Strona wykorzystuje pliki cookies, jeśli wyrażasz zgodę na używanie cookies, zostaną one zapisane w pamięci twojej przeglądarki. W przypadku nie wyrażenia zgody nie jesteśmy w stanie zagwarantować pełnej funkcjonalności strony!

Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej 1919-21 z gminy Żarów

Drukuj
Utworzono: poniedziałek, 28, styczeń 2013

Ustawą z dnia 21 lipca 1990 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił odznaczenie w postaci Krzyża za udział w Wojnie 1918–1921 dla osób, które pełniąc służbę w latach 1918–1921, przyczyniły się do ugruntowania niepodległości naszego państwa. Krzyż nadawany był uczestnikom wojny z lat 1918-1921 we wszystkich służbach, żyjącym w dniu wejścia ustawy w życie (10 sierpnia 1990 r.). Odznaczenie obejmowało wojnę polsko-ukraińską i wojnę polsko-bolszewicką. Nadawane było przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Ministra Obrony Narodowej. Odznaczeni otrzymywali odznakę Krzyża i legitymację. Nadawanie Krzyża uznano za zakończone z dniem 8 maja 1999 roku. Odznaczenie posiada formę krzyża równoramiennego prostego wykonanego z metalu o wymiarach 42 x 42 mm i składa się z czterech równych, rozszerzonych na końcach ramion o przekroju spłaszczonego ośmioboku i związanych pośrodku sześcianem. Na ramionach poprzecznych Krzyża wyryty jest poziomo napis: OBROŃCY – OJCZYZNY, na ramionach pionowych – daty: 1918 i 1921, w środku zaś skrzyżowania ramion znajduje się wizerunek orła na tle z białej emalii. Na Ziemiach Odzyskanych, w granicach ówczesnej gminy Żarów po 1945 roku osiedliło się dwóch uczestników wojny polsko-bolszewickiej 1919-1921, którzy zostali odznaczeni Krzyżem za udział w Wojnie 1918-1921.

 

ppor Adam Majewski - 1900-1995

ppor Kazimierz Śmiałowski - 1896-1994

ppor Kazimierz Śmiałowski, syn Antoniego i Franciszki Klich, urodzony dnia 11 września 1896 roku w miejscowości Rokitnica k. Łodzi. Podporucznik WP. Mieszkał w Żarowie ul. przy Ogrodowej. Brał udział w walkach z bolszewikami w latach 1919-20 na terenach wschodniej Polski w szeregach 6. pułku ułanów (3. szwadron, 3. pluton). Odznaczony Krzyżem "Za udział w wojnie 1918-21" dnia 19 marca 1991 r., Legitymacja Odznaczenia nr 12-91-137 KZW.

ppor Adam Majewski syn Tomasza i Antoniny Jeżykowskiej, urodzony dnia 20 grudnia 1920 roku w miejscowości Skugocin k. Konina. Zmarł 01.08.1995 r. Mieszkał w Mrowinach przy ul. Wojska Polskiego. W styczniu 1920 roku został wcielony do Wojska Polskiego. Służył w 18. pułku piechoty 4. dywizji piechoty. Następnie przeniesiony został do 48. warsztatu taborowego w 15. dywizji piechoty. Brał udział w walkach z bolszewikami w latach 1920-21 pod Kijowem, Kowelem, Berdyczowem, Wasylem (dowódcy kapt. Długoszewski, gen. Władysła Jung). W latach 1918-1919 należał do Armii Podziemnej WP. Mieszkał w miejscowości Wapno k. Gniezna do 1948 roku. Na Ziemie Odzyskane przybył w 1948 roku i osiedlił się w Mrowinach. Odznaczony Krzyżem "Za udział w wojnie 1918-21" dnia 31.10.1990 r., Legitymacja Odznaczenia nr 14-90-130 KZW.

Jednostki w których służył ppor Kazimierz Śmiałowski i ppor Adam Majewski:

6 Pułk Ułanów Kaniowskich (6 p.uł.) – oddział kawalerii Wojska Polskiego II RP. Pułk powstał w 1917 roku w ramach II Korpusu Polskiego w Rosji. Przestał istnieć 12 maja 1918 roku po bitwie z Niemcami pod Kaniowem, gdzie 1. szwadron 6. pułku ułanów rozlokowany w Kutelewce został całkowicie rozbity, a odcięty od sił głównych 2. Szwadron 6. pułku ułanów porucznika Cieślińskiego brawurową szarżą pobił nieprzyjaciela biorąc w dalszej akcji około 100 jeńców. Pułk został ponownie sformowany w grudniu 1918 roku. Powstał z połączenia 6. pułku ułanów jazdy lwowskiej z 6. pułkiem ułanów zorganizowanym w Odessie. Pułk nawiązywał do tradycji 6. pułku ułanów Księstwa Warszawskiego i 6. pułk ułanów Dzieci Warszawskich walczącego w wojnie z Rosją w 1831. Do 1939 roku pułk stacjonował w garnizonie Stanisławów.

