Bilety ze stacji PKP Żarów z lat 1986-1987
W roku 1836 niejaki Thomas Edmondson (ur.1792 – zm.1851), znalazł zatrudnienie jako zawiadowca stacji kolejowej w Milton (obecnie Brampon) na angielskiej linii łączącej Newcastle z Carlisle. Nowy pracownik szybko spostrzegł, że zatrudnieni w przedsiębiorstwie podlegli mu kasjerzy biletowi mają nie lada trudności z ręcznym wypisywaniem biletów, które są męczące, podatne na błędy oraz nieefektywne przy kontrolowaniu wpływów finansowych z kasy. Dlatego też opracował niewielki prostokątny bilet kartonikowy o wymiarach ok. 30x50/60 mm. Na jego awersie znajdowały się takie informacje jak: numer biletu (nadawany już w drukarni), nazwa stacji wydającej bilet, określenie relacji (stacja docelowa); opcjonalnie umieszczano kilka nazw stacji znajdujących się w tej samej odległości taryfowej, typ relacji („tam”, „z powrotem”, „tam i z powrotem”), cena biletu, klasa wagonu i rodzaj pociągu, odległość do stacji docelowej (odległość taryfowa), rodzaj taryfy (normalna, ulgowa, specjalna np. bilet wycieczkowy), oznaczenie godzin ważności biletu. Rewers biletu Edmondsona zawierać mógł: informacje o przepisach, na podstawie których odbywa się podróż, informacje o ograniczeniach ważności biletu oraz dodatkowe nazwy stacji kolejowych znajdujące się w tej samej odległości taryfowej. Ponieważ zarząd kolei Newcastle – Carlisle nie wykazał zainteresowania nową formą biletu, Edmondson zainteresował swoim pomysłem władze linii kolejowej Manchester – Leeds, które zatrudniły go na stanowisko głównego księgowego. W trzy lata później system biletów Edmondsona został oficjalne wprowadzony we wszystkich kasach na całej linii. W 1841 roku wynalazca zrezygnował z pracy na kolei i otworzył w Manchesterze własną firmę, która drukował bilety oraz wytwarzała dodatkowe wyposażenie do ich sprzedaży w postaci tzw. ternionów (specjalna szafa przeznaczona do przechowywania w kolejowej kasie biletowej wydrukowanych wcześniej biletów kartonikowych) oraz komposterów lub metalowych stempli (służące do datowania wydawanych biletów).
Thomas Edmondson (1792-1851) - wynalazca biletów kartonikowych
Ternion, czyli szafa służąca do przechowywania biletów systemu Edmondsona
Komposter służący do odbijania daty na biletach kartonikowych
Od chwili wynalezienia i wprowadzenia w 1839 roku przez blisko 150 lat bilety systemu Edmondsona były podstawowym typem biletów wykorzystywanych przez wiele zarządów kolei na całym świecie. Obecnie bilety tego typu używane są m.in. na szwajcarskiej kolei RhB. W Polsce w latach 1919-1939, bilety kartonikowe drukowane były na różnokolorowych kartonikach: żółte – I klasa, zielone – II klasa, brunatne – III klasa, szare – IV klasa. Pionowa czerwona kreska oznaczała bilet na pociąg pospieszny. Przyjęty był również zwyczaj przecinania na pół biletu wydawanego według taryfy ulgowej.Po wojnie bilety drukowano na szarym kartonie w różnych odcieniach, choć zdarzały się też zielone, różowe, białe. W pewnym okresie bilety „tam i na powrót” były białe z szaro-fioletowymi dwoma pionowymi pasami na brzegach awersu. W tej samej formie były wydawane bilety dodatkowe – np. miejscówki, dopłaty (do wyższej klasy pociągu / wagonu), bilety na przewóz bagażu i bilety peronowe. W przypadku gdy w kasie nie było biletu dla żądanej relacji, kasjer wypisywał bilet blankietowy.
Kartonikowy system biletów Edmondsona oraz wyposażenie niezbędne do ich sprzedaży zostało wycofane z zarządów kolei na przełomie lat 80 i 90-tych XX wieku. Zastąpiły je bilety drukowane w dukarkach. Jedną z ostatnich stacji PKP, na której wydawano bilety kartonikowe była Lipowa Tucholska (linia Maksymilianowo - Gdynia), gdzie można je było kupić do sierpnia 2002.
Bilet kartonikowy na pociąg osobowy (2 klasa) relacji Żarów – Zagórze Śląskie z dnia 22 lipca 1986 roku roku oraz bilet blankietowy na pociąg osobowy (2 klasa) od st. Żarów do st. Ostrów Wielkopolski (przez Wrocław i Oleśnicę) z 17 lipca 1987 roku przekazała do Żarowskiej Izby Historycznej pani Ewa Góźdź. Składamy Pani Serdeczne Podziękowania !!!
Posiadacie niepotrzebne starocie (przedmioty, fotografie, dokumenty lub inne rzeczy) ?? Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.. Skany bądź fotografie, oględziny wszelkich dokumentów i przedmiotów możemy wykonać również od ręki w Gminnym Centrum Kultury i Sportu w Żarowie przy ul. Piastowskiej 10A. Utrwalmy wspólnie w słowie pisanym oraz wzbogacimy historię Naszej Małej Ojczyzny.
Bilet kartonikowy systemu Edmondsona na pociąg osobowy (2 klasa) relacji Żarów – Zagórze Śląskie z dnia 22 lipca 1986 roku
Bilet blankietowy na pociąg osobowy (2 klasa) od st. Żarów do st. Ostrów Wielkopolski (przez Wrocław i Oleśnicę) z 17 lipca 1987 roku
==========================================================
Bilet drukowany komputerowo (ulgowy 7%) na przejazd Imbramowice-Żarów, wydany przez kasę PKP Imbramowice (zamknięta w 2010 r.), data wydania 30 marca 2009 r., zbiory autora
Źródła i ilustracje:
http://static.myvimu.com/
https://pl.wikipedia.org/
http://www.library.manchester.ac.uk/
Opracowanie
Bogdan Mucha