Amerykański samolot rozpoznawczy zestrzelony w rejonie Pożarzyska - echo "zimnej wojny" z lat 50-tych XX wieku

Wedle niedawnych facebookowych zapowiedzi rozwijamy temat dotyczący tajemniczego samolotu, który miał zostać zestrzelony w latach 50-tych XX wieku, a jego elementy znalazły się w naszej pobliskiej okolicy. Źródłem informacji jest tutaj rosyjsko języczna strona poświęconej lotnictwu wojskowemu, gdzie natrafiliśmy na interesujące wpisy forumowiczów. Jak wynika z treści zamieszczonych tam postów w świetle raportu nr 0802c z dnia 16 września 1956 roku pilot major Nikołaj Wasiliewicz Karasjow z 18. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego, 4. Armia Powietrzna (operujący z lotniska w Szprotawie), napotkał i zestrzelił w przestrzeni powietrznej wrogi samolot. Żródło podaje przy tym, że jego elementy rozrzucone na dużej przestrzeni zbierano (zabezpieczono) m.in. w rejonie miejscowości Pożarzysko i Domanice. Brak niestety informacji jakiego typu samolot został zestrzelony. W kolejnym poście, powołując się raport nr 0814c z dnia 24 września 1956 roku, mowa jest, że samolot myśliwski typu MiG-17, zestrzelił amerykański samolot rozpoznawczy. Post trzeci bez odniesienia do konkretnych dokumentów wskazuje, że strąconym samolotem był Boeing B-47 Stratojet. Tyle danych udało się uzyskać, weryfikując jednocześnie inne dostępne strony o podobnej tematyce. Wielką ciekawostką, a zarazem potwierdzeniem wiarygodności odszukanych informacji jest fakt, że zawarte w zapiskach precyzyjne koordynaty zawiodły nas w ubiegły weekend w miejsca, w którym rzeczywiście udało się odnaleźć elementy wykonane ze stopu aluminium (wszystkie poza jednym). Ich forma jest nam doskonale znana z poszukiwań szczątków bombowego Boeinga B-17G pod Wierzbną. Czy są to więc elementy samolotu rozpoznawczego, który został zestrzelony w 1956 roku przez radzieckiego MiG-a-17, o czym mówią dostępne źródła ?? Wiele przemawia za trafnością takiej właśnie identyfikacji odnalezionych przedmiotów. Na razie jednak nie ma 100 % pewności, że są to szczątki Boeinga B-47 Stratojet, jak piszą zainteresowani tematem. Faktem jest, że wspomniany wyżej radziecki 18. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego z 4. Armii Powietrznej bazował na lotnisku w Szprotawie a jego piloci latali na samolotach myśliwskich typu MiG-17.

Jak możemy przeczytać na stronie poświęconej lotnisku w Szprotawie http://www.lotnisko.szprotawa.org.pl/: 18. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego sformowano w Baku w 1938 roku na lotnisku Chabarowsk. Pierwszym jego dowódcą był mjr pil. Leonid Garbaczewicz. Pułk wchodził w skład 20. Brygady Korpusu Lotniczego Armii Dalekowschodniej. Jednostka dysponowała wtedy następującymi typami samolotów: Polikarpow I-16, Polikarpow I-153 Czajka. Na przełomie sierpnia i października 1939 roku jedna eskadra pułku walczyła z Japończyakmi nad deltą rzeki Chałchyn-goł w Mongolii (dowodził kpt. pil. Nikita Gorłow). 15 lipca 1942 roku eskadra rozpoczęła szkolenie na samolotach typu Ławoczkin ŁaGG-3, które miały zastąpić wysłużone Polikarpowy I-16. Niedługo potem w 1943 roku samoloty te weszły w skład wszystkich eskadr pułku. Od sierpnia 1942 roku pułk wchodził w skład 149. Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego Obrony Powietrznej. Od dnia 9 sierpnia 1942 do dnia 3 września 1942 roku jednostka brała udział w wojnie z Japonią. Udział był jednak symboliczny gdyż pułk nadal stacjonował w Chabarowsku. W sierpniu 1949 roku pułk wyposażono w samoloty Jakowlew Jak-9P, a we wrześniu 1950 roku zastąpiono je samolotami amerykańskimi typu Bell P-63 Kingcobra. 8 stycznia 1952 roku jednostkę wyposażono w samoloty odrzutowe typu MiG-15. Od października tego samego roku pułk przebazowano do Chin. W 1955 roku pilotów wraz z pułkiem przebazowano do Polski, maszyny pozostały jednak w Chinach. Trafili oni na lotnisko w Szprotawie. Tutaj zostali wyposażeni w samoloty odrzutowe samoloty myśliwskie typu MiG-17. Od 1 września 1960 roku pułk stał się pułkiem lotnictwa myśliwsko-bombowego. W 1974 roku samoloty MiG-17 zostały zastąpione myśliwsko-bombowymi samolotami Suchoj Su-7U (wersja szkoleniowa), które przygotowywały pilotów do wprowadzenia myśliwsko-bombowych Su-17 (dokonano tego w 1975 roku). W 1982 roku pułk wyposażono w myśliwsko-bombowe samoloty Suchoj Su- 24 zastępując poprzednie samoloty, następnie w 1989 roku w Su-24M. Pułk w 1982 roku zmienił nazwę na 89. Pułk Lotnictwa Bombowego. Przed ewakuacją pułk składał się z 2 eskadr po 12 samolotów. Stacjonował on na lotnisku do 7 lipca 1992 roku. Przemieszczono go do miejscowości Siwierskoje koło St. Petersburga. Tam został rozformowany, a maszyny weszły w skład miejscowych pułków. W roku ewakuacji przebazowania wszystkich samolotów trzech pułków wchodzących skład 149. Dywizji dokonali piloci z 89. Pułku ze Szprotawy, służyły im do tego samoloty transportowe Iliuszyn Ił-76 i Antonow An-12.

MiG-17, ros. МиГ-17, oznaczenie NATO Fresco to radziecki samolot myśliwski, który służył w wojskach lotniczych (siłach powietrznych) czterdziestu krajów świata. Samolot powstał w 1949 roku, a pierwszy prototyp oblatano w 1950 roku. Stanowił on rozwinięcie i udoskonalenie myśliwca MiG-15. Pierwszą wersją produkcyjną był różniący się od prototypu silnikiem MiG-17F, następnie wprowadzono wersje przechwytujące wyposażone w radar – MiG-17PF oraz w radar i możliwość przenoszenia pocisków naprowadzanych radarowo – MiG-17PFU. Od 1956 roku produkowano go również w Polsce jako Lim-5. Produkowano również MiG-17PF jako Lim-5P. W 1963 roku polscy inżynierowie opracowali wersję rozwojową Lim-6bis wyposażoną w wysięgniki na dodatkowe, podwieszane uzbrojenie oraz spadochron hamujący. Zmieniło się również przeznaczenie – nowa maszyna miała pełnić funkcję samolotu szturmowego. Na jego bazie powstała wersja rozpoznawcza Lim-6bisR. Limy-6 powstałe w wyniku przebudowy Limów-5P otrzymały oznaczenie Lim-6M. Samoloty eksportowane do Chin otrzymały oznaczenie J-4, zaś produkowane w Chinach J-5. Chińczycy opracowali również wersję dwumiejscową JJ-5 eksportowaną do innych krajów pod oznaczeniem FT-5. Samolot był myśliwcem poddźwiękowym, jednakże w locie nurkowym, z użyciem dopalacza udawało się przekroczyć prędkość dźwięku (1 Ma). Z powodu silnych drgań w zakresie prędkości okołodźwiękowych wprowadzono pewne ograniczenia i loty z prędkością ponad 1 Ma praktycznie nie były wykonywane.