 Obraz autorstwa Jerzego Kossaka pt. "Pościg 6 pułku za bolszewikami"

W wojnie z lat 1919-21 Pułk brał udział w wojnie z bolszewikami walcząc pod Michnowem, Zasławcem, Nowo Konstantynowem, Kumanowicami i Łysą Górą. Jeden ze szwadronów pułku wraz ze szwadronami 14. pułku ułanów Jazłowieckich brał udział w dniach 11 do 13 lipca 1919 roku w ciężkim bojach pod Jazłowcem odparając atak oddziałów ukraińskich i nie dopuszczając tym samym wroga do klasztoru Sióstr Niepokalanek. Dowódcami pułku w czasie wojny polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej byli podpułkownik Stefan Grabowski (1918), major Włodzimierz Kownacki (1919), pułkownik Zdzisław Kostecki (1919), pułkownik Stefan Cieński (1919-1920), podpułkownik Stefan Grabowski (1920 – 1924). Dowódcą 3. szwadronu był rotmistrz Stanisław Heller, a 3. plutonu podporucznik Andrzej Wiśniewski. W kampanii wrześniowej 1939 roku pułk walczył w składzie Podolskiej Brygady Kawalerii pod Uniejowem, Jankowem, Starym Polesiem, Sierakowem, Laskami i Wólką Węglową oraz brał udział w obronie Warszawy.

Odznaka pamiątkowa 6. pułku ułanów (po lewej); odznaka pamiątkowa Związku Kaniowczyków (po prawej)

Odznaka pułkowa zatwierdzona Dz. Rozk. MSWojsk. nr 49, poz. 872 z 13 grudnia 1921 roku, posiada kształt krzyża maltańskiego, o ramionach emaliowanych w barwach niebieskich proporczyków pułkowych. Na poziomych ramionach krzyża, na białych paskach umieszczono niebieskie kąty. Na środek krzyża nałożony srebrny orzeł jagielloński z tarczą niebieską na piersiach, na której wpisano numer i inicjał 6 U. Oficerska - trzyczęściowa, wykonana w srebrze, emaliowana o wymiarach 52x52 mm. W sierpniu 2008 roku w czasie remontu grobu rodzinnego Jana Suzina na warszawskich Powązkach wydobyta została zalutowana, z której 17 kwietnia 2009 roku w Muzeum Wojska Polskiego ujawniono sztandar 6. pułku ułanów Kaniowskich.

Sztandar 6. pułku ułanów Kaniowskich odnaleziony w grobie rodzinnym Jana Suzina

18 pułk piechoty (18. pp) w skladzie 4. dywizjii piechoty. Utworzony został z żołnierzy służących w jednostkach byłej armii austro-węgierskiej: 17. pułk strzelców, 89. pułk piechoty z Rzeszowa, batalion zapasowy 33. pułku strzelców, "batalion strzelców sanockich", "batalion pułku piechoty ziemi ropczyckiej" z Dębicy. 8 lutego 1919 roku pułk nosił już miano 18. pułku piechoty. Chrzest bojowy przeszedł w walkach polsko-ukraińskich pod Przemyślem, gdzie 22 stycznia 1919 roku odparł natarcie od strony Siedliszcz. Kolejne walki stoczono pod Popowicami, Wołostkowem, Glinną Nawarją i Basiówką. 27 kwietnia kompanie z 18. pułku piechoty brały udział w walkach o Podhorce i Kamienopol. 13 maja 1919 roku pułk wszedł w sklad 4. dywizji piechoty, brał udział w walkach o Sambor, Stanisławów, Czortków, Jazłowiec, Martynów. W czerwcu nad Zbruczem pułk toczył boje pod Żurowem i Białobożnicą. Następnie został skierowany na Wołyń do walk z wojskami bolszewickimi (Serdy, Kuleszyn, Siemieniwka, Niepoznanicze). W walkach o Kijów 18. pułk piechoty zdobył Korosteń, po czym wraz z całą 4. dywizją piechoty przeszedł do Koziatynia jako odwód Naczelnego Wodza. Następnie skierowany nad Górną Berezynę (walki pod Pleszcznicami, Klinnem, Komarówką, Pruskowiczami). Po odrzuceniu wroga za Berezynę, pułk przeszedł do Bohuszewicz jako odwód. Dnia 1 sierpnia puk z innymi oddziałami 4. dywizji piechoty przybył do Janowa nad Bugiem (walki pod Buczycami Starymi, Sarnkami, Sierplicami, Terlikowem, Howczycami). W Bitwie Warszawskiej zadaniem pułku było pilnowanie przepraw przez Wisłę na południe od Warszawy. 17 sierpnia pułk otrzymał rozkaz przejścia pod Płońsk w składzie 5. dywizji piechoty (walki pod Ćwiklinkiem). Ostatnie boje pułk stoczył m.in. pod Żurownem i Firlejowem. Po dwuletnim pobycie na froncie od Karpat po Berezynę, 18. pułk piechoty odszedł najpierw do Łomży, skąd w 1921 roku na wiosnę przeniesiony został do Konina, a w październiku do Skierniewic na stałe miejsce postoju. Dnia 10 lipca 1921 roku w Koninie pułk otrzymał chorągiew z rąk Naczelnego Wodza i Naczelnika Państwa, marszałka Józefa Piłsudskiego.


