu łukowego (niewielka forma przepustu wodnego stanowiącego element korpusu drogowego). Konstrukcja ta oznaczona została na mapie z 1833 roku, lecz posiada zapewne wcześniejszą metrykę. Na usytuowanym w najwyższym punkcie sklepienia tzw. klińcu szczytowym (inaczej kluczowy), widnieją tajemnicze ryty, których dolną część interpretować można jako inicjały N V B, czyli Nikolas von Burghauss, od 1775 roku właściciel kompleksu majątkowego Łażany-Piotrowice. Jego dziełem na początku lat 90-tych XVIII wieku, było uregulowanie nurtu Strzegomki, co zapobiegło wylewom tej rzeki. Prawdopodobnie wtedy właśnie powstała owa kamienna konstrukcja, przez którą wiedzie tzw. Dworskia Droga.

 

Fragment mapy Karte Schweidnitzer Kreis in Breslauer Regierungsbezirk (1:120 000) 1833. Strzałką oznaczony kamienny most na tzw. dworskiej drodze, archiwum autora

 

Fragment mapy topograficznej Topographische Karte (Messtischblatt) 5064 (alt. 2951) Striegau (1:25: 000) 1937. Strzałką oznaczony stary dąb (Naturdenkmal, skrót N.D.) oraz kamienny most, archiwum autora

 

"Dworska Droga" między Piotrowicami i Łażanami na mapie satelitarnej

 

 Dawny trakt Łażany-Piotrowice zwany "Dworską Drogą", fot. archiwum autora

 

 

Stary dąb przy "Dworskiej Drodze", fot. B.Mucha

 

Kamienny most na "Dworskiej Drodze", fot. B.Mucha

 

 

Konstrukcja kamiennego mostu na "Dworskiej Drodze", fot. B.Mucha

 

Kliniec szczytowy mostu z wyrytymi inicjałami N V B, fot. B.Mucha

 

Posiadacie niepotrzebne starocie (przedmioty, fotografie, dokumenty lub inne rzeczy) ?? Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.. Skany bądź fotografie, oględziny wszelkich dokumentów i przedmiotów możemy wykonać również od ręki w Gminnym Centrum Kultury i Sportu w Żarowie przy ul. Piastowskiej 10A. Utrwalmy wspólnie w słowie pisanym oraz wzbogacimy historię Naszej Małej Ojczyzny.

 

Źródła:
Karte Schweidnitzer Kreis in Breslauer Regierungsbezirk (1:120 000) 1833
Topographische Karte (Messtischblatt) 5064 (alt. 2951) Striegau (1:25: 000) 1937
T. Ciesielski, Gmina Żarów. Monografia historyczna, Żarów 1993
T. Ciesielski, Żarów. Historia miasta i gminy, Żarów 2006
https://www.google.pl/maps/

Opracowanie
Bogdan Mucha