Mig-17 był (poza chińską wersją JJ-5), jednosilnikowym średniopłatem o konstrukcji całkowicie metalowej (duraluminium) i skośnych skrzydłach. Skrzydła o zmiennym skosie krawędzi natarcia, przy kadłubie 45°, dalej 42°, o profilu laminarnym, wielodźwigarowe. Na każdym ze skrzydeł trzy kierownice strug powietrza. Na tylnej krawędzi klapy i lotki. Usterzenie klasyczne, skośne (pionowe – o kącie skosu 56°). Usterzenie poziome zamocowane powyżej połowy wysokości pionowego. Kadłub o konstrukcji półskorupowej. W części przedniej wlot powietrza do silnika, rozdzielający się pionową przegrodą na dwa kanały wzdłuż burt. Kabina pilota hermetyzowana, typu wentylowanego, w przedniej części kadłuba. Kilkuczęściowa oszklona osłona o kształcie kroplowym, dzieląca się na stały wiatrochron i osłonę odsuwaną do tyłu. Kabina wyposażona w fotel wyrzucany (minimalna wysokość do katapultowania 250 m). Silnik odrzutowy w tylnej części kadłuba. Po obu stronach tylnej części kadłuba hamulce aerodynamiczne o łącznej powierzchni 0,98 m². Podwozie samolotu trójkołowe, z pojedynczymi kołami; golenie główne wciągane w skrzydła, w stronę kadłuba, rozstaw kół 3,849 m. Napęd stanowił jeden silnik turboodrzutowy ze sprężarką odśrodkową WK-1F o ciągu 33,1 kN z dopalaczem, 25,5 kN bez dopalania. Paliwo w dwóch zbiornikach w kadłubie o pojemności łącznie 1415 l. Z reguły podwieszano dwa dodatkowe zbiorniki paliwa pod skrzydłami o pojemności po 400 l. Uzbrojenie stałe: dwa działka lotnicze NR-23 kalibru 23 mm (po 80 nabojów) i jedno N-37D kalibru 37 mm (40 nabojów), na wspólnej opuszczanej lawecie pod przednią częścią kadłuba. MiG-17PF był uzbrojony w trzy działka NR-23 23 mm. Automatyczny optyczny celownik żyroskopowy ASP-4NM Krokus z radiodalmierzem SRD-1M Radal-M. MiG-17PF miał stację radiolokacyjną RP-1, potem RP-5 Izumrud. Zamiast dodatkowych zbiorników paliwa, na dwóch belkach pod skrzydłami można było podwiesić bomby o masie do 250 kg lub wyrzutnie niekierowanych pocisków rakietowych. Bułgarskie samoloty z pułków myśliwsko-bombowych począwszy od 1968 roku były modyfikowane do przenoszenia bomb do 250 kg na czterech belkach

Wedle przyjętej terminologii pod pojęciem samolot rozpoznawczy, kryje się statek powietrzny przeznaczony do zwiadu na terytorium wroga (często określany jako samolot "szpiegowski"), wyposażony w odpowiednią aparaturę, zazwyczaj były to aparaty fotograficzne do zdjęć obiektów naziemnych wroga, bądź radary do obserwacji powietrznych. Samoloty rozpoznawcze nie miały zazwyczaj uzbrojenia bojowego, a ich głównym elementem obrony była duża prędkość i wysokość lotu. Stawiano również na niewykrywalność. Uzbrojenie bojowe, dodawane w wyjątkowych okazjach, stanowiły zazwyczaj bomby. Rozważając temat informacji o zestrzeleniu maszyny tego typu należącej do US Air Force, trzeba rzecz jasna zapoznać się ze strategią i wyposażeniem lotnictwa Stanów Zjednoczonych z lat 1949-1956.

