Nowe pamiątki przekazane do Żarowskiej Izby Historycznej

Żarowska Izba Historyczna wzbogaciła swoje zbiory o kolejne historyczne pamiątki związane z Naszym miastem oraz gminą. W środę 11 grudnia 2013 r. mieszkaniec Żarowa pan Józef Nowakowski przekazał do Izby pamiętający lata 20-te XX wieku wieszak na ubrania oraz pustą wewnątrz skorupę niewielkiego pocisku z okresu II Wojny Światowej.

Drewniany wieszak wyprodukowany został najprawdopodobniej w latach 20-tych XX wieku. Jedna ze stron przedmiotu zawiera napis Modehaus Walter Neumann, Saarau i. Sch. na odwrotnej z kolei widnieje nur Conradswaldauerstrasse 1a, Tel. 70. W tym przypadku nie ma wątpliwości, że chodzi o dawny sklep odzieżowy "Dom Mody" majętnego żarowskiego kupca Waltera Neumanna, który wymieniony jest w książce adresowej Żarowa z 1929 roku. Wspomniany "Dom Mody" mieścił się przy dawnej ul. Mrowińskiej (Conradswaldauerstrasse 1a), a obecnej ul. Mickiewicza nr 3 (siedziba Instytutu Piękna "Orchidea" oraz "Kasy Wspólnoty SKOK"). Dysponujemy zaledwie jednym widokiem przedstawiającym dawny "Dom Mody" Neumanna, który pochodzi z pudełka, w jakie pakowane były sprzedawane tam towary.

Składamy panu Józefowi Nowakowskiemu serdeczne podziękowania za przekazanie pamiątek

"Dom Mody" Waltera Neumanna przy Conradswaldauerstrasse 1a. Widok z 1 ćw. XX wieku

Widok obecny na ul. Mickiewicza na wysokości nr 3

Przekazana przez pana Józefa Nowakowskiego pusta wewnątrz skorupa pocisku odnaleziona lata temu koło drogi przy starym cmentarzu w Łażanach jest drugowojenną pamiątką po ponad dwu miesięcznych zmaganiach militarnych, jakie toczone były na terenie gminy Żarów. Skorupa pochodzi od pocisku przeciwpancernego kaliber 20 mm, który stosowany był jako amunicja 20x105B do karabinu przeciwpancernego Solothurn S18-100.

Skorupa pocisku przeciwpancernego 20x105B od karabinu ppanc Solothurn S18-100

Karabin Solothurn S18-100 opracowano w szwajcarskich zakładach Waffenfabrik Solothurn AG w Solothurn przez zespół konstruktorów niemieckich zakładów Rheinmetall-Borsig AG, który na terenie Niemiec zgodnie z postanowieniami Traktatu Wersalskiego miał znacznie ograniczone możliwości opracowywania nowych wzorów uzbrojenia. Karabin był bronią samopowtarzalną. Jej automatyka wykorzystywała energię gazów wylotowych odprowadzanych przez boczny otwór w lufie. Lufa zaopatrzona była w hamulec wylotowy zintegrowany z tłumikiem płomienia. W wersji węgierskiej zastosowano celownik szczerbinkowy wyskalowany od 100 do 1500 m. Teleskopowa luneta celownicza pozwalała na prowadzenie ognia na odległość do 2000 m. Do celów szkoleniowych można było użyć wkładki redukcyjnej dla naboi 1931 M. typu 8x56R lub bocznego zapłonu 1929 M. kal. .22LR. W połowie lat 30-tych XX wieku siły zbrojne Węgier zadecydowały o wzmocnieniu siły ognia swoich oddziałów piechoty o broń zdolna do zwalczania pojazdów pancernych. Łuski początkowo mosiężne, a podczas wojny lakierowane stalowe. Produkcją zajmowały się węgierskie zakłady Weiss Manfréd Acél és Fémművei Rt. w Csepel oraz Danuvia Fegyver és Lőszergyár Rt. w Budapeszcie. Dodatkowo importowano naboje z niemieckich zakładów Erfurter Patronenfabrik w Erfurcie oraz Polte Armaturen-u. Maschinenfabrik A.G. w Magdeburgu.

Karabin przeciwpancerny Solothurn S18-100

Skorupa pocisku odnaleziona w Łażanach jest wytworem zakładów szwajcarskich. Pocisk w tej wersji oznaczony nazwą Paula miał pierwotnie 66,6 mm długości bez smugacza, ważył 148 g, a jego prędkość wylotowa wynosiła 735 m/s. Przy prowadzeniu ognia na odległość 100 metrów uzyskiwano przebijalność 24 mm. Z odległości 500 m przebijalność pancerza wynosiła 16 mm (prędkość pocisku w chwili uderzenia w cel 510 m/s, czas lotu pocisku 0,818 s), natomiast z 1000 m przebijalność pancerza wynosiła 10 mm (prędkość pocisku w chwili uderzenia w cel 359 m/s, czas lotu pocisku 2 s). Karabin Solothurn S18-100 podczas II Wojny Światowej użytkowany był przez armię fińską, niemiecką, węgierską, włoską, szwajcarską i bułgarską.

Amunicja kaliber 20x105B Solothurn

Opracowanie
Bogdan Mucha