Gminna ewidencja zabytków, cz.2: Gołaszyce, Imbramowice
W latach 1732-1847 właścicielami Gołaszyc, Kraskowa i Pankowa była pisząca się z Bąkowa i Lipy linia rodu von Zeidlitz, która z nadania króla Fryderyka II, od 1741 r. szczyciła się tytułem hrabiowskim. 24 kwietnia 1847 r. bezpotomnie zmarł Wilhelm Ernst Sigmund vo Zeidlitz. Przez blisko dziesięć lat po śmierci Wilhelma, dobrami zarządzała wdowa po nim, hrabina Charlotte Friederike von Zedlitz und Leipe z domu von Panczewski. Na mocy spisanego testamentu, swoim spadkobiercą uczyniła Georga Gustava Rudolpha von Salisch (ur. 13 czerwca 1796 r. we Wrocławiu, właściciel Postolina koło Milicza, Jaszyc koło Trzebnicy i Kadłuba koło Środy Śląskiej) – siostrzeńca swego zmarłego męża. Tym samym tzw. klucz kraskowski (Gołaszyce, Krasków i Panków) stał się aż do 1945 r. własnością rodu von Salisch, który wedle zapisów znany jest już od 1294 r.(ród podzielony na różne gałęzie, z których jedna posiadała tytuł hrabiowski). W XIX w. na Śląsku wyodrębniły się trzy linie rodu, które umownie można określić jako: trzebnicka (gospodarująca w Jaszycach, Kałowicach), milicka (gospodarująca w Postolinie) i świdnicka (władająca m.in. Kraskowem i Gołaszycami).
Gminna Ewidencja Zabytków - Gołaszyce, gm. Żarów
Dom mieszkalny – Gołaszyce, nr 5. Datowanie: po poł. XIX w. Opis: Jednokondygnacyjny budynek, z użytkowym poddaszem, murowany na kamiennym cokole, tynkowany z tynkowanym detalem (ramowe podziały fasady, gzymsy).Bryła regularna na rzucie prostokąta z osiowo umieszczonym ryzalitem wejściowym, zwieńczonym wystawką. Dach dwuspadowy kryty dachówką ceramiczną. Otwór drzwiowy umieszczony osiowo w ryzalicie, poprzedzony podcieniem zamkniętym łukiem odcinkowym. Formy ochrony: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego: Uchwałanr XLII/197/2009 Rady Miejskiej w Żarowie z dnia 31.03.2009 r. Stan zachowania: zachowana historyczna bryła budynku, kompozycja elewacji, pierwotny kształt otworów i detal architektoniczny; wymiana stolarki okiennej bez zachowania pierwotnych podziałów; znaczne ubytki tynku. Postulaty dotyczące konserwacji: remont elewacji z zachowaniem kompozycji i detalu architektonicznego; wymagane zachowanie historycznej bryły budynku.
Dom mieszkalno-gospodarczy, spichlerz w zespole – Gołaszyce, nr 25. Datowanie: 1854 r. Opis: Dwukondygnacyjny, murowany, tynkowany, bezstylowybudynek, z dwukondygnacyjnym strychem.Założony na rzucie wydłużonego prostokąta. Dach dwuspadowy kryty dachówką ceramiczną, zaopatrzony w liczne, małe otwory okienne i wystawkę. Formy ochrony: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego: Uchwałanr XLII/197/2009 Rady Miejskiej w Żarowie z dnia 31.03.2009 r. Stan zachowania: zachowana historyczna bryła budynku, zmiana kształtu części otworów; wymiana stolarki okiennej bez zachowania pierwotnych podziałów; uszkodzenie konstrukcji dachu; znaczne ubytki tynku. Postulaty dotyczące konserwacji: kapitalny remont obiektu z zachowaniem historycznej bryły budynku.
Obora w zespole – Gołaszyce, nr 25. Datowanie: po poł. XIX w. Opis: 1,5-kondygnacyjnybudynek, w przyziemiu murowany z kamienia, wtórnie obrzucony tynkiem, wyżej tynkowany. Tynkowany detal w postaci gzymsu wieńczącego.Dach dwuspadowy pokryty ceramiczną dachówką. Formy ochrony: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego: Uchwałanr XLII/197/2009 Rady Miejskiej w Żarowie z dnia 31.03.2009 r. Stan zachowania: zachowana historyczna bryła budynku, kompozycja elewacji, pierwotny kształt otworów i detal architektoniczny; ubytki tynku, pokrycia dachu i stolarki. Postulaty dotyczące konserwacji: kapitalny remont obiektu z zachowaniem historycznej bryły budynku, kompozycji elewacji i detalu architektonicznego.