W 1946 roku powstało amerykańskie Dowództwo Lotnictwa Strategicznego Strategic Air Command (SAC), którego w dobie "zimnej wojny" jednym z zadań było rozpoznanie lotnicze ośrodków dowodzenia, baz myśliwców i bombowców, fabryk zbrojeniowych, poligonów atomowych, ośrodków badawczych, baz rakiet międzykontynentalnych czy systemów obrony przeciwlotniczej Bloku Wschodniego, gł. w Związku Radzieckim. Pomimo, że wiele źródeł pozostaje tajnymi do dzisiaj, to wiadomo, iż pierwszy lot nad obszar ZSRR odbył się 10 maja 1949 roku. Wówczas pilotujący samolot typu Lockheed RF-80A, porucznik Bryce Poe II wykonał lot zwiadowczy nad Wyspami Kurylskimi i Sachalinem. Dalsze loty zwiadowcze z udziałem pilotów US Air Force zostały wstrzymane decyzją prezydenta Harrego S. Trumana, który zabronił własnym samolotom nielegalnie wlatywać w przestrzeń powietrzną krajów socjalistycznych. Decyzja ta była znacznym utrudnieniem dla Strategic Air Command, które znalazło się w patowej sytuacji w obliczu pozyskania informacji o "wschodnim" przeciwniku. Rozwiązaniem z trudnego położenia okazała się współpraca z Brytyjczykami, na zasadzie "My dajemy samoloty, a Wy pilotów". RAF w ten sposób mógł również korzystać ze zbieranych informacji wywiadowczych. W ten sposób od 1952 roku odbywały się loty zwiadowcze samolotów typu North American RB-45 C Tornado startujące z bazy lotniczej w Sculthorpe na Wyspach Brytyjskich. W pierwszych latach piloci tych maszyn mieli jednak zakaz zbliżania się do granic państw socjalistycznych na mniej niż sto mil. Późniejsze nocne misje wiodły poza granice Litwy, Polski i Czechosłowacji, daleko na wschód na pułapie 35 tysięcy stóp (10 700 metrów), a ich zadaniem było sporządzenie nowych obrazów radarowych celów. Ze Sculthorpe latano trzema trasami: przez Niemcy, nad Bałtykiem, Litwą, Łotwą i Estonią, a w drodze powrotnej także nad północną Polską i ponownie Niemcami, druga trasa wiodła przez północne Niemcy i okolice Warszawy aż do połowy odcinka miedzy Mińskiem a Moskwą i z powrotem, trzecia najdłuższa trasa to lot nad Niemcami, Czechosłowacją, południową Polską, Kijowem i Charkowem, niemal aż do Stalingradu, a powrót podobną trasą, ale nieco bardziej na południe. Z lotniska w niemieckim Wiesbaden operowały brytyjskie samoloty typu English Electric Canberra (później produkowane na licencji w USA pod oznaczeniem Martin B-57 Canberra). Maszyny te wykonywały loty zwiadowcze na Europą Wschodnią oraz ZSRR, m.in. nad Kijowem, Charkowem i Stalingradem. Od kwietnia 1954 roku Dowództwo Lotnictwa Strategicznego, dysponowało bazą lotniczą w brytyjskim Fairford. Stacjonowały tam samoloty rozpoznawcze typu Boeing RB-47 Stratojet.