W wyniku konsolidacji Wojska Polskiego 17 stycznia 1920 roku 2. dywizja strzelców wielkopolskich została przemianowana na 15. dywizję piechoty. Organizacja wojenna dywizji w latach 1919-1921 wyglądała następująco:

Dowództwo 15 Dywizji Piechoty Wielkopolskiej (gen. Władysław Jung):

XXIX Brygada Piechoty (płk Stanisław Wrzaliński)
XXX Brygada Piechoty (płk Tadeusz Gałecki)
XV Brygada Artylerii (gen. Anatol Kędzierski)
XV Batalion Saperów
Jazda dywizyjna
Kolumny taborów: 713, 714; 48 warsztat taborowy
Szpital polowy nr 705
Urząd Gospodarczy

Szpital koni Kolumna samochodowa nr 69 Dywizja uczestniczyła m.in. bitwie warszawskiej. Oddziały 15. dywizji piechoty pod dowództwem generała Władysława Jungawyparły bolszewików ze znacznej części Mazowsza. Bolszewicy zostali pokonani m.in. pod Duchnowem, Mińskiem Mazowieckim, Ostrowem oraz Łomżą.


generał Władysław Jung - 1870-1940

 

Władysław Jan Jung (ur. 23 czerwca 1870 w Gorlicach, zm. 1 stycznia 1940 we Lwowie) – pułkownik artylerii Cesarskiej i Królewskiej Armii oraz generał dywizji Wojska Polskiego. Odznaczony Orderem Virtuti Militari. Od dziecka kształcił się w szkołach wojskowych w Koszycach. W 1888 ukończył Wojskową Wyższą Szkołę Realną w Hranicach na Morawach. Następnie odbył studia na Wydziale Artylerii Akademii Wojskowo-Technicznej w Wiedniu. Mieszkał w Krakowie, a wakacje spędzał we Lwowie. W 1891 otrzymał nominacje na stopień podporucznika i został oficerem zawodowym armii austriackiej. Przeszedł kolejne szczeble dowódcze w jednostkach wojskowych. W 1904 został awansowany do stopnia kapitan. W 1908 służył w 1. pułku armat Polowych w Krakowie, dowodzonym przez podpułkownika Aleksandra Truszkowskiego, późniejszego tytularnego generała dywizji WP. W latach 1914-1915 – w stopniu majora – brał udział w walkach na froncie rosyjskim. Od 1916 do 1917 już jako pułkownik dowodził 24. pułkiem armat polowych na froncie rumuńskim. W 1918 był dowódcą brygady artylerii na froncie włoskim i tam w listopadzie dostał się do niewoli. W grudniu 1918 wyjechał do Francji i do stycznia 1919 poszerzał wiedzę na kursie artylerii w Le Maris. Po jego zakończeniu wstąpił do Armii Polskiej dowodzonej przez gen. Józefa Hallera. W lutym został dowódcą 1. pułku artylerii polowej. 2 kwietnia przekazał jednostkę pod dowództwo ppłk Mikołaja Gomólickiego, a sam objął stanowisko dowódcy I Brygady Artylerii. Od październik 1919 do kwietnia 1920 pełnił funkcję dowódcy VII Brygady Artylerii, a także inspektora artylerii 2 Armii. 1 maja 1920 został zatwierdzony z dnia 1 kwietnia w stopniu generała podporucznika. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Od kwietnia 1920 do czerwca 1924 był dowódcą 15. dywizji piechoty. Pozostając na tym stanowisku, w 1921 wszedł w skład Polskiej Misji Wojskowej, a w późniejszym czasie ukończył kurs dla wyższych dowódców. 31 marca 1924 Prezydent RP Stanisław Wojciechowski na wniosek ministra spraw wojskowych, gen. dyw. Władysława Sikorskiego, awansował go na stopień generała dywizji ze starszeństwem z 1 lipca 1923 i 8. lokatą w korpusie generałów. Od czerwca 1924 do lipca 1926 był sprawował funkcję dowódcy Okręgu Korpusu Nr IV w Łodzi, a od lipca 1926 do listopada 1928 – Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie. 30 listopada 1928 został przeniesiony w stan spoczynku. Odznaczony: Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Walecznych (trzykrotnie), Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921, Legią Honorową.

Materiały: Miejsko-gminne Koło Związku Kombatantów RP i BWP w Żarowie

 

Opracowanie
Bogdan Mucha