Obora w zespole – Gołaszyce, nr 25. Datowanie: po poł. XIX w. Opis: 1,5-kondygnacyjny, 9-osiowy budynek, murowany, tynkowany z tynkowanym detalem (gzymsy).Dach dwuspadowy pokryty ceramiczną dachówką. Elewacja frontowa zaopatrzona w trzy otwory wejściowe. Formy ochrony: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego: Uchwałanr XLII/197/2009 Rady Miejskiej w Żarowie z dnia 31.03.2009 r. Stan zachowania: zachowana historyczna bryła budynku, kompozycja elewacji, pierwotny kształt większości otworów i detal architektoniczny; uszkodzona konstrukcja dachu, ubytki tynku i stolarki. Postulaty dotyczące konserwacji: kapitalny remont obiektu z zachowaniem historycznej bryły budynku, kompozycji elewacji i detalu architektonicznego.
Stodoła w zespole – Gołąszyce, nr 25. datowanie: po poł. XIX w. Opis: Parterowy murowany, tynkowany budynekz otwartą więźbą dachową.Tynkowany detal w postaci gzymsu wieńczącego. Budynek na rzucie prostokąta, przykrytydwuspadowym dachem krytym dachówką ceramiczną.W elewacji frontowej jeden, osiowo umieszczony otwór bramny zamknięty łukiem odcinkowym. Formy ochrony: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego: Uchwałanr XLII/197/2009 Rady Miejskiej w Żarowie z dnia 31.03.2009 r. Stan zachowania: zachowana historyczna bryła budynku, kompozycja elewacji, pierwotny kształt otworów i detal architektoniczny; brak stolarki, ubytki tynku i pokrycia dachu. Postulaty dotyczące konserwacji: kapitalny remont budynku z zachowaniem historycznej bryły budynku, kompozycji elewacji i detalu architektonicznego.
Cmentarz ewangelicki – Gołaszyce (dz. rr 65/1). Datowanie: 1 poł. XIX w. Opis: Cmentarz położony na pn. od wsi, w lesie. Założony na rzucie zbliżonym do prostokąta. Teren otoczony kamiennym murem, z wejściem od pd. Formy ochrony: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego: Uchwałanr XLII/197/2009 Rady Miejskiej w Żarowie z dnia 31.03.2009 r. Stana zachowania: czytelna granica cmentarza, nagrobki zdewastowane, zachowany starodrzew, teren zarośnięty samosiewami. Postulaty dotyczące konserwacji: pielęgnacja starodrzewu, wycięcie samosiewów, bieżące prace porządkowe.
Gminna Ewidencja Zabytków - Imbramowice, gm. Żarów
Od przynajmniej drugiej ćwierci XIV wieku Imbramowicami władali członkowie rodu von Czirn. Przed 1370 rokiem doszło do rozpadu wsi na kilka działów ziemskich. Na podstawie wykazów z lat 1548-1550 można odtworzyć podział Imbramowic na 4-5 majętności z trzema folwarkami "Górnym", "Środkowym" i "Dolnym". Do początków lat 50-tych XIX w. zakończono reformy uwłaszczeniowe. Obszar wsi podzielono na część dominialną i gminną. W 1885 roku zabudowania folwarczne przedstawiały się następująco: „Górny” folwark – 5 domów mieszkalnych, „Środkowy” folwark – 4 domy mieszkalne, „Dolny” folwark – 1 dom mieszkalny. Powierzchnia gruntów folwarcznych wynosiła 491 ha. Do 1937 roku powierzchnia dominium zmniejszyła się do 510,7 ha. Jego zaplecze gospodarcze nadal stanowiły 3 folwarki, kraszarnia lnu i zmechanizowana cegielnia. Wszystkie zabudowania były zelektryfikowane.