W latach 50-tych XX wieku na wyposażeniu amerykańskiego Dowództwa Lotnictwa Strategicznego, były samoloty typu: Lockheed RF-80A, Nort American RF-86A, Nort American RB-45C Tornado, Boeing RB-47E, H Stratojet, Martin RB-57D Canberra/English Electric Canberra. Jak pisze Maciej Hypś w swoim opracowaniu: W latach 1950–1955 Amerykanie stracili od ognia nieprzyjaciela przynajmniej dwadzieścia samolotów rozpoznawczych. Gdy przełożymy to na liczbę wykonanych lotów i liczbę ofiar, wynik ten może konkurować ze startami, jakie lotnictwo USA poniosło w czasie drugiej wojny światowej. Jak na samoloty, z których oficjalnie wiele nigdy nie latało bojowo, są to straty bardzo wysokie. Taka była cena za informacje, które pozwoliły utrzymać tę „wojnę” zimną. W świetle powyższych informacji trudno powiedzieć coś więcej nt. doniesień o zestrzelonym samolocie oraz jego szczątkach odnalezionych koło Pożarzyska. Zachodnie źródła nie informują o wydarzeniu, podając bardzo ogólne dane o lotach poszczególnych rodzajów samolotów z chronologicznym ujęciem "od kiedy– do kiedy" oraz przybliżone trasy przelotu. Tajnych misji zwiadowczych było z pewnością wiele, tak samo jak i potencjalnych celów do rozpoznania. Biorąc pod uwagę odtajnione niedawno "Studium Wymagań Broni Nuklearnej Strategicznego Dowództwa Lotniczego na rok 1959", które wymienia pośród licznych celów takie miejscowości jak Dzierżoniów, Ludwikowice Kłodzkie, Świdnica, Żarów, nie trudno o wniosek, że również tutaj zapuszczały się w samoloty rozpoznawcze należące do Strategic Air Command. Przelotem lub z wizytą zwiadowczą gościły tutaj zapewne amerykańskie RB-45C Tornado, RB-47E, H Stratojet lub brytyjskie Canberry. Najprawdopodobniej to właśnie jedna z tych maszyn (Boeing RB-47 ??) trafiona pociskami z działek radzieckiego MiG-a 17, eksplodowała w powietrzu i to jej elementy rozsiane po okolicy, znalazły się w rejonie Pożarzyska. Pytanie tylko czy było to przypadkowe spotkanie wrogich samolotów (...napotkał wrogi samolot), czy też radziecki myśliwiec czyhał już na swoją ofiarę, którą wcześniej uchwyciły i śledziły radary.

Lockheed F-80 Shooting Star to amerykański samolot myśliwski i pierwszy odrzutowiec użyty operacyjnie przez USAAF (pierwszym odrzutowym myśliwcem USAAF był samolot P-59A Airacomet). Prace projektowe nad nowym samolotem rozpoczęły się w 1943 roku. Napęd samolotu stanowił angielski silnik turboodrzutowy De Havilland Goblin. Pierwszy lot prototypu XP-80 odbył się 8 stycznia 1944 roku. W trakcie prób nowego samolotu doszło do wielu wypadków, m.in. 20 października 1944 roku w tragicznej katastrofie drugiego prototypu zginął główny pilot Lockheeda Milo Burcham. Shooting Star wszedł do służby na początku 1945 roku. 45 egzemplarzy zostało dostarczonych do dywizjonów przed zakończeniem wojny. Z tego 4 egzemplarze dotarły do Europy – dwa do Włoch i dwa do Anglii. Niemniej kiedy w wypadku spowodowanym pożarem silnika zginął pilot doświadczalny major Fred Borsodi, zakazano dalszych lotów na P-80 i nie zostały one użyte bojowo do końca wojny. Po wojnie zmniejszono początkowe zamówienie z 5000 do 2000 egzemplarzy. Do końca 1950 roku wyprodukowano łącznie 1715 sztuk P-80 w trzech wersjach: P-80A, B i C. Zmodyfikowany P-80B nazwany XP-80R ustanowił 19 czerwca 1947 roku rekord prędkości osiągając 1003,9 km/h. Produkcję ostatniej wersji P-80C rozpoczęto w 1948 roku. W czerwcu tego roku, samolot otrzymał nowe oznaczenie – F-80C. F-80 wzięły udział w wojnie koreańskiej, gdzie 8 listopada 1950 roku doszło do pierwszej w historii walki powietrznej między samolotami odrzutowymi z udziałem F-80 i MiG-a-15. Zakończyła się ona zwycięstwem pilota chińskiego. Radzieckie MiG-i o skośnych skrzydłach były jednak konstrukcją znacznie lepszą od Shooting Star. Już na początku wojny F-80 były wymieniane na nowsze F-86 Sabre. Po wycofaniu z roli samolotu myśliwskiego F-80 były jeszcze przez pewien czas używane jako samoloty szturmowe. Istniała także dwumiejscowa wersja treningowa Lockheed T-33, znana popularnie jako T-bird. Produkcja tego modelu zakończyła się dopiero w 1959 roku. Był on także produkowany na licencji w Japonii i Kanadzie. Łącznie wyprodukowano ponad 6000 T-birdów. Samoloty te były używane w ponad 40 krajach. Rozwinięciem konstrukcji jest samolot Lockheed F-94 Starfire. 10 maja 1949 roku odbył się pierwszy lot wersji rozpoznawczej RF-80A z naruszeniem przestrzeni powietrznej Związku Radzieckiego. Samolot typu RF-80A był rozpoznawczą wersją myśliwca F-80 Shooting Star, wyposażoną w dodatkowe zbiorniki paliwa umieszczone na końcach skrzydeł. W latach 1947-1957 wyprodukowano w sumie 152 egzemplarze rozpoznawcze Lockheed RF-80A

North American F-86 Sabre to amerykański odrzutowy samolot wojskowy zaprojektowany dla Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych w latach 40-tych XX wieku i budowany po zakończeniu II wojny światowej w ponad osiemnastu wersjach. Pierwszy amerykański samolot wyposażony w fotel pilota wyrzucany energią znajdującego się pod nim ładunku wybuchowego. Pierwsze projekty samolotu odrzutowego North American Aviation F-86 Sabre powstały już w 1944 roku, ale produkcja nie została rozpoczęta przed zakończeniem II wojny światowej. Prototyp oznaczony jako XP-86 i napędzany silnikiem J35-C-3 produkcji Chevroleta o ciągu 16,7 kN wzbił się w powietrze 1 października 1947 roku. Podczas lotu testowego 1 października 1947 roku samolot pilotowany przez George'a Welcha podczas płytkiego nurkowania osiągnął prędkość bliską prędkości dźwięku, a zdaniem niektórych historyków mógł ją nawet przekroczyć. Przyrządy pokładowe XP-86 nie były w stanie zarejestrować prędkości naddźwiękowej, a nieudokumentowanych jednoznacznie pomiarów dokonano z ziemi. Zdarzenie to miało miejsce na 14 dni przed lotem Chucka Yeagera, który pokonał barierę dźwięku w pilotowanym przez siebie specjalnie do tego celu zaprojektowanym samolocie z napędem rakietowym, Bell X-1. Pierwsze oficjalnie zarejestrowane przekroczenie bariery dźwięku przez XP-86 nastąpiło dopiero 26 kwietnia 1948 roku, ale i tak stał się on pierwszym seryjnie produkowanym samolotem myśliwskim na świecie zdolnym tę prędkość osiągnąć. W później produkowanych samolotach ograniczono ze względów bezpieczeństwa prędkość maksymalną do 0,95 Macha. Ze względu na doskonałe osiągi prototypowej maszyny, Siły Powietrzne zamówiły 33 egzemplarze samolotu oznaczonego jako F-86A, ale zanim zrealizowano to