Cmentarz parafialny – Imbramowice (dz. nr 92). Datowanie: ok. poł. XIX w. Opis: Cmentarz położony na pn. od wsi, przy drodze polnej, założonyna rzucie zbliżonym do trapezu, przylega zach. bokiem do drogi. Teren otoczony metalowym ogrodzeniem.Na terenie cmentarza znajduje się kaplica przedpogrzebowa i aleja wierzbowa. Formy ochrony: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego: Uchwała nr XL/250/2005 Rady Miejskiej w Żarowie z dnia 08.09.2005 r. Stan zachowania: czytelna granica cmentarza; teren zadbany, uporządkowany; zachowany starodrzew. Postulaty dotyczące konserwacji: pielęgnacja starodrzewu, bieżące prace porządkowe.
Historyczny układ ruralistyczny – Imbramowice. Datowanie: XIII w. Opis: Historyczny układ zabudowy w typie owalnicy. Głównym akcentem urbanistycznym jest kościół wraz z otoczeniem, położony w centrum wsi. Formy ochrony: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego: Uchwała nr XL/250/2005 Rady Miejskiej w Żarowie z dnia 08.09.2005 r. Stan zachowania: czytelny historyczny układ ruralistyczny. Postulaty dotyczące konserwacji: zachowanie układu zabytkowych budynków.
Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP – Imbramowice, ul. Boczna 1. Datowanie: 1390-1415, 1522, 2 poł. XVII w., XIX w., XX w. Opis: Kościół murowany z kamienia i cegły, częściowo tynkowany.Wnętrze salowe z dwuprzęsłowym prezbiterium, zamknięte prosto.Czworoboczna wieża dostawiona od pd. Przy prezbiterium neogotycka kaplica sklepiona gwiaździście. Formy ochrony: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego: Uchwała nr XL/250/2005 Rady Miejskiej w Żarowie z dnia 08.09.2005 r. Stan zachowania: zachowana historyczna bryła budynku, kompozycja elewacji, pierwotny kształt otworów i detal architektoniczny. Postulaty dotyczące konserwacji: wymagane zachowanie historycznej bryły budynku, kompozycji elewacji i detalu architektonicznego; zakaz docieplania elewacji; remonty należy prowadzić pod nadzorem konserwatorksim.
Dom mieszkalny – Imbramowice, ul. Boczna 11. Datowanie: 1 poł. XIX w. Opis: Dwukondygnacyjny, murowany, tynkowany budynek z użytkowym poddaszem. Detal tynkowany (arkadowe obramienie otworu wejściowego, podziały ramowe elewacji, gzymsy). Budynek założony na rzucie prostokąta, przykryty dwuspadowym dachem, krytym dachówką ceramiczną. Formy ochrony: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego: Uchwała nr XL/250/2005 Rady Miejskiej w Żarowie z dnia 08.09.2005 r. Stan zachowania: zachowana historyczna bryła budynku, kompozycja elewacji, pierwotny kształt otworów i detal architektoniczny; wymiana stolarki okiennej w większości bez zachowania pierwotnych podziałów; znaczne ubytki tynków. Postulaty dotyczące konserwacji: remont elewacji z zachowaniem kompozycji i detalu architektonicznego; zachowanie historycznej bryły budynku.
Mur i bramy folwarku – Imbramowice, ul. Żarowska 4. Datowanie: 1 poł. XIX w. Opis: Mur tynkowany na czworobocznych słupkach.Bramy na tynkowanych czworobocznych masywnych słupkach z czapami brogowymi, krytymi ceramicznie.Słupki przejazdu większe, słupki przejść pieszych mniejsze, bardziej smukłe (przejścia wtórnie zamurowane).Tynkowany detal w postaci gzymsów. Formy ochrony: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego: Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego: Uchwała nr XL/250/2005 Rady Miejskiej w Żarowie z dnia 08.09.2005 r. Stan zachowania: zachowany historyczny układ obiektu i częściowo detal architektoniczny. Postulaty dotyczące konserwacji: wymagane zachowanie historycznegoukładu obiektu i detalu architektonicznego.
Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy:Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.
Źródła:
● https://samorzad.nid.pl/
● Gminna Ewidencja Zabytków, Żarów 2021
Przygotował
Bogdan Mucha