zamówienie, rozszerzono je o dalszych 190 egzemplarzy maszyn ze wzmocnionym podwoziem umożliwiającym operowanie z lotnisk polowych. Model o wzmocnionym podwoziu oznaczono wstępnie jako F-86B, ale bardzo dobre parametry standardowego podwozia z ogumieniem wysokociśnieniowym, doskonale nadającym się do lądowania także na nieutwardzonych nawierzchniach, spowodowały, że docelowo zamówiono 188 egzemplarzy F-86A i dodatkowo dwa zmodyfikowane F-86C określane jako samoloty głębokiego ataku. Ostatecznie nigdy nie wybudowano żadnego samolotu oznaczonego jako F-86B. Samolot F-86 Sabre produkowano w dwóch wersjach: myśliwca przechwytującego i myśliwsko-bombowej. Na przestrzeni lat zmieniały się zarówno parametry samolotu jak i instalowane w nim uzbrojenie. Wersja F-86A posiadała silnik o ciągu 21,6 kN, a najpopularniejsza, używana podczas wojny koreańskiej wersja F-86F silnik o ciągu 44 kN. Wersja myśliwsko-bombowa F-86H mogła unieść 900 kg bomb włączając w to zewnętrzne zbiorniki z napalmem. Uzbrojenie strzeleckie obu wersji, myśliwsko-bombowej i przechwytującej stanowiło 6 karabinów Browning M3 kalibru 12,7 mm zamontowanych w kadłubie z punktem skupienia pocisków ustawionym na 300 metrów przed samolotem. Co piąty pocisk wystrzeliwany z karabinów był nabojem smugowym ułatwiającym naprowadzanie serii na cel. Większość amunicji używanej w Korei to amunicja przeciwpancerno-zapalająca wypełniona magnezem zapalającym się przy uderzeniu. Dopiero wersja F-86H została wyposażona w działka kalibru 20 mm zamiast karabinów maszynowych. Wersja rozpoznawcza RF-86A, pozbawiona została karabinów maszynowych, a przy kabinie pilota zainstalowano dwa boczne, ukośne aparaty fotograficzne i trzeci skierowany pionowo w dół. Dodatkowo samoloty tego typu mogły przenosić cztery odrzucane zbiorniki paliwa: dwa na 1500 litrów i dwa na 750 litrów. Standardowe misje przeprowadzano w rejonie Władywostoku i Sachalinu na pułapie 45–48 tysięcy stóp (13 700–14 600 metrów). W latach 1948-65 użytkowano 11 egzemplarzy RF-86A.

Nort American B-45 Tornado to pierwszy amerykański czterosilnikowy lekki bombowiec taktyczny. Prace nad bombowcem odrzutowym zostały zapoczątkowane jeszcze w 1944 roku, kiedy Niemcy posiadali już samoloty podobnego przeznaczenia Arado Ar 234. Do ogłoszonego konkursu na samolot bombowy z napędem odrzutowym stanęły dwa prototypy North American B-45 Tornado i Convair XB-46. B-45 okazał się lepszą konstrukcją i w dniu 2 stycznia 1947 roku, podpisano umowę o rozpoczęciu natychmiastowej produkcji wersji B-45As. Szybki rozwój i wyniki lotów testowych Boeinga B-47 wpłynęły niekorzystnie na dalszą produkcję i przyszłość B-45. W połowie 1948 roku Siły Powietrzne zaczęły kwestionować jego wartość bojową. Wkrótce potem, ogłoszone przez prezydenta Trumana ograniczenia budżetowe i zredukowane wydatki na US Air Force, ograniczyły wysokości produkcji B-45 do 142 egzemplarzy. Kolejne cięcia budżetowe w 1950 roku wymusiły anulowanie 51 samolotów ze 190 początkowo zamówionych. Produkowano następujące wersje samolotu B-45 Tornado: B-45A – wyposażony w silniki Allison J35-A11 (wyprodukowano 96 sztuk), B-45C – Wyposażona we wzmocnioną konstrukcję płatowca i kabiny. Ta wersja posiadała charakterystyczne zbiorniki paliwa na krańcach skrzydeł (wyprodukowano 10 egzemplarzy), RB-45C – wersja rozpoznawcza, wyposażona w 12 kamer (wyprodukowano łącznie 33 egzemplarze), użytkowana w latach 1957-59 i wykorzystywana do lotów rozpoznawczych w Europie Wschodniej i Azji

Boeing B-47 Stratojet to amerykański odrzutowy, bombowiec strategiczny, średniego zasięgu, zdolny do osiągania prędkości przydźwiękowych. Zadaniem tego typu maszyn była penetracja przestrzeni powietrznej ZSRR. Samolot Był podstawową maszyną amerykańskich sił uderzeniowych w latach 50-tych XX wieku, do czasu, gdy zastąpiony został w tej roli przez samolot Boeing B-52 Stratofortress. Oprócz tego służył też w wersji RB-47 jako maszyna rozpoznawcza dalekiego zasięgu, wykorzystywana do lotów zwiadowczych nad terytorium ZSRR. W 1949 roku B-47 pobił rekord prędkości przelatując nad Stanami Zjednoczonymi z prędkością 608 mph (978 km/h). W latach 1947 i 1956 wyprodukowano łącznie 3 032 samoloty B-47 we wszystkich wariantach. W 1977 roku maszyna została wycofana z US Air Force. Samolot napędzany był przez 6 silników turboodrzutowych General Electric J47-GE-25 o mocy 32 kN każdy. Wymiary B-47: rozpiętość – 35,65 m, długość – 33,48 m, wysokość – 8,5 m, powierzchnia nośna – 132,7 m². Masa własna samolotu wynosiła 36,63 t, startowa 89,89 t. Boeing B-47 Stratojet osiągał prędkość maksymalną 975 km/h, pułap wynosił 12 350 m, a jego zasięg 6660 km. Uzbrojenie bombowca składało się z dwóch 20 mm działek M24A1 oraz przenoszonych 2 bomb jądrowych. W użyciu US Air Force, były także wersje rozpoznawcze: RB-47E – 240 egzemplarzy użytkowanych w latach 1953-1957, RB-47H – 32 sztuki użytkowane w latach 1955-1967

Martin B-57 Canberra/English Electric Canberra to brytyjski/amerykański odrzutowy bombowiec, oblatany 13 maja 1949 roku i wprowadzony do służby w maju 1951 roku (łączna światowa produkcja wyniosła 1352 egzemplarzy). Ostatnie brytyjskie egzemplarze (służące jako samoloty rozpoznawcze) zostały wycofane z RAF w 2006 roku. Siły powietrzne Indii używały tego modelu samolotu do 2007 roku. Stany Zjednoczone w zakładach lotniczych Glenn L. Martin Company wyprodukowały na licencji 406 egzemplarzy pod oznaczeniem Martin B-57 Canberra – dwa z nich do dziś służą w NASA jako samoloty rozpoznania meteorologicznego (kilka byłych brytyjskich egzemplarzy odgrywa podobną rolę). Australijskie Canberra Mk 20 z No. 2 Squadron RAAF brały udział w wojnie wietnamskiej od 1967 do 1971 roku, w turach liczących po 8 samolotów wylatały łącznie 11 963 lotów, zrzucając 76 389 bomb, dwa z nich stracono, samoloty były przypisane do 35. skrzydła USAF. W siłach powietrznych USA w latach 1956-1964 użytkowano 20 egzemplarzy rozpoznawczej wersji Martin RB-57D. W latach 50-tych XX wieku samoloty tego typu operowały z lotniska w Wiesbaden, latając z tajnymi misjami rozpoznawczymi nad Europę Wschodnią.

Źródła:
M.Hypś, Zanim powstał U-2. Loty rozpoznawcze nad ZSRR w czasie zimnej wojny, cz. I-II, 2012
http://www.airwar.ru/
https://pl.wikipedia.org/
https://en.wikipedia.org/
https://ru.wikipedia.org/
http://www.lotnisko.szprotawa.org.pl/
http://aviaclubpoland.blogspot.com/
http://www.konflikty.pl/
Materiały własne

Opracowanie
Bogdan